Grammatica woordsoorten

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Grammatica woordsoorten

- Mensen, dieren en dingen

- In, over of naast de goal?

Aan het einde van de les weet je wat zelfstandige naamwoorden, lidwoorden, bijvoeglijke naamwoorden en voorzetsels zijn en kun je deze aanwijzen in een zin;

Grammatica: 1) zinsdelen 2) woordsoorten

Bij grammatica zinsdelen bepaal je de functie van delen van een zin. (persoonsvorm, onderwerp = iets/iemand doet/is iets, enz.)

Bij grammatica woordsoorten benoem je ieder woord apart! (lidwoord, zelfstandig naamwoord, enz.) 

De slimme aap kraakt een noot.

WOORDSOORTEN

Wat is een zelfstandig naamwoord?

Zelfstandige naamwoorden

Overal om je heen zie je mensen, dieren en dingen. De woorden die je hiervoor gebruikt, noem je zelfstandige naamwoorden (zn).

Hoe weet je of iets een zelfstandig naamwoord is? 

Je kunt er de, het of een voor zetten. 

Je kunt het in het meervoud zetten.

Je kunt er een verkleinwoord van maken.

Zelfstandige naamwoorden

de fiets

de fietsen

het fietsje

Een eigennaam is ook een zelfstandig naamwoord: Lina, Arda, Amsterdam, HLW, Ajax.

Wat zijn lidwoorden?

Lidwoorden

Lidwoorden (lw) zet je voor een zelfstandig naamwoord. 

Als een zelfstandig naamwoord in het enkelvoud staat, kun je de, het of een gebruiken:

> de en het gebruik je als je het over een specifiek woord hebt;

> een gebruik je als je het over een algemeen woord hebt.

Lidwoorden

Ik wil 'Harry Potter' lezen. Ik pak het boek uit de kast. - Je bedoelt hier het boek 'Harry Potter'.

Ik geef jou een boek. - Hier zeg je niet om welk boek het gaat.

Lidwoorden

Als een zelfstandig naamwoord in het meervoud staat (dat betekent dat je het over meer zelfstandige naamwoorden hebt), kun je alleen de gebruiken: 

We pakken de boeken uit de kast.

Als een zelfstandig naamwoord een verkleinwoord is, kun je het of een gebruiken:

Ik pak het boekje uit de kast.

Wat is een bijvoeglijk naamwoord?

Bijvoeglijk naamwoord

Een bijvoeglijk naamwoord (bn) zegt iets over het zelfstandig naamwoord. Je kunt een bijvoeglijk naamwoord voor het zelfstandig naamwoord zetten:

Het jonge meisje.

De aardige docent.

Bijvoeglijk naamwoord

Je kunt een bijvoeglijk naamwoord ook achter het zelfstandig naamwoord zetten:

Het meisje is jong.

De docent is aardig.

Bijvoeglijk naamwoord

Er kunnen ook meer bijvoeglijke naamwoorden bij een zelfstandig naamwoord staan:

de vervelende, oude man

de prachtige, gouden ketting

Wat zijn voorzetsels?

Voorzetsels

Voorzetsels (vz) zijn korte woorden die bij een zelfstandig naamwoord staan. Ze beschrijven waar, wanneer en hoe iets gebeurt.

Voorzetsels

Er zijn drie soorten voorzetsels:

1. Voorzetsels die een plaats aangeven:

De vaas staat op de kast.

De fiets staat tegen de muur.

Voorzetsels

Er zijn drie soorten voorzetsels:

2. Voorzetsels die een tijd aangeven:

Vanaf negen uur is de winkel open.

Na de les gaan we sporten.

Voorzetsels

Er zijn drie soorten voorzetsels:

3. Voorzetsels die laten zien op welke manier iets gebeurt:

Schilder je met een roller of met een kwast?

Ik ga zonder mijn ouders naar de bioscoop.

Voorzetsels

Er zijn drie soorten voorzetsels:

3. Voorzetsels die laten zien op welke manier iets gebeurt:

Schilder je met een roller of met een kwast?

Ik ga zonder mijn ouders naar de bioscoop.

Aan de slag

Opdracht 1 t/m 3 + 5