klas 2 Lezen hst 1 en 2

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Lekker lezen! 

2hd

Welkom

Programma vandaag

• Leesvaardigheid herhaling H1+H2
  
• Ga leren + oefenen. Vragen? Kom naar me toe.

Leerdoel

Aan het eind van de les heb je geoefend met het vinden van hoofd- en bijzaken en tekstverbanden.

We herhalen ook onderwerp en hoofdgedachte.

Wat zijn hoofdzaken en wat zijn bijzaken?

Hoofd- en bijzaken

De belangrijkste informatie van een tekst noem je de hoofdzaken. Deze hoofdzaken vind je vaak op vaste plekken in de tekst zoals de inleiding en het slot van de tekst. 

Wat is de hoofdgedachte van een tekst?

Hoofdgedachte

• De hoofdgedachte vertelt het belangrijkste dat over het onderwerp wordt gezegd, in één zin.
• De hoofdgedachte weet je na het lezen van de hele tekst. 
• Je vindt de hoofdgedachte in de inleiding of in het slot.

Onderwerp: Het WK in Qatar

Hoofdgedachte: Het WK had eigenlijk niet aan een heet land als Qatar moeten worden toegewezen.

ONDERWERP

Welke uitspraken zijn waar?

Het onderwerp van een tekst...

1. ...vind je in de inleiding.
2. ...vind je net na de inleiding
3. ...is een hele zin.
4. ...is kort en algemeen

Wat zijn kernzinnen?

Op welke plekken in een alinea kun je een kernzin vinden?

Kernzinnen

Kernzinnen geven de belangrijkste informatie van een zin aan. De kernzin is de eerste, de tweede of de laatste zin van een alinea. 

De kernzin werk je uit in de rest van de alinea. Een alinea wordt daardoor gemiddeld

tussen de drie en tien zinnen. Uitwerkingen van een kernzin kunnen onder andere

bestaan uit:

- een voorbeeld

- nadere uitleg of toelichting

- argumentatie

De kernzin is de eerste zin

Beleid wordt in Nederland vaak ingericht vanuit het rationele keuzemodel . Hierbij wordt ervan uitgegaan dat mensen hun keuzes baseren op rationeel denken. Mensen maken dan een afweging tussen een aantal mogelijkheden. De uiteindelijke keuze is gebaseerd op een rationele, logische afweging van de verschillende opties, waarbij mensen vaak kijken naar het maximaal haalbare.

Kernzin is de tweede zin

Wat vindt de consument eigenlijk van de nieuwe regelgeving? Uit onderzoek blijkt dat hij vooral nadelen ziet. Dat heeft vooral te maken met het gevoel dat op termijn de maker beter beschermd wordt dan de gebruiker. De afgelopen decennia was het beleid vooral gericht op de bescherming van de consument. Veel mensen beschouwen de nieuwe regelgeving daarom als een trendbreuk. De tijd wordt in hun ogen 30 jaar teruggezet.

Kernzin is de laatste zin

Met het project is veel tijd en geld gemoeid. Er moeten nieuwe boortechnieken ontwikkeld worden, waarvan de kosten alleen maar tegen kunnen vallen. Verder moet er minstens 20 hectare grond aangekocht worden. Het vraagt veel energie om ook alle partijen te overtuigen van het nut van het project. Daarnaast weigeren de lokale overheden ook maar enig risico te dragen. Daarom gaat het hele plan voor minstens vijf jaar de koelkast in.

Welke zin is de kernzin?

Onze zalen zijn zeer geschikt voor de bijeenkomsten die u wilt houden. De vier zalen die wij hebben, kunnen door flexibele wanden geschikt gemaakt worden voor groepen van elke grootte. Alle apparatuur voor het houden van presentaties is aanwezig.

1. eerste zin
2. tweede zin
3. laatste zin

Welke zin is de kernzin?

Op 20 december jl. heb ik een laptop bij u besteld. Dat is nu vijf maanden geleden en ik heb nog niets ontvangen. Ook reageert u niet op mijn telefoontjes en e-mails. Daarom annuleer ik mijn bestelling.

1. eerste zin
2. tweede zin
3. laatste zin

Tekstverbanden en signaalwoorden

Deze ken je nog....

• chronologisch verband 
• opsommend verband
• tegenstellend verband
• toelichtend verband
  

Wat vul je in?

