JCL vraag en aanbod les 10

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Programma

Uitleg bedrijfskolom, bedrijfstak, berovingsprobleem, transactiekosten en verzonken kosten. TK-functie

Opgaven maken 4.1 tm 4.9

Afsluiting: wat heb je geleerd? 

weektaken

weeknr    data                            taak

week 19   9-5 en 11-5               3.1 tm 3.12

week 20  16-5 en 18-5            3.13 tm 3.25

week 21   23-5 en 25-5           3.26 tm 3.32 en zelftest

week 22   30-5 en 1-6              SO H3 en 6.1 tm 6.6

week 23    8 juni                          6.7 tm 6.11

week 24   13-6 en 15-6             6.12 tm 6.22

week 25   20-6 en 22-6            6.23 en zelftest     

Lesdoelen

• Je kent het verschil tussen bedrijfskolom en -tak
• Je kunt uitleggen wat transactiekosten en verzonken kosten zijn
• Je kunt het berovingsprobleem uitleggen en oplossingen aanreiken
• je kent het verschil tussen constante kosten, variabele kosten en je kunt de kostenfunctie contrueren

Uitleg

Pak pen & papier om aantekeningen te maken.

Bedrijfskolom = serie bedrijven die betrokken is bij de productie van een artikel

Tussen de schakels van een bedrijfskolom bevindt zich een markt

De bedrijfskolom moet je niet verwarren met een bedrijfstak ..

Een bedrijfstak = een groep bedrijven die hetzelfde product of dienst verkopen.

Bedrijfstak

Bedrijfstak

Alle bedrijven die dezelfde artikelen/ diensten leveren

Bedrijfskolom

Bedrijfskolom

Bedrijfskolom van brood.

graanboer= oerproducent

Parallellisatie

• Als de bedrijfskolom breder wordt. 
  
• Een bedrijf uit een bepaalde bedrijfskolom samengaat met een gelijksoortig bedrijf uit een ander bedrijfskolom. 

• Branchevervaging: je ziet niet duidelijk meer in welke bedrijfstak een winkel thuishoort.

Bedrijfskolom

Toegevoegde

      waarde

Door elke bewerking wordt het product meer waard.

Dit is voorbeeld van een bedrijfskolom.

 Specialisatie

• Als de bedrijfskolom smaller wordt.

• Als een bedrijf zich speciaal gaat richten op een deel van de productie. De rest van de productie wordt dan afgestaan aan een gelijksoortig bedrijf.

Integratie

• Als de bedrijfskolom korter wordt. 
• Twee bedrijven van opeenvolgende fasen gaan als een bedrijf. De twee bedrijfstakken worden dan samengevoegd en de bedrijfskolom wordt korter.

Differentiatie

• Als de bedrijfskolom langer wordt. 
  
• Als een onderneming voortaan een deel van het productie- of distributieproces afstoot aan een afzonderlijke geleding in dezelfde bedrijfskolom.
• Er komt een bedrijfstak bij.

Veranderingen in de bedrijfskolom

Veranderingen worden veroorzaakt door:

- Nieuwe productietechnieken;

- Andere grondstoffen;

- Bedrijven die met elkaar gaan samenwerken;

- Bedrijven die worden gesplitst.

- te hoge transactiekosten (= kosten voor het tot stand brengen van de ruil)

Transactiekosten

- Extra kosten die gemaakt moeten worden om een ruiltransactie tot stand te brengen

voorbeelden: menukosten, vindkosten, onderhandelingskosten (tijd, prijs en leveringsvoorwaarden) contractkosten, transportkosten enz

- transactiekosten belemmeren de ruil en arbeidsdeling

Verzonken kosten

- kosten gemaakt vooraf aan de onderhandeling, alleen terugverdienbaar door investering te gebruiken of produceren

- niet alternatief aanwendbaar, niet voor andere doeleinde bruikbaar

bijv.: Kopen van een vrachtwagen bij de vuilophaaldienst

De uitgaven van het maken van een film

Het aanleggen van een spoorweg (betuwelijn)

 Het berovingsprobleem

Hoe kunnen verzonken kosten tot een berovingsprobleem leiden?

Kernwoorden:

- verzonken kosten

- berovings- of holp-up probleem

Het berovingsprobleem

Specifieke investeringen hebben een groot nadeel: je kunt ze maar voor één doeleinde gebruiken.=> veranderde machtsverhouding=>  De andere partij weet dat en kan hier misbruik van maken.

