Lessenreeks Anangsieh Tories - Verhalen van de spin uit Suriname

Waar ligt Suriname?

1. Noord-Amerika
2. Zuid-Amerika
3. Europa
4. Azië

De officiële taal van Suriname is ...

1. Nederlands
2. Sranantongo
3. Engels
4. Papiaments

Na de onafhankelijkheid van Suriname in 1975 bleef Nederlands de enige officiële taal. Maar Sranantongo is van veel mensen de moedertaal. Deze ontstond in de koloniale periode als contacttaal tussen groepen met verschillende moedertalen. Anton de Kom beschrijft in zijn boek dat hij straf kreeg als hij zijn moedertaal sprak. Veel Surinaamse ouderen herinneren zich dat zij geen Sranantongo mochten spreken. Deden ze dat wel, dan kregen ze van hun ouders te horen: ‘Spoel je mond met zeep!’
Andere talen in Suriname:
•    Inheemse talen van de oorspronkelijke bewoners.
•    Marrontalen. Er zijn 6 Marrongroepen in Suriname, nazaten van slaafgemaakten die de plantages ontvluchtten.
•    Sarnami, de taal van de Hindostanen, nazaten van contractarbeiders uit voormalig Brits-Indië.
•    Javaans, de taal van de Javanen, nazaten van contractarbeiders uit voormalig Nederlands-Indië)
In totaal worden er ongeveer 20 talen gesproken in Suriname.

Tot 1954 was Suriname...

1. Een zelfstandige republiek
2. Een zelfstandig koninkrijk
3. Een provincie van Nederland
4. Een kolonie van Nederland

Suriname was van 1667 tot 1954 een Nederlandse kolonie. Op 15 december 1954 tekenden Suriname en Nederland het Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden. Vanaf dat moment was Suriname geen kolonie meer. Het land kreeg een grote mate van zelfbestuur en algemeen kiesrecht. Op 25 november 1975 werd Suriname een onafhankelijke republiek.

Wat is kolonialisme?

1. Kolonialisme is de vrijheidsstrijd in niet-westerse landen
2. Kolonialisme is een politieke stroming, met name in niet-westerse landen
3. Kolonialisme is het bezetten en uitbuiten van een (overzees) gebied
4. Kolonialisme is handel drijven met verre landen

Aardappeloproer

1917

Enkele Amsterdamse vrouwen zagen dat er een schip vol aardappelen in een van de grachten lag. Ze gingen erop af en plunderden het schip: hun schorten vol aardappelen. De dag erna waren er meer plunderaars. Pas nadat zes mensen door het leger werden doodgeschoten, keerde de rust terug

Dit weet je al

Dit leer je nu

Doen!

Terugkijken

Afbeelding vergroten

Klik op de hotspot

Navigeren door de les

Kijken

Anton de Kom 

Hoe werkt deze les?

De code van de les: deze kunt u met uw leerlingen delen als zij gebruik maken van een device (zoals telefoon of tablet). Zij kunnen nu interactief deelnemen aan de les.

Devices in de klas: vink aan als uw leerlingen gebruik maken van een device (zoals telefoon of tablet), vink uit als u klassikaal gebruik wilt maken van de les.

Na deze les weet ik....

• wie Anton de Kom was
  
  
• waarom hij zijn boek 'Wij slaven van Suriname' schreef
  
  
• dat Anton de Kom tegen racisme en kolonialisme was en waarom

1. Weten de leerlingen wie Anton de Kom was.
2. Weten de leerlingen waarom hij zijn beroemde boek 'Wij slaven van Suriname' schreef.
3. Weten de leerlingen dat Anton de Kom streed tegen racisme en kolonialisme en kunnen deze  begrippen van een definitie voorzien. 

In deze dia: Informatie over het leven van Anton de Kom a.h.v. vensterplaat. Overige afbeeldingen worden later toegelicht.

-informatiebutton 1a: introductie Anton de Kom en kolonialisme

informatiebutton 1b: Het gezin de Kom

-informatiebutton 2: Geboortehuis Anton de Kom. Hier groeit hij op als zoon van een voormalige slaaf.

- informatiebutton 3: Anton groeit op me verhalen over slavernij

informatiebutton 4: Anton de Kom gaat naar Nederland. Door racisme kan hij in Suriname geen baan vinden.

Belangrijk om te weten:

De informatie wordt telkens op de volgende manier aangeboden:

• de hotspot 'het nummer': een afbeelding die past bij de info en een tekstuele versie van de info.

In verschillende dia's worden verschillende informatiebuttons behandeld. Deze opzet dient als 'routekaart'; de leerlingen bestuderen gericht de stof en het biedt de mogelijkheid om gericht vragen te stellen.  

Wat viel je op?

In deze slide: 

Voorkennis activeren en interesse opwekken voor het onderwerp

1

Dit is Anton de Kom. Hij was een Surinaamse schrijver en een verzetsheld. Hij werd in 1898 geboren in Paramaribo, de hoofdstad van Suriname. Nederland was toen de baas in Suriname. 

