Les 7. 3.9 Epigenetica [les 2]

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Welkom

Telefoon in telefoontas

Tas van tafel

Laptop pakken & in Lesson-Up

Pen, potlood & notitieschrift pakken

Eiwitsynthese

Is de DNA streng hiernaast de coderende of matrijsstreng?

Hoe weet je waar de code van een eiwit in het DNA begint/eindigt?

Noteer hier de RNA code van het startcodon en het stopcodon

Een stuk DNA heeft een matrijsstreng van de volgende code ATGCCAATT. Welke RNA code hoort hierbij? En welke aminozuren? (T2, 3p)

Bij sommige insecten is 15% van het genetisch materiaal hoog repetitief. Dat wil zeggen dat een stuk genetische code steeds maar weer terugkeert.
Zo komt er in de coderende streng van het genoom een lang stuk voor waarin vele malen de basevolgorde ATAA achter elkaar geplakt is.

Voor maximaal hoeveel verschillende aminozuren codeert dit repetitieve materiaal? Leg je antwoord uit (I, 3p)

Translatie

Met behulp van de code op het mRNA bevestigd tRNA de aminozuren

tRNA heeft dus de anticodon ten opzichte van mRNA

U-A
G-C

Dit gebeurt allemaal in de ribosomen in een cel

Wat zou de anticodon van het tRNA zijn bij glutamine en glutaminezuur

Doel

Je kunt beredeneren hoe omgeving en DNA samen de vorm en functie van cellen en organismen bepalen door genregulatie

Je kunt uitleggen hoe erfelijk eigenschappen op het DNA liggen.

typen DNA

structuurgenen: bevatten code voor een eiwit

regulatorgenen: beïnvloed de expressie van andere genen 

niet-coderend DNA: bevat geen code voor eiwitten (95%)

Samengevat

1. Een gen komt tot expressie op het moment dat de DNA-code van dat gen gebruikt wordt om een eiwit te maken
2. Ontwikkeling, Cel-differentiatie en cel-activiteit verschillen door expressie van verschillende genen in verschillende celtypen. 
3. Welke genen tot expressie komen wordt bepaald door signalen in of buiten de cel.

Epigenetica

code gelijk, expressie veranderd door epigenetische factoren

bv blokkering transcriptie door methylering 
(het koppelen van CH3 aan een nucleotide)

soms erfelijk, meestal niet

Recessieve allelen coderen voor een eiwit. Dominante allelen coderen voor een eiwit. Hoe kan het dat bij een heterozygote persoon alleen het dominante eiwit gemaakt wordt?

Recessief of dominant

Recessieve allelen coderen voor een eiwit
Dominante allelen coderen voor een eiwit

zwanger in hongerwinter

kind hoger risico op overgewicht 

proto-oncogen

tumor-suppressorgen

Ontstaan van kanker

Een mutatie in het tumor suppressor gen zorgt ervoor bij schade de celcyclus niet stil komt te liggen. De celcyclus kan doorgaan met een beschadigde cel.

Het "rempedaal" is beschadigd.

3.9.6

https:

Huiswerk

makkelijk: Toetsvragen 3.9

beetje lastig: oefenvragen én toetsvragen 3.9

moeilijk: oefenvragen én toetsvragen 3.9 en KWT