K5: les 2+3

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 3

Biologie

Mevr. Zwijns

[e-mail]

de regels

Actief meedoen met de les

Op je telefoon

Luisteren en respect hebben naar elkaar 

Door de uitleg heen praten

Door de yoghurt bij de melk te doen kunnen de bacteriën uit de yoghurt:

1. doodgaan
2. zich vermeerderen door te delen
3. zich voortplanten met zaadjes

bacterien zijn

1. eencellig
2. meercellig

Op de huid bevinden zich bacteriën
die je beschermen tegen ziekmakende bacteriën

1. waar
2. niet waar

Bacterie

Schimmel

celkern

Nuttige eigenschap van schimmels

Vervelende eigenschap van schimmels

Wat gaan we deze les doen?

• K5: schimmels en bacteriën
• les 2 + les 3
• huiswerk bespreken
• uitleg
• opdrachten maken
• practicum

Huiswerk bespreken

Wat was er lastig?

- maak de 'wat heb je onthouden' vragen bij 1.2 en 3.2

- maak de examenvragen bij 1.4 en 3.4

K5: schimmels en bacteriën

Bacteriën en schimmels kunnen nuttig worden gemaakt  --> biotechnologie

Biotechnologie organismen aanpassen voor dingen die de mens belangrijk, nuttig of lekker vindt. 

Met biotechnologie kunnen bijvoorbeeld medicijnen, voedsel of nieuwe stoffen worden gemaakt. 

Klassieke biotechnologie:

het hele organisme wordt gebruikt

Moderne biotechnologie:

een deel, het DNA, van een organisme wordt gebruikt

wordt ook wel genetische modificatie genoemd

Chromosoom - DNA - Gen

Schadelijke schimmels en bacteriën bederven voedsel

Schrijf op in je aantekenschrift: 

- wat is conserveren?

- wat zijn de 8 verschillende manieren van conserveren?

Conserveren 

conserveren = voorkomen van voedselbederf 

8 verschillende manieren 

1. Pasteuriseren 

Bij pasteuriseren worden de bacteriën en schimmels bestreden met temperatuur.

Bij pasteuriseren (70 graden Celsius) gaan de meeste sporen dood.

2. Steriliseren 

Bij steriliseren worden de bacteriën en schimmels bestreden met temperatuur.

Bij steriliseren (120 graden Celsius) gaan ze allemaal dood.

3. Drogen

Bacteriën en schimmels kunnen alleen voortplanten als er vocht is.

Door voedingsmiddelen te drogen, kunnen de sporen niet groeien.

4. Invriezen 

Bacteriën en schimmels kunnen niet voortplanten onder nul graden Celsius, dus invriezen verhindert bederven.

Bij invriezen gaan bacteriën niet dood, ze komen wel in een soort van slaap.

5. Vacuüm verpakken

Veel bacteriën en schimmels kun je doden door zuurstof weg te halen (vacuüm verpakken).

Omdat er ook bacteriën zijn die zonder zuurstof kunnen voortplanten, wordt vacuüm verpakken vaak gecombineerd met steriliseren.

6. conserveermiddelen

Er zijn allerlei stoffen die bacteriën en schimmels doden, zoals suiker of zuur.

Conserveringsmiddelen met een E-nummer zijn chemische stoffen die speciaal hiervoor bedoeld zijn.

7. Roken

Bacteriën en schimmels kunnen alleen voortplanten als er vocht is.

Door voedingsmiddelen te roken, worden ze gedroogd en kunnen de sporen niet groeien.

8. Zouten 

Bacteriën en schimmels kunnen alleen voortplanten als er vocht is.

Door voedingsmiddelen te pekelen (zouten), worden ze gedroogd en kunnen de sporen niet groeien.

Proefje/experiment

• Wat: Uitgeprinte opdracht
• Wie: in tweetallen
• Hoe lang: 30 minuten 

Klaar?

• Opruimen 
• Wat heb je onthouden K5 les 2 (classroom)

Weet jij het?

• Je kunt (met behulp van voorbeelden) omschrijven hoe voedselbederf door schimmels en bacteriën kan worden tegengegaan.

• Je kunt beschrijven wat biotechniek is en waarvoor het wordt ingezet.

• Je kunt voorbeelden geven van klassieke biotechnologie.

• Je kunt beschrijven wat DNA, chromosomen en genen zijn en wat de functies van deze onderdelen zijn.

• Je kunt beschrijven wat moderne biotechnologie is en kunt hier voorbeelden van noemen.

• Je kunt voordelen en nadelen van moderne biotechnologie geven.

Wat moet je leren voor de toetsweek?

K3, K4 en K5

gebruik de leerdoelenlijst in het proefwerkweek boekje

Huiswerk

K5 les 2

- lees de uitleg bij 2.1 

- maak de 'wat heb je onthouden' vragen bij 2.2

- maak de examenvragen bij 2.4 

K7 poster

Toetsweek: K3, K4 en K5

wat zijn sporen

1. het is de voort planting van de schimmel
2. het is zaad
3. de voetafdrukken van de bacteriën