3

Dit is het geboortehuis van Anton de Kom in Paramaribo. Het staat in de wijk Frimangron. Spreek dat maar eens langzaam uit. Hoor je 'vrij-mans-grond'?
Hier woonden vrijgelaten en vrijgekochte slaafgemaakten. Ook de familie van Anton. Zijn vader was nog als slaafgemaakte geboren op plantage 'Molhoop'.  

5

De slavernij was afgeschaft, maar het racisme bleef. Racisme betekent dat mensen neerkijken op mensen met een andere kleur. Als Anton van school af komt krijgt hij een baan. Maar hij kan niet het werk krijgen dat hij graag wil. De betere banen in Suriname zijn voor witte Nederlanders, niet voor mensen met een donkere huidskleur. Daarom vertrekt Anton in 1920 uit Suriname naar Nederland, om daar werk te zoeken.

4

De slavernij werd afgeschaft in 1863. Anton werd in 1898 geboren en groeide op in een land waar slavernij niet meer was toegestaan. Toch leerde en wist hij hoe het geweest moest zijn om als slaaf op te groeien. Zijn oma en vader vertelden daarover vaak verhalen aan Anton.

2

Suriname was van 1667 tot en met 1975 een kolonie van Nederland.  
Een kolonie is een gebied of land dat onder dwang van een ander land bestuurd wordt.
De Nederlanders hadden grote plantages, waarop suikerriet, tabak en koffie werden verbouwd. Op de plantages werkten de slaven, mensen die door de Nederlanders uit Afrika waren gehaald en een bezit werden van de plantagehouders.

In deze dia: Informatie over het leven van Anton de Kom a.h.v. vensterplaat. Overige afbeeldingen worden later toegelicht.

-informatiebutton 1a: introductie Anton de Kom en kolonialisme

informatiebutton 1b: Het gezin de Kom

-informatiebutton 2: Geboortehuis Anton de Kom. Hier groeit hij op als zoon van een voormalige slaaf.

- informatiebutton 3: Anton groeit op me verhalen over slavernij

informatiebutton 4: Anton de Kom gaat naar Nederland. Door racisme kan hij in Suriname geen baan vinden.

Belangrijk om te weten:

De informatie wordt telkens op de volgende manier aangeboden:

• de hotspot 'het nummer': een afbeelding die past bij de info en een tekstuele versie van de info.

In verschillende dia's worden verschillende informatiebuttons behandeld. Deze opzet dient als 'routekaart'; de leerlingen bestuderen gericht de stof en het biedt de mogelijkheid om gericht vragen te stellen.  

Kinderarbeid

• Goedkope arbeidskrachten

• Ze zijn nog jong: je hebt er nog lang wat aan

• Ze zijn goedkoper dan mannen en vrouwen

• Hun kleine handen kunnen beter op plekken tussen machines

Kun jij de woorden uitleggen?

Draai aan het rad!

Aan de hand van de Spinner, een rad, met daarin de belangrijkste begrippen uit deze les, kijken de leerlingen terug op de onderwerpen uit de les.

Het rad wordt door de leerkracht op het centrale scherm gedraaid, waarna een leerling het begrip dat wordt getoond moet uitleggen.

7

Naast zijn werk was Anton de Kom schrijver en dichter. Hij vond dat Nederlanders veel te weinig wisten over de geschiedenis van Suriname en de slavernij. Hij gaf lezingen en schreef over de politiek.

6

In Nederland vond hij werk bij een handelaar in koffie en thee. In 1926 trouwde Anton de Kom met de Nederlandse Petronella Borsboom. Een huwelijk tussen een zwarte man en witte vrouw was in die tijd erg ongewoon. Ze kregen vier kinderen: Ad, Cees, Antoine (Ton) en Judith. 

9

Terug in Nederland schreef Anton de Kom het boek Wij slaven van Suriname (1934). Het was het eerste geschiedenisboek over Suriname dat geschreven was door een Surinamer. Het boek was bedoeld voor Nederlanders en Surinamers. Het boek is een protest tegen kolonialisme en racisme.

8

In 1933 verblijft Anton met zijn gezin in Suriname. Het Nederlandse bestuur verbood zijn lezingen in Suriname. Anton de Kom richtte daarom een adviesbureau op om mensen te helpen. Hier kwamen veel Surinamers op af. Het Nederlandse bestuur was bang voor opstanden en besloot om Anton de Kom gevangen te nemen. Uiteindelijk wordt hij uit Suriname verbannen. 

In deze dia: Informatie over het leven van Anton de Kom a.h.v. vensterplaat. Overige afbeeldingen worden later toegelicht.

Belangrijk om te weten:

De informatie wordt telkens op de volgende manier aangeboden:

• de hotspot 'het nummer': een afbeelding die past bij de info en een tekstuele versie van de info.

In verschillende dia's worden verschillende informatiebuttons behandeld. Deze opzet dient als 'routekaart'; de leerlingen bestuderen gericht de stof en het biedt de mogelijkheid om gericht vragen te stellen.  

De leerlingen kunnen tijdens de les eventueel een vraag stellen via hun mobiel/tablet/computer.

Behandel de begrippen, racisme, discriminatie en kolonialisme na deze oefeningen.

In welk tijdvak schreef Anton de Kom zijn boek Wij slaven van Suriname? Sleep zijn afbeelding naar het juiste tijdvak.

Doel: van deze dia is dat leerlingen Anton de Kom binnen het chronologisch referentiekader kunnen plaatsen. 

Wat is racisme?

Herhalen van de informatie die besproken en getoond is.

0

Optioneel: video over het boek 'Wij slaven van Suriname'. 

Het is een fragment uit de documentaire voor kinderen over Anton de Kom. Beschikbaar via de website van de Canon & YouTube   

Let op: bevat tekeningen van slaven die gestraft worden. 

11

Anton de Kom bleef verlangen naar zijn vaderland Suriname. In een gedicht in het poëziealbum van zijn dochter Judith benoemde hij zijn verlangen.

10

In 'Wij slaven van Suriname' beschreef Anton de Kom dat hij ooit hoopte terug te keren naar Suriname. 

Dit zijn de laatste, bekende zinnen uit het boek:

Sranang (=Suriname) mijn vaderland (=geboorteland)

Eenmaal hoop ik u weer te zien

Op de dag waarop alle ellende uit u weggewist zal zijn

'Alle ellende' verwijst hier naar de uitbuiting van Surinamers door Nederlanders. Anton streed tegen racisme, kolonialisme en uitbuiting.

14

De Duitsers kwamen achter zijn verzetswerk en arresteerden hem. Hij overleed vlak voor het einde van de oorlog in een Duits concentratiekamp.

13

Anton de Kom zag Suriname nooit meer terug. De Tweede Wereldoorlog begon. De Duitsers bezetten Nederland. Anton de Kom sloot zich aan bij het verzet. Hij schreef anti-Duitse stukjes in verboden kranten  bijvoorbeeld voor de illegale krant De Vonk. 

In deze dia: Informatie over het leven van Anton de Kom a.h.v. vensterplaat. .

-informatiebutton 1: Laatste fragment uit boek 'Wij slaven van Suriname'

informatiebutton 2: Anton in het verzet

-informatiebutton 3: Poeziealbum dochter Judith

informatiebutton 4: gevangen genomen en overlijdt in een concentratiekamp

0

Optioneel: video over de begraafplaats van Anton de Kom en over zijn belang voor Suriname en Nederland.

Het is een fragment uit de documentaire voor kinderen over Anton de Kom. Beschikbaar via de website van de Canon & YouTube   

Wat betekent Anton de Kom voor mensen van nu?

In deze dia: een interactieve video. Deze kan klassikaal of individueel afgespeeld worden. In het fragment zijn vragen verwerkt. 

Draai aan het rad en bespreek de vraag

Weet je wie Anton de Kom was?

Weet je waarom Anton de Kom zijn boek 'Wij slaven van Suriname' schreef?

Weet je waarom Anton de Kom tegen racisme en kolonialisme was? 

Leerdoelen en evaluatie

In deze slide: 

Exit ticket. Klik op het rad en bespreek de vragen met de leerlingen. 

Leuke manier om terug te komen op de leerdoelen:

... weet ik wie Anton de kom was. 

...weet ik waarom hij zijn beroemde boek 'Wij slaven van Suriname' schreef

... weet ik dat Anton de Kom tegen racisme en kolonialisme was en ik weet ook wat deze begrippen betekenen.

Aan het eind van het onderwerp of de lessenserie kijk je terug. Het is een mooie manier om terug te blikken, maar geeft je daarnaast ook input om vooruit te kijken naar de volgende les. Het geeft namelijk mede inzicht in wat is onthouden of waar nog meer aandacht voor nodig is.

00:19

01:54

Standbeeld Anton de Kom

Onderschrift van het standbeeld:

Vrijheidsstrijder, Verzetsheld, Schrijver, Vakbondsman, Activist, Banneling

Deze wereldburger is een voorbeeld voor ons allemaal.

Strijden ga ik! Eerst na d’overwinning kom ik terug.

Wat vind je van dit onderschrift?

02:13

Krijg jij op school les over mensen die op jou lijken?
versleep de schaal. 0 = nooit, 5 = soms en 10 is vaak.

010

03:32

Inhaken actualiteit. Optioneel om aan de klas te vragen of zij zelf last hebben gehad van racisme of voorbeelden weten van protesten hier tegen. 

Schrijf een verslag van maximaal 500 woorden over  wat je vandaag geleerd hebt over Anton de Kom en lever in bij je docent.