Taalverzorging. Les 1. Samentrekkingen (grammatica)

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Les 1: Samentrekkingen

Planning

• 10 minuten lezen
• Uitleg online leeromgeving
•  Startopdracht
• Waarom hebben we samentrekkingen?
• De regels
• Zelfstandig werken
• Afsluiten

Lezen

Lukt NieuwNederlands?

Nog niet geprobeerd...

Nee, ik kom niet op de site.

Half: ik kom op de site, maar kan geen opdrachten maken.

Ja, ik kan opdrachten maken, alleen kan ik ze niet later afmaken.

Alles lukt!

Startopdracht

Waarom hebben we samentrekkingen?

De regels

• woordniveau – op de plaats van het samengetrokken woorddeel wordt een streepje geschreven;
  -  voorwaarts: carnavalsfeesten en -optochten;
  - achterwaarts: slagers- en bakkerswinkels; 
  
  
• Mag alleen wanneer alles hetzelfde is:
  - de spelling (los of vast), de betekenis, de plaats in het woord

De regels

• woordgroepsniveau – binnen een woordgroep worden een of meer hele woorden weggelaten;
  - voorwaarts: gescheiden mannen en (-) vrouwen;
  - achterwaarts: grote (-) en middelgrote steden; 
  
  
• Mag alleen wanneer alles hetzelfde is:
  - de spelling, de betekenis, de grammatica functie

FOUT:

dus niet: 
"De tafel is groen, want (-) is mijn lievelingskleur."

De regels

• zinsniveau – een of meer zinsdelen (ow, lv, mv, bwb enz.) die twee keer voorkomen, worden weggelaten:
  – voorwaarts: Jolinde gaat op de fiets en Tamar (-) op de scooter.
  – achterwaarts: Wij schaatsten (-) en onze kinderen sleeden in die strenge winter elke dag.
  
  
• Mag alleen wanneer alles hetzelfde is:
  - de spelling, de betekenis, de grammatica functie

FOUT

Dus niet: "Ik hou van oreo's, want (-) hebben een lekkere crèmelaag."

Zelfstandig werken

• Wat?
  - NN H1: samentrekking (grammatica)
• Hoe?
  - Zelfstandig, op je laptop
• Vragen?
  - Fluisteren met je buurman/buurvrouw
  - Vinger opsteken
• Klaar? 
  - NN H1: samentrekking controleren (formuleren) + NN H1: Werkwoorden! * (spelling)
  - Lezen in je leesboek

Leg uit waarom je het onderstreepte woord/de onderstreepte woorden niet kunt samentrekken:

Het ouderschap is Sarah erg goed bevallen, dit had zij niet verwacht voordat haar vrouw was bevallen van hun eerste kindje.

Afsluiten

Pak je planner!

• Deze week af:
  - NN H1: samentrekking (grammatica)
• Volgende week af: 
  - NN H1: samentrekking controleren (formuleren)
  - NN H1: Werkwoorden! * (spelling)