wk 48: verteltheorie + bespreken toets

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Verteltheorie

• Je weet wat een motto is en weet wat het doel is
• Je weet hoe je het thema van je boek kan bepalen
• Je weet welke 2 motieven er zijn (leidmotief en universeel motief) en weet wat ze betekenen.

Kenmerken literatuur:

• kent naast het hoofdverhaal ook onderliggende betekenissen
• zet lezer aan het denken
• auteur gebruikt moeilijke (van niveau) zinsconstructies
• beeldspraak
• boeken die als waardevol worden beoordeeld door een groot publiek.
  

Motto

Literatuur heeft vaak een motto (dus niet altijd). Dit is een citaat uit het werk van iemand anders en staat voorin het boek. 

Het motto heeft altijd een verband met de inhoud van het verhaal. Op je mondeling moet je het motto ook kunnen uitleggen.

Opdracht: Heeft jouw boek een motto? Zoek uit wat dit motto betekent. Heeft jouw boek geen motto? Lees dan rustig verder in je boek en pas de opdracht thuis toe op een ander boek voor je mondeling.

Het verhaal interpreteren

Literatuur bestaat  uit twee lagen: de verhaallaag en de betekenislaag.   

De verhaallaag: de oppervlakkige laag die je leest als je het boek leest. 

De betekenislaag:  laag die je bereikt als je gaat nadenken over het boek. Deze tweede laag geeft een extra dimensie aan je verhaal. Hier spelen thema, motieven en ruimte een grote rol. 

Thema

Thema’s zijn vaak de grote woorden in het leven: liefde, oorlog, haat, heldendom, ruzie, vriendschap. Een thema is de grote lijn die naar voren komt in een boek.  Houd het algemeen. Voorbeeld: Je leest een verhaal over de familie Schimmel die in een nieuwe buurt is komen te wonen. De familie wordt echter getreiterd door enkele buurtbewoners. 

Thema: hoe de familie Schimmel wordt getreiterd   X

Thema: familie Schimmel wordt niet geaccepteerd in nieuwe buurt X

Thema: niet geaccepteerd worden door omgeving  

motieven

Een motief in een verhaal is een verhaalonderdeel dat steeds terugkomt.  Motieven geven inzicht in het thema van het boek. 

Je leert 2 motieven:

1. Leidmotief: terugkeren element in het verhaal (voorwerp/ gebeurtenis) dat specifiek te maken heeft met dat ene boek.
2. Universeel motief: terugkerende elementen die we in de wereldliteratuur herhaaldelijk aantreffen en daarom als universeel beschouwen.
   

voorbeeld leidmotief

Een bekend motief is het getal 8 in Het gouden ei van Tim Krabbé. Dit getal komt steeds terug in het boek: 

• Saskia wordt in de 8e maand om 8 uur ontvoerd; 
• Rex sterft 8 jaar na Saskia; 
• 8 is het geluksgetal van Saskia; 
• Als je het getal 8 op zijn kant legt (∞), krijg je het symbool voor eeuwigheid of oneindigheid.
  

Voorbeelden universeel motief

Vaak zijn ze terug te voeren op verschillende mythologieën, de bijbel of volkslegenden.

• dubbelgangersmotief
• de zoektocht naar de heilige graal. (Zoektochten met onbereikbare doelen kunnen vaak op dit oerverhaal worden teruggeleid.)
• Oedipusmotief
• Orpheusmotief
• vader-dochterrelatie
  
• .........
  

?

Welk motief kan een dobbelsteen hebben?

Theorie toepassen

Pas de theorie uit deze les (en de vorige les) toe op je eigen leesboek. Maak de theorie je op deze manier eigen.

Toets bespreken

Controleer het aantal punten (voor de kantlijn)

Voor spelling en formuleren heb je een apart cijfer gekregen (rood en omcirkeld). 

Het gemiddelde is je eindcijfer: groene cijfer op de voorkant van je toets.