H3 - week 47 - Les 3 - Grammatica Samentrekkingen

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Welkom!

Nederlands

Mevrouw Takken, TNL

[e-mail]

- Dagopening

- Stillezen

- Grammatica woordsoorten uit H2 - hww, zww, kww

- Aan de slag: oefening op papier

Planning deze les:

- Je kent de theorie van grammatica woordsoorten: kww, zww, hww

- Je kunt deze toepassen;

- Je kunt in een zin aangeven of iets een werkwoordelijk gezegde is of een naamwoordenlijk gezegde

- Je kunt in samengestelde zinnen alle ww benoemen. 

Doel van de les

Stillezen

Als een woord of woordgroep twee keer voorkomt, mag je het weglaten:

 - dat heet een samentrekking

Samentrekkingen

Er bestaat voorwaartse en achterwaartse samentrekking:

Voorwaartse samentrekking: het gezamenlijke deel wordt genoemd in het eerste deel van de samentrekking en verderop weggelaten: een antieke lamp en een (-) stoel;

Achterwaartse samentrekking: het gemeenschappelijke deel wordt genoemd in het laatste deel van de samentrekking en daarvóór weggelaten: binnen- en buitenland.

Samentrekkingen

Samentrekkingen komen voor op drie niveaus:

1. woordniveau 

2. woordgroepsniveau 

3. zinsniveau 

Samentrekkingen

Samentrekkingen komen voor op drie niveaus (in de voorbeelden is het weggelaten deel onderstreept):

1. woordniveau – op de plaats van het samengetrokken woorddeel wordt een streepje geschreven: keukenstoel en -tafel; zon- en feestdagen;

2. woordgroepsniveau 
3. zinsniveau 

Samentrekkingen

Samentrekkingen komen voor op drie niveaus (in de voorbeelden is het weggelaten deel onderstreept): 

1. woordniveau 

2. woordgroepsniveau – binnen een woordgroep worden een of meer hele woorden weggelaten: dure ringen en (-) armbanden; hoge (-) en lage bergen;
3. zinsniveau 

Samentrekkingen

Samentrekkingen komen voor op drie niveaus (in de voorbeelden is het weggelaten deel onderstreept): 

1. woordniveau 
2. woordgroepsniveau 
3. zinsniveau – een of meer zinsdelen (ow, lv, mv, bwb enz.) die twee keer voorkomen, worden weggelaten:
– Iris volleybalt op zaterdag en Peter (-) op zondag.

– Je wilt (-) en krijgt een leuk cadeautje.

Samentrekkingen

Wanneer mag je een samentrekking op zinsniveau gebruiken?

Samentrekken mag alleen als aan drie voorwaarden wordt voldaan:
1. de weggelaten woorden hebben dezelfde functie (zinsdeel, woordsoort),
2. dezelfde betekenis én
3. hetzelfde getal (enkelvoud/meervoud) als de woorden die blijven staan.

Samentrekkingen

Is de samentrekking in deze zin goed?

De Eerste Kamer heeft de wet aangenomen en geldt vanaf 1 januari

1. ja, dat klopt
2. nee, dat klopt niet

De Eerste Kamer heeft de wet aangenomen en geldt vanaf 1 januari.

Het onderwerp is in beide zinnen niet hetzelfde:
a. de Eerste Kamer

b. de wet

Zoals het hier nu staat, geldt de Eerste Kamer vanaf 1 januari. 

Waarom klopt ie niet?

Is de samentrekking in deze zin goed?

De leerlingen werden ongeduldig en het lokaal uitgezet

1. ja, dat klopt
2. nee, dat klopt niet

De leerlingen werden ongeduldig en het lokaal uitgezet

werden is pv die samengetrokken wordt

zin 1 = kww

zin 2 = hww

Werden heeft twee keer een andere functie, dus mag niet wordenn samengetrokken. 

Waarom klopt ie niet?

Wat:

H2 - leerlijn grammatica Samentrekking - helemaal.

(Dit staat bij de komende week in de planner, maar dan lopen we iets voor)

Aan de slag!

Voor de les:

- Leer de zinsdelen en woordsoorten uit havo 2: De Brug

In de les:

Werken aan samentrekkingen

Succes!

Volgende les: