Les 1 Poëzie - J.A. Deelder

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 3

Poëzie

3 mavo

20 maart

J. A. Deelder 

1944 - 2019 

Julius Anton Deelder (Rotterdam, 1944-2019) werd in 1966 ontdekt door Simon Vinkenoog, die hem vroeg om op te treden tijdens Poëzie in Carré. Hij debuteerde onder pseudoniem met zijn ABC voor de genieter van marihuana, maar vond zijn toon pas echt in Gloria Satoria (1969). Deelder stond bekend om zijn gedichten, voorliefde voor jazz, maatwerk en drugsgebruik en was de laatste, echte beat-poëet van Nederland. In 2018 ontving Deelder op Esquire’s Best Geklede Man-gala de oeuvreprijs voor jarenlange stijlvastheid.

Kila:

Babsie:

"Dit gedicht vind ik heerlijk om te horen en om voor te dragen. Jules Deelder heeft een heel kenmerkende stem, een opvallende kledingstijl en een unieke manier van poëzie schrijven. "

"Hij gebruikt woorden die je misschien niet in gedichten verwacht. Dat maakt zijn poezie prikkelend, tegendraads en activerend. "

Leesopdracht 

In het gedicht "Blues on tuesday" staan woorden voor dingen die tastbaar en hoorbaar zijn (die kun je aanraken en horen) en woorden voor dingen die niet tastbaar zijn (die kun je niet aanraken en niet kunt horen). 

Lees het gedicht op de volgende slide nog een keer. 

Kun je beide categorieën aanvullen? 

Tast- en hoorbaar:

blues, geld, vuur, speed, krant, weed, brood, donder, reet

Niet tastbaar:

blues, on, Tuesday, geen, speed, tijd, weet, klote, donder

Welke woorden uit het gedicht zijn tastbaar én niet tastbaar?

blues, speed

Het woord 'blues' in de titel heeft eigenlijk twee betekenissen. Welke twee betekenissen zijn dit?

Blues als muziek. Muziek kun je horen.

Blues als emotie. Een emotie kun je voelen.

Taal is overal.
In je huis, op straat, tv, mobiel en zelfs in het klaslokaal.
Welke teksten zijn op dit moment
in zicht of binnen handbereik?

Welke vijf woorden om je heen
zou je niet in een gedicht verwachten?

Dada 

Bekende dichters uit het begin van de vorige eeuw lieten woorden op papier vallen, want dit hielp hen om 

gedichten te schrijven. 

We noemen hen dadaïsten en zij behoren tot de culturele beweging dadaïsme of kortweg dada. 

Een bekende dichter was Paul van Ostaijen (1896 - 1928). 

Schrijfopdracht - volgorde 

Schrijf de vijf woorden die je eerder hebt opgeschreven op het confettivel. 

Knip de woorden uit.

Laat de woorden vallen op tafel.

Hoe vallen ze dan?

Schrijf deze volgorde op in Classroom en noem die opdracht 1. 

Schrijfopdracht 1 - vorm

Deelder gebruikt het woord 'geen' als opsomming. 

Dit noemen we enumeratio. 

Elke regel begint met dit woord en deze vorm van herhaling noemen we een anafoor.  

Schrijfopdracht rijmen

Deelder gebruikt rijmwoorden. 

'speed'  - 'weed'

'weet' - 'reet'

Schrijfopdracht: rijm 

Er bestaan verschillende soorten rijm. 

Wanneer woorden met dezelfde medeklinker beginnen noemen we dit alliteratie: racefiets - rubber.

Wanneer woorden dezelfde klinkers hebben, noemen we dit assonatie: drugs - muf. 

Wanneer woorden op elkaar rijmen, noemen we dit volrijm:

medicijn - raamkozijn. 

Schrijfopdracht 2: rijm 

Kies jij ook voor rijmwoorden? 

Gebruik je Deelders soort rijm?

Of kies je liever voor een ander soort rijm?

Maak je gebruik van een opsomming (enumeratio) of herhaling? 

Gebruik de vijf woorden in woordvolgorde door het confettivel en maak je gedicht.

Scanderen (voordragen) 

Hoe draag jij je gedicht voor? 

Wordt het een soort rap misschien?

Op de volgende slide zie je hoe Jules Deelder het deed. 

Poëziedossier 

Typ het gedicht in Classroom en sla het gedicht dat je zelf geschreven hebt goed op. 

Na de lessenserie lever je alle opdrachten in als één document. 

Voor dit dossier krijg je een cijfer en dit cijfer telt mee als fictieopdracht.