BK1 Blok 4: Spreken, kijken en luisteren

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 1

Spreken, kijken en luisteren

Spreekdoel, publiek, taal en stem (blz. 174)

Hier beschrijf je de leerdoelen van deze les.

Zet de goede omschrijving achter de begrippen.

Spreekdoel

Publiek

Taal

Stem

Dit kan bestaan uit bijvoorbeeld kleine kinderen of volwassenen.

Dit kan bijvoorbeeld informeren, amuseren of overhalen zijn.

Dit kan bijvoorbeeld informeel zijn.

Dit kan bijvoorbeeld normaal en rustig of hoog en vrolijk zijn.

Kunnen 

Je weet dat taal- en stemgebruik zijn afgestemd op het doel en het publiek. 

 

Je kunt het  spreekdoel en het  publiek van een programma bepalen.

Je kunt het stemgebruik van een spreker beoordelen.

Weten 

Hier beschrijf je de leerdoelen van deze les.

Opdracht 44

Op televisie is een programma dat heet: Vertel nog eens een sprookje! Daarin wordt elke avond een ander sprookje voorgelezen door een bekende Nederlander.

Een journaliste doet live verslag voor het NOS journaal. Het gaat over een gek ongeluk met goede afloop.

Voordat de film begint, zie je een spotje over het illegaal downloaden van films en muziek. De muziek op de achtergrond is hard en de beelden wisselen elkaar heel snel af.

Spreekdoel: amuseren

Doelgroep:

jongeren

Taalgebruik:

formeel

Opdracht 45

Welk spreekdoel past bij dit fragment? Informeren, amuseren of overhalen?

Filmpje

Voor welk publiek is deze reclame gemaakt? Is de reclame bedoeld voor kinderen,
jongeren of volwassenen?

Filmpje

Kijk naar een nieuw fragment.
Hierin zie je het NOS Journaal uit 2032. Voor welk publiek is dit gemaakt?

Filmpje

Kijk naar een aflevering van Een Vandaag. Het gaat over of er regels moeten komen voor leraren en leerlingen over wat je wel en niet mag zeggen.
Is de taal formeel of informeel?

Filmpje

Let op het stemgebruik.

normaal en serieus

hard, snel, vrolijk en enthousiast

Barbie-reclame

NOS journaal uit 2032

Fragment uit Een Vandaag

Luister precies en maak aantekeningen.

(opdracht 46)

Lees eerst de vragen hieronder. Kijk dan nog een keer naar het fragment uit Een Vandaag. Luister heel precies naar de informatie die je nodig hebt om de vragen te beantwoorden. Maak aantekeningen.

1. Waarover werd er vroeger in de gang geroddeld, volgens de verslaggever?
   
2. Hoeveel huisregels heeft het HPC (Hendrik Pierson College)?
   
3. Leg uit wat wordt bedoeld met social media. Je kunt de betekenis afleiden uit het voorbeeld dat de presentator geeft en uit de rest van de tekst.
   
4. Geef een voorbeeld van social media dat genoemd wordt door de presentator.
   

Waarover werd er vroeger in de gang geroddeld, volgens de verslaggever?

Hoeveel huisregels heeft het HPC (Hendrik Pierson College)?

Leg uit wat wordt bedoeld met social media.
Geef ook een voorbeeld van social media dat genoemd wordt door de presentator.

Opdracht 47

Bij welk onderwerp past het spreekdoel amuseren?

1. muziekprogramma
2. reclame voor deodorant
3. informatief programma over vakantiebestemmingen

Bij welk onderwerp past het spreekdoel informeren?

1. muziekprogramma
2. reclame voor deodorant
3. informatief programma over vakantiebestemmingen

Als de deodorantreclame is bedoeld voor stoere mannen, is het stemgebruik dan zacht of hard?

1. hard
2. zacht

Hoe is het stemgebruik als de deodorantreclame is bedoeld voor oudere vrouwen? Zacht of hard?

1. hard
2. zacht

Als het muziekprogramma is bedoeld voor mensen boven de 65 jaar, is het taalgebruik dan formeel of informeel?

1. formeel
2. informeel

Als het muziekprogramma is bedoeld voor jongeren, is het taalgebruik dan formeel of informeel?

1. formeel
2. informeel

Opdracht 49

4.17 Spreken

Jongerenprogramma

Journaal

Kinderprogramma

Bij welke afbeelding is het publiek
volwassenen?

1. 
2. 
3. 

Bij welke twee afbeeldingen past het
spreekdoel amuseren?

1. 
2. 
3. 

Bij welke
afbeelding past informele taal?

1. 
2. 
3. 

De toonhoogte is … .
Het volume is … .
Het tempo is … .
De intonatie is … .

Extra: Maak zelf twee tv-fragmenten.

Je gaat voor twee verschillende doelgroepen een tv-fragment maken van 15 seconden.

Volg het stappenplan:

1. Schrijf het onderwerp op. Kies uit: dieren, muziek, boeken of sport.
   
2. Schrijf het spreekdoel op: informeren, amuseren, of overhalen.
   
3. Schrijf twee doelgroepen op. Kies uit: kinderen, jongeren of ouderen.
   
4. Maak voor elke doelgroep apart een woordweb met je onderwerp en spreekdoel. Schrijf er omheen waar je aan moet denken. Bijvoorbeeld: formeel of informeel taalgebruik, toonhoogte, snel of rustig praten, enthousiast of niet.
   
5. Bedenk voor elke doelgroep een tv-fragment van 15 seconden. Let erop dat het taalgebruik bij de doelgroep past. Schrijf in losse woorden of in een paar zinnen op wat je in de twee tv-fragmenten gaat zeggen.
   
6. Oefen met verschillende soorten stemgebruik bij de twee doelgroepen. Zorg dat de fragmenten goed en aantrekkelijk klinken voor de doelgroep waarvoor het bedoeld is. Oefen een paar keer en let goed op de tijd. Zorg dat elk fragment 15 seconden duurt!
   
7. Laat nu beide tv-fragmenten horen en zien.