Herhaling Mens en Machine + Lets talk about sex

• Mens & Natuur
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Van klein naar groot

Molecuul = Stoffen waaruit alles is opgebouwd.

Cel = Bouwsteen van elk organisme.

Weefsel = Een groep cellen met dezelfde taak.

Orgaan = Een deel van een organisme met een eigen taak.

Orgaanstelsel = Een groep organen die samen werken om een bepaalde taak uit te voeren.

Organisme = Een levend wezen. 

De vier rijken

Organismen (levende wezens)  kunnen we verdelen in 4 rijken:

- Planten

- Dieren

- Schimmels

- Bacteriën

De vier rijken

Robots

Robot = Een programmeerbare machine die zelfstandig taken uitvoert.

Onderdelen + Functies:

Computer, Dit is het 'brein' van de robot. Het stuurt alle onderdelen van de robot aan.

Sensorsysteem, De onderdelen die een robot nodig heeft om informatie op te nemen.

Motor, Laat alle beweegbare onderdelen van de robot bewegen (armen/wielen etc.)

Krachtbron, Hier haalt de robot de energie om te bewegen uit.

Fysieke structuur

De armen, benen of wielen van de robot. 

Het hart

Werking hart

Hart werkt via volgende stappen:

1. Boezems trekken samen: 

    - Bloed stroomt de kamers in.

    - Hartkleppen zijn open.

2. Kamers trekken samen:

    - Bloed wordt de slagaders in geperst.

    - Hartkleppen worden dicht geduwd.

    - Slagaderkleppen worden opengeduwd.

3. Hartpauze:

    - De hartspier is ontspannen.

    - Bloed stroomt vanuit de holle ader en de
       longader de boezems in.

   - Slagaderkleppen zijn dicht

Hoe werkt ons hart?

Bloedvaten

- Slagaders (zuurstofrijk)

  Vervoeren bloed van het hart naar organen. Hebben dik gespierde wanden en je voelt hier een 'slag' in.

- Aders (zuurstofarm)

  Vervoeren bloed naar hart toe. Minder gespierde wand. Bevatten kleppen zodat bloed niet terug stroomt.

- Haarvaten

Vertakkingen van slagaders en bloedvaten Via de haarvaten worden zuurstof en

 voedingstoffen afgegeven aan de organen en afvalstoffen weggevoerd.

Bloed

Bestaat uit:

- Bloedplasma, vervoert voedingsstoffen, afvalstoffen en hormonen

- Bloedplaatjes stollen van wondjes

- Rode bloedcellen, vervoert zuurstof en koolstofdioxide.

- Witte bloedcellen, beschermen je lichaam tegen infecties (bacteriën, schimmels, virussen)

Stroomkring

Verschillende soorten

Rekenen?

- Vermogen (P) = Spanning (U) x Stroomsterkte (I)

- Stroomsterkte (I) = Vermogen (P) : Spanning (U)

- Spanning (U) = Vermogen (P) : Stroomsterkte (I)

Groeispurt 

- Groeihormonen zorgen voor
   snelle celdeling in kraakbeencellen 

   in de groeischijven

- Groeistop -> Na puberteit verbenen
   groeischijven & verkalken 

   kraakbeencellen

  

Vrouwelijk voortplantingsorgaan

Vrouwelijk voortplantingsorgaan

Mannelijke voortplantingsorgaan

Mannelijke voortplantingsorgaan

De eisprong

De Menstruatiecyclus

- Een cyclus van gemiddeld 28 dagen 

- Verloopt in 4 stappen:

1. Er rijpt een eicel in één van de eierstokken

2. De binnenkant van de baarmoeder is bedenkt met baarmoederslijmvlies. Zodra een eicel begint te rijpen 

wordt dit slijmvlies dikker.

3. Na ongeveer twee weken is de eisprong.

4. Als de rijpe eicel niet wordt bevrucht is het verdikte baarmoederslijmvlies niet meer nodig. Dit slijmvlies laat na
twee weken later los. Dit druppelt met bloed uit de vagina. 
Cyclus begint op nieuw 

De Menstruatiecyclus

Menstruatieproducten

3 verschillen manieren

Geslachtsgemeenschap bij ons?

- Niet alleen voor voortplanting!

- Meestal voor plezier

Bevruchting

Als een man en vrouw geslachtsgemeenschap hebben gehad, gaan de zaadcellen op weg via de vagina en baarmoeder richting de eicel in de eileider. 

Wanneer de eicel en zaadcel elkaar tegenkomen in de eileider, gaat de kop van de zaadcel de eicel binnen.  Als de kern van de zaadcel en eicel versmelten, noem je dat bevruchting.