• Het is koud en guur weer, ..... ik heb mijn winterjas tevoorschijn gehaald. 


• Ik ben naar Malificent 2 geweest, .... ik van Disneyfilms houd. 

Signaalwoorden

- dus, daarom, concluderend, het blijkt dat

- omdat, want, vanwege, de reden hiervoor is

- doordat, het gevolg is, dankzij, dus, daardoor

Tekstverband

Concluderend verband

Redengevend verband (waarom iem. iets vindt)

Oorzakelijk verband (heb je geen invloed op)

Welk verband staat in deze zin?
Zijn vriendin staat altijd voor hem klaar: ze is dus erg aardig.

1. Opsomming
2. Oorzaak-gevolg
3. Conclusie
4. Tegenstelling

Welk signaalwoord geeft een redengevend verband aan?

1. Dat houdt in
2. In vergelijking met
3. Want
4. Het gevolg is dus

"Verwijder eerst het stickertje, druk daarna op de startknop."
Wat zijn de signaalwoorden voor de volgorde van tijd?

1. druk, eerst
2. startknop, daarna
3. verwijder, eerst
4. eerst, daarna

Welk verband?
Het wordt steeds droger in de zomer. Daardoor is de aardappeloogst een stuk lager

1. Concluderend
2. Oorzakelijk
3. Vergelijkend
4. Redengevend

De jongens in mijn klas leggen de lat niet al te hoog. Neem bijvoorbeeld Lex. Hij gaat altijd voor een 5,5.

1. toelichtend verband
2. redengevend verband
3. voorwaardelijk verband

Omdat het klimaat snel verandert, gaat het waterschap de dijken in een hoog tempo ophogen.

1. toelichtend verband
2. redengevend verband
3. voorwaardelijk verband

Wat is het verschil tussen een redengevend en een oorzakelijk verband?

Zet de signaalwoorden bij het juiste tekstverband. 

Toelichtend

Opsommend

Bijvoorbeeld

Zoals

Verder

Ook

Waar kan je ook alweer de hoofdgedachte vinden in een tekst?

1. inleiding
2. slot
3. middenstuk
4. inleiding en/of slot

Wat moet je vooral niet doen als je een onderwerp moet formuleren?

Nederlands Leesvaardigheid

Even opfrissen!

Wat is ook al weer:

• het onderwerp; waar gaat de tekst over?
  
• de hoofdgedachte: wat wil de schrijver over het onderwerp vertellen? (te vinden door het lezen van titel, inleiding en slot)
• het tekstdoel: (zie volgende slide) Let op! de tekstsoort is afhankelijk van de hoofdgedachte!

Nederlands Leesvaardigheid

Even opfrissen!

Wat is ook al weer:

• het onderwerp; waar gaat de tekst over?
  
• de hoofdgedachte: wat wil de schrijver over het onderwerp vertellen? (te vinden door het lezen van titel, inleiding en slot)
• het tekstdoel: (zie volgende slide) Let op! de tekstsoort is afhankelijk van de hoofdgedachte!

Overzicht  tekstdoelen:

informeren                     -          uiteenzetten

beschouwing                -          opiniëren/aan het denken zetten

overtuigen                      -          overtuigen

activerende tekst        -          de lezer activeren (het gaat er niet                                                               om of de schrijver activistisch is,                                                                   maar of hij de lezer tot actie aanzet!)

amuseren                        -          de lezer vermaken

Welke tekststructuur past niet bij het betoog?

1. probleem-oplossingsstructuur
2. argumentatiestructuur
3. verschijnsel-verklaringsstructuur
4. verschijnsel-besprekingsstructuur

Welke tekststructuur past niet bij de beschouwing?

1. probleem-oplossingsstructuur
2. argumentatiestructuur
3. verschijnsel-verklaringsstructuur
4. voor- en nadelenstructuur

Welke tekststructuur past niet bij de uiteenzetting?

1. probleem-oplossingsstructuur
2. voor- en nadelenstructuur
3. vraag-antwoordstructuur
4. verschijnsel-verklaringsstructuur

Een tekst is gebaseerd op de argumentatiestructuur. Wat staat er in de inleiding?

Een tekst is gebaseerd op de vraag/antwoordstructuur. Wat staat er in het middenstuk?

Een tekst is gebaseerd op de probleem/oplossingstructuur. Wat staat er in het slot?