poëzie op muziek

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Waaraan herken je een gedicht?

Vorm

Ondanks dat we deze tekst niet kunnen lezen, zie je toch direct dat het een gedicht is. 

Hoe komt dat? 

Hoe zie je dat de Russische tekst een gedicht is?

Kenmerken poëzie

Een gedicht vertoont minstens één van de volgende vier kenmerken (in een gedicht hoeven dus niet alle vier de kenmerken gelijktijdig aanwezig te zijn; een gedicht waarin bijv. geen rijm of metrum voorkomt kan best nog altijd een goed gedicht zijn!): 

Vier kenmerken poëzie

1. een gedicht heeft een eigen uiterlijke vorm; 

2. in een gedicht spelen (rijm)klanken, maat en/of ritme een rol; 

3. een gedicht heeft een of meer versregels met een speciale (soms ongrammaticale) zinsbouw; 

4. in een gedicht wordt gespeeld met betekenissen van woorden.

 Poëzie: vorm en inhoud

Bij poëzie gaat het zowel om de inhoud als om de vorm. Vaak is er een relatie tussen vorm en inhoud en brengt de vorm je dichter bij de inhoud. 

Ellen Deckwitz

Ellen Deckwitz (1982) is een van de belangrijkste dichters van haar generatie. Ze won met De Steen vreest mij (2011) de C. Buddingh’-prijs voor het beste poëziedebuut en is een graag geziene gast op literaire podia. Dankzij optredens in televisieprogramma’s als De Wereld Draait Door en een column in nrc.next heeft Deckwitz zich ontwikkeld tot een van onze meest aanstekelijke poëzieambassadeurs.

Waarom zou de titel van Deckwitz' cursus genieten van poëzie 'Olijven moet je leren lezen' heten?

Uit: Olijven moet je leren lezen

"Sommige jongeren hebben nogal griezelige opvattingen over poëzie. Dat een gedicht bijvoorbeeld alles mag betekenen wat je maar wil. Dat songteksten altijd poëzie zijn, hoewel de meeste een slappe herkauwing van common sense zijn." 

Uit: Olijven moet je leren lezen

"En dat terwijl poëzie zo fantastisch is. Ze kan tegelijkertijd grappig én schrijnend zijn, ontroerend én ontluisterend. Acht regels kunnen de impact hebben van een natuurdocumentaire en actiefilm in één. Regels als alles van waarde is weerloos of niet het snijden doet zo'n pijn, maar het afgesneden zijn zingen mee met iedere stap die ik zet." 

"Een kleine waarschuwing is hier wel op haar plaats. Poëzie is niet ongevaarlijk. Ze kan je vrolijk maken, maar ook somber. Verdrietig. Opeens zie je gevoelens verwoord die je eerder niet kon uitdrukken en dus ook niet verwerken." 

00:10

Wat is de sfeer van het lied?

1. opgewekt
2. beklemmend
3. angstig
4. vrolijk

00:29

De titel is 'Voor alles'. Noem een voorbeeld van dit 'alles' dat genoemd wordt in het gedicht.

00:52

In 'Voor alles' wordt gebruikgemaakt van de stijlfiguur repetitio (herhaling). Welk woord komt steeds terug?

00:59

Heb je al een vermoeden waar de titel 'Voor alles' op zou kunnen slaan?

Wat is de verklaring van de titel 'Voor alles'?

'voor dromen en demonen'
'voor volk en vaderland'
Hoe heet deze vorm van rijm?

1. alliteratie
2. assonantie
3. volrijm
4. rijkrijm

Voor wie denk je dat Deelder Voor Ari schreef?

1. Voor zijn dochter Ari
2. Voor zijn vriend Ari

Het langste gedicht ter wereld

'Voor Ari van Jules Deelder'. Het beroemde gedicht van Jules Deelder voor zijn dochter Ari is niet zomaar een gedicht. Je hebt namelijk een fiets nodig (goede wandelschoenen mag ook) om het hele gedicht van A tot Z te kunnen lezen. Hoewel het gedicht slechts 16 regels lang is, is dit vers toch het langste gedicht ter wereld!

Het gedicht Voor Ari is als straatpoëzie verwerkt in een tunnel. In welke stad, denk je?

1. Amsterdam
2. Rotterdam
3. Den Haag
4. Utrecht

“Hoe langer je leeft, hoe korter het duurt” is een schijnbare tegenstelling. Hoe noemen we dit stijlfiguur?

1. eufemisme
2. ironie
3. synoniem
4. paradox

Welke tegenstelling herken je in het gedicht?

Welke zin wordt - bijna - herhaald in het gedicht en krijgt daarmee extra nadruk?

De Dichter des Vaderlands is een ambassadeur voor de poëzie en schrijft gedichten als het nieuws daarom vraagt

Engagement

Maatschappelijke betrokkenheid

(in de kunst)

Vasalis

M. Vasalis 

1909-1998

dichteres en psychiater

Wat is een vazal?

M. Vasalis

Pseudoniem van Margaretha Droogleever Fortuyn-Leenmans

Een vazal is een leenman

raadgedicht.nl