1.3 maatregelen ruimte voor de rivier

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

1.3 Ruimte voor de rivier

Even herhalen!

Bekijk bron 10. Leg uit hoe het komt dat na een zomerse stortbui in de middag het water in de rivier pas tegen de avond begint te stijgen.

Welke twee oorzaken worden in de tekst genoemd voor een verkorte vertragingstijd?

1. Verstedelijking
2. Ontbossing
3. Beide

Welk effect heeft verstedelijking op de vertragingstijd?

1. Bij verstedelijking komt het water langzamer in de rivier terecht (oorzaak), waardoor de vertragingstijd langer wordt (gevolg).
2. Bij verstedelijking komt het water sneller in de rivier terecht (oorzaak), waardoor de vertragingstijd korter wordt (gevolg).

Welk verband bestaat er tussen een kortere vertragingstijd en het overstromingsrisico? Je antwoord moet een oorzaak-gevolgrelatie bevatten.

Noem 2 maatregelen die de vertragingstijd verkorten.

In welk seizoen is het debiet over het algemeen het laagst?

1. Zomer
2. Herfst
3. Winter
4. Lente

In de grafieken zie je het regiem (schommelende waterstanden)
 van drie rivieren. Welk type rivier hoort bij elke grafiek? (Debiet -> hoeveelheid water in m³   die op een bepaald moment een plek in de rivier passeert) 

Gletsjerrivier

Regenrivier

Gemengde rivier

uiterwaard

krib

winterbed

winterdijk

zomerdijk

zomerbed

Geef een oorzaak waardoor klimaatverandering bijdraagt aan het onregelmatiger worden van het regiem van rivieren.

Leerdoelen 1.3

• Je weet met welke maatregelen (9) we de rivier meer ruimte geven.
  
• Je kunt per maatregel beschrijven wat het effect is dat men wil bereiken.
• Je weet wat de aanleiding is van het project 'Ruimte voor de rivier', waarbij je aandacht hebt voor de veranderende denkwijze over omgaan met waterproblematiek.
  
• Je begrijpt dat maatregelen om het regiem van een rivier te beheersen over het hele stroomgebied moeten gaan en niet alleen over de rivier zelf.
  
• Je begrijpt op welke manier elk van de maatregelen van “Ruimte voor de rivier” van invloed kunnen zijn op de veiligheid in het rivierengebied.
  
• Je kunt het rivierbeleid van de overheid vanuit verschillende dimensies( veiligheid, economie en natuur) analyseren.

Ruimte voor de rivier

AANLEIDING

Na de extreem hoge waterstanden en overstromingen van 1993 en 1995 ging men anders nadenken over het overstromingsbeleid. Tot dan toe was alles erop gericht het water tegen te houden, dus vooral de dijken verhogen. Maar hiermee kwam je er niet meer. Men moest de rivier meer ruimte geven!

Rijnministerconferentie

Op schaalniveau van stroomgebieden moet samengewerkt worden. Veel neerslag, maatregelen in boven- en middenloop hebben gevolgen voor de benedenloop. Daarom zijn internationale afspraken nodig zoals de Rijnministerconferentie. Alle oeverstaten van de Rijn komen dan samen om afspraken te maken.

Noodzaak ruimte voor de rivier?

Als gevolg van klimaatverandering vertoont het regiem van rivieren een grilliger patroon en zal er in de winter vaker een piekafvoer komen. Hierdoor heeft het rivierwater meer ruimte nodig.

De overheid probeert met dit project ook de natuur meer ruimte te geven, projecten te koppelen aan recreatie etc. 

Wat was de aanleiding voor het programma Ruimte voor de Rivier?

Om grote rivieroverstromingen als die in 1995 te voorkomen is de afgelopen 20 jaar een grootschalig overheidsprogramma uitgevoerd. Geef:
1. de naam van dit grootschalige overheidsprogramma;
2. uit dit programma een maatregel die wordt genomen in het zomerbed om overstromingen tegen te gaan;
3. uit dit programma een maatregel die wordt genomen in het binnendijks gebied om overstromingen tegen te gaan.

Welke maatregel wordt omschreven:
tot 1995 was dit de meest toegepast ingreep na het doorbreken /overstromen van een dijk.

1. Kribverlaging
2. Uiterwaardvergraving
3. Dijkteruglegging
4. Dijkverhoging

Welke maatregel zie je op
de foto?

1. kribverlaging
2. nevengeul/hoogwatergeul
3. dijkverzwaring
4. uiterwaardvergraving

Welke maatregelen horen bij de letters D t/m G?

Bij Meinerswijk zijn maatregelen genomen om bij hoogwater de waterstand in de Neder-Rijn te verlagen. Noteer 2 van deze maatregelen uit de bron. Geef voor elke maatregel aan waardoor de waterstand in de Neder-Rijn lager wordt.

Wat ga je doen?

Maak opdrachten van 1.3 

Maak de samenvatting van 1.3 in je boek