§7.4 Atomen als bouwstenen

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

Atomen als bouwstenen

Opbouw

Moleculen zijn opgebouwd uit atomen. Met slechts 117 atomen kunnen miljoenen moleculen gebouwd worden.

Voorbeeld:

water bestaat uit:

2 waterstofatomen en 1 zuurstofatoom

Daarom: H  O

2 

Ander voorbeeld

Alcohol bestaat uit 

2 koolstof atomen (C)

6 waterstof atomen (H)

1 zuurstof atoom (O)

Een element

Waterstof en zuurstof worden elementen genoemd. Een element is een stof die niet verder kan worden ontleed door een chemische reactie.

Een element bestaat helemaal uit 1 soort atomen. 

Aluminium folie

Extra

Er zijn iets meer dan 100 verschillende atomen, dus ook iets meer dan 100 elementen.

Houtskool

Bestaat uti 1 soort atomen: aluminiumatomen

Bestaat uit 1 soort atomen: 

koolstofatomen

Hoeveel elementen heeft het water molecuul?

H​2​​O

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Hoeveel elementen heeft een amoniak molecuul?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Hoeveel elementen heeft een ethanol (alcohol) molecuul?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Wat is een atoom?

1. Een molecuul
2. Een bouwsteen van een molecuul
3. Onderdeel van een ion
4. Een stof

Het periodiek systeem

Uitleg

Het periodiek systeem is een schema met rijen (perioden) en kolommen (groepen). Alle elementen staan hierin overzichtelijk geordend. 

De elemten staan in de rijen op volgorde van atoomnummer (aantal protonen in de kern, komt in deel 2 aan bod). 

Elementen met dezelfde eigenschappen staan onder elkaar. 

Extra

Het periodiek systeem kan je in je BiNaS vinden. In elk vakje staat een element met zijn eigenschappen. Zo staat in de afbeeldingen hierboven het atoomgetal rechts bovenaan en het massagetal links bovenaan. Verder worden de elementen aangegeven met hun symbool/afkorting. 

In het periodiek systeem staan al de verschillende atomen die we hebben. (ieder hokje is dus een andere kleur bolletje)

Molecuul dat uit één soort atomen bestaat

Extra

Het periodiek systeem kan je in je BiNaS vinden. In elk vakje staat een element met zijn eigenschappen. Zo staat in de afbeeldingen hierboven het atoomgetal rechts bovenaan en het massagetal links bovenaan. Verder worden de elementen aangegeven met hun symbool/afkorting. 

Uitleg

Het periodiek systeem is een schema met rijen (perioden) en kolommen (groepen). Alle elementen staan hierin overzichtelijk geordend. 

De elemten staan in de rijen op volgorde van atoomnummer (aantal protonen in de kern.

Elementen met dezelfde eigenschappen staan onder elkaar. 

Ontleden

Moleculen "kapotmaken" zodat er nieuwe moleculen ontstaan

Je start met 1 soort moleculen vóór de pijl!

Stoffen ontleden

Een molecuul kun je kapot maken. Bij het ontleden van water, worden watermoleculen kapot gemaakt.

Het ontleden van een stof is een chemische reactie.

Als je water ontleedt, krijg je waterstof en zuurstof

Extra

Bij het ontleden van een stof ontstaan er nieuw stoffen. De losse bouwstenen vormen nieuwe combinaties. Voor de pijl heb je namelijk 6 watermoleculen en na de pijl heb je 3 zuurstofmoleculen en 6 waterstofmoleculen. 

Water ontleden

Stroom zorgt dat watermoleculen kapot gaan.

Je krijgt dan zuurstof (g) en waterstof (g).

Zuurstof en waterstof kun je niet meer ontleden.

Dan heet dat een ELEMENT.

Wat is ontleden?

1. Kapot maken van atomen
2. Scheiden van moleculen
3. Opsplitsen van moleculen
4. Verbranden van atomen

Bouw van een atoom

De kern van een atoom is opgebouwd uit protonen en neutronen.

• Proton: positief
  
• Neutron: neutraal (geen lading)
  
• Elektron: negatief

Voorbeeld

Simulatie

Welke deeltjes bevinden zich in de atoomkern?

1. Atomen
2. Protonen + neutronen
3. Protonen + elektronen
4. Elektronen + neutronen

Je hebt net in het filmpje gehoort dat alle elementen (=hetzelfde als atomen) een andere massa hebben

Stoffen zijn opgebouwd uit moleculen, die op hun beurt weer zijn opgebouwd uit verschillende atomen.

Omdat deze atomen allemaal een andere massa hebben, hebben de verschillende moleculen ook andere massa's.

Onthouden:

• Het atoomnummer = aantal protonen
• Het massagetal = aantal protonen + neutronen
• Het aantal protonen is gelijk aan het aantal neutronen

Isotopen

Atomen van één element hebben hetzelfde aantal protonen in de kern maar kunnen een verschillend aantal neutronen hebben

(het atoomnummer is hetzelfde, maar het massagetal is anders)

Nu aan de slag!

Maken § 7.4 opgaven 38 t/m 47

blz. 87 & 88 Deel B

Spelletje

Zin in een Spelletje?