 

Erfelijke eigenschappen

- In de cellen zit je chromosomen. Chromosomen bestaan uit het stofje DNA, wat al je erfelijke eigenschappen bepaald.

- Chromosomen komen altijd in paren voor: 23 paar (dus 46 losse chromosomen)

Mitose

- Normale celdeling.

- DNA verdubbeld zich, hierna splitst de cel in tweeën. 

- De gespitste cellen hebben 46 chromosomen

Meiose

- Reductiedeling, een cel splits en heeft maar de helft van de chromosomen. De cellen hebben 23 chromosomen

- Dit gebeurt in de zaadballen en eierstokken.

Jongen of meisje

- De geslachtschromosomen (paar 23) beslissen of je een jongen of meisje bent. 

- De eicel is altijd een X (je moeder heeft namelijk XX)

- De zaadcel heeft een X of Y.

Innesteling

Na de bevruchting begint de bevruchte eicel zich te delen en wordt via de eileider richting de baarmoeder vervoerd. 

Het wordt een bolletje cellen die, eenmaal in de baarmoeder aangekomen, vast gaat zitten in het baarmoederslijmvlies. 

Dit vastzitten in het baarmoederslijmvlies noem je innesteling. Het bolletje cellen wordt dan een embryo genoemd.

Zwangerschap

Door een zwangerschapstest komt een vrouw erachter dat zij zwanger is.

De eerste tien weken van de zwangerschap wordt de embryonale fase genoemd. In deze fase ontstaan alle organen bij het embryo, vanaf daarna groeit het kindje alleen nog maar en wordt het foetus genoemd.

Het embryo/foetus wordt tegen stoten beschermd door vruchtwater en vruchtvliezen. 

Zwangerschap

Vanaf de plek waar het embryo is ingenesteld, ontstaat de placenta (moederkoek). Aan de placenta en aan het embryo/foetus zit de navelstreng vast. 

In de placenta lopen de bloedvaten van het embryo dicht langs de bloedvaten van de moeder. 

Voedingsstoffen en zuurstof worden vanuit het bloed van de moeder afgegeven aan het bloed van het kindje en andersom.

Bevalling

Na ongeveer 40 weken komt de
baby ter wereld.

   

De bevalling bestaat uit drie fases:

1. Ontsluiting

2. Uitdrijving

3. Nageboorte

Ontsluiting

In deze fase wordt de baarmoedermond wijder. 

De moeder kan pas beginnen met persen als 

de baarmoedermond een diameter heeft van 10 cm.

Uitdrijving

Als er persweeën zijn, zal het kindje uit de 

baarmoeder worden gedreven.

Het kindje gaat het geboortekanaal door, 

naar buiten.

Nageboorte

Weeën die ongeveer een kwartier na de 

geboorte van het kindje beginnen, 

zorgen voor de nageboorte. 

De placenta, vruchtvliezen en resten 

van de navelstreng zullen de vrouw verlaten.

Voorbehoedsmiddelen

Een voorbehoedsmiddel gebruik je om zwangerschap en eventuele soa's te voorkomen. 

Een ander woord voor voorbehoedsmiddelen zijn anticonceptiemiddelen. 

Anticonceptie betekent: voorkomen van bevruchting, het gaat hier over de zwangerschap.

Geslacht & Gender

- Geslacht -> bepaald door je geslachtsorganen 

                             waarmee je geboren bent.

- Gender-> met welk je geslacht jezelf identificeert.
                        

- Interseks -> iemand met mannelijke en vrouwelijke 
                             geslachtskenmerken.

- Transgender-> iemand liever als het andere geslacht 

                                   door het leven wil gaan.

- Non-binair-> iemand die zich niet kenmerkt met beide

                               geslachten.

Genderstereotypen

- "Jongens moeten stoer zijn en
     meisjes moet zorgzaam zijn".

- ideeën/verwachtingen over hoe mannen

   /vrouwen en jongens/meisjes zich
  horen te gedragen.

Seksuele Oriëntatie

- Heteroseksueel-> je voelt je aangetrokken tot het andere

                                          geslacht.

- Homoseksueel/lesbisch-> je voelt je aangetrokken tot het

                                                        zelfde geslacht.

- Biseksueel-> je voelt je aangetrokken tot beide

                               geslachten.

- Panseksueel-> je voelt je aangetrokken iemands
                                   persoonlijkheid en niet geslacht of gender.                                   

- Aseksueel-> je voelt je op seksueel gebied niet 
                             aangetrokken tot iemand.