Dit kan er toe leiden dat de transactie helemaal nooit van de grond komt. Dit heet het holdup-probleem. Dit kan worden voorkomen door een contract of door een sociale norm.

oplossingen

transactiekosten te hoog=> 

verzonken kosten=>

berovingsprobleem=> 

integratie binnen de bedrijfskolom

productiviteit

Productiefactoren: KANO

Arbeidsintensieve productie= Als er in verhouding veel arbeiders en weinig machines nodig zijn

Kapitaalintensieve productie= Als er in verhouding veel machines/computers/kapitaal en weinig arbeid nodig is

A vervangen door K->mechanisering en automatisering, verschil?

Loonkosten per product

bedrijven kunnen arbeidsbesparende investeringen doen.
(diepte investering)

bedrijven kunnen arbeidsintensieve productie outsourcen naar lage loonlanden

loonkostenperproduct​productie​​loon​​

indexcijfers

werkgelegenheid = productie / arbeidsproductiviteit

loonkosten per werknemer = loonkosten / werknemers

loonkosten per product = loonkosten per werknemer / arbeidsproductiviteit

Kosten

Totale kosten = totale variabele kosten + totale constante kosten

TK = TVK + TCK

GTK=GVK +GCK

Constante kosten

- Totale constante kosten (TCK): onafhankelijk van de productieomvang (q)

TCK blijven gelijk als de productie veranderd

Constante kosten

- Totale constante kosten (TCK): onafhankelijk van de productieomvang (q)

TCK blijven gelijk als de productie veranderd

- Gemiddelde Constante Kosten (GCK):          ->constante kosten per stuk-> worden kleiner naarmate de afzet stijgt (constante kosten worden over meer producten uitgesmeerd)

Bijvoorbeeld: TK = 200q+100.000

​q​​TCK​​

Variabele kosten

- Totale variabele kosten (TVK): afhankelijk van de productieomvang (q)

Variabele kosten

- Totale variabele kosten (TVK): afhankelijk van de productieomvang (q)

- Gemiddelde variabele kosten (GVK): afnemend/toenemend/constant afhankelijk type productie

Bijvoorbeeld

TK = 200q+100.000

​q​​TVK​​

Soorten Variabele kosten

- Proportioneel variabele kosten (TVK): 

GVK blijft constant, TVK stijgt evenredig (constante meeropbrengsten)

- Progressief variabele kosten (GVK): 

GVK steeds hoger naarmate productie stijgt, TVK stijgt meer dan evenredig (afnemende meeropbrengsten)

- Degressief variabele kosten: 

GVK steeds lager naarmate productie stijgt, TVK stijgen minder dan evenredig (toenemende meeropbrengsten)

Kosten

Totale kosten = totale variabele kosten + totale constante kosten

TK = TVK + TCK

GTK=GVK +GCK

TK, TCK en TVK

Wat valt op?

De TK functie

TK = 20q+100.000

De variabele kosten per product zijn 200. Deze zijn afhankelijk van de afzet.

De constante kosten zijn 100.000 en onafhankelijk van de afzet.

GTK= GVK+GCK

gemiddelde totale kosten= kostprijs= kosten per stuk

Kosten

TK = Totale Kosten

TCK = Totale Constante Kosten

TVK = Totale Variabele Kosten

TK = TVK + TCK

Vragen?

VRAGEN

Zelf aan de slag!   

Iedereen:

Lezen: paragraaf 3.1 en 3.2

Maken: de vragen 3.6 en 3.7

Versnellers:

Klaar?: maken opdr 3.1 tm 1.9

nakijken 3.1 tm 3.9

lezen en maken: paragraaf2.1  vraag naar spijkerbroeken, maken 2.1 tm 2.3

rood = Iedereen is stil

  

oranje = Je de docent een vraag stellen

groen = Je mag met elkaar fluisterend 

overleggen

Lesdoelen

• Je kent het verschil tussen bedrijfskolom en -tak
• Je kunt uitleggen wat transactiekosten en verzonken kosten zijn
• Je kunt het berovingsprobleem uitleggen en oplossingen aanreiken
• je kent het verschil tussen constante kosten, variabele kosten en je kunt de kostenfunctie contrueren

Huiswerk: 

volgende les:

doornemen paragraaf 3.1 en 3.2

maken opdracht 3.1 tm 3.9

leren hoofdstuk 3.1 en 3.2

Pak je agenda!!