THEO LES 20: Hormonen deel 2

• Schoonheidsverzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Hormonen - Deel 2

Algemene theorie

Les 20

Vandaag

Terugblik:

• algemene theorie hormonen
• nakijken huiswerkopdracht
• ruimte voor vragen en herhaling

Nieuw stof:

• hormonen die niet onder invloed van de hypofyse staan 

Leerdoelen

• Je kunt de belangrijkste hormonen benoemen die niet onder invloed staan van de hypofyse 
• Je kunt hun functies beschrijven in het menselijk lichaam
• Je kunt de effecten van deze hormonen op de huid en lichaam benoemen en wat te doen bij huidverzorging of schoonheidsbehandeling

Hormonen die niet direct onder invloed staan van de hypofyse zijn indirecte hormonen:

• schildklier - hormoon thyroxine 
• alvleesklier - insuline en glucagon
• bijniermerg
• bijnierschors

Hypofyse 

= hersenaanhangsel en ligt in het Turkse zadel = een uitholling van het wiggebeen. Hypofyse bestaat uit:

• voorkwab (opbouw klierweefsel)
• middenkwab 
• achterkwab (opbouw zenuwweefsel)

Schildklier

Vorm: vlindervormig

Plaats: voor en om het strottenhoofd

Hormoon: thyroxine (T4)= schildklierhormoon

Werking: 

• stofwisseling in de cellen
• geestelijke ontwikkeling
• beenvorming
• groei

Thyroxine

Om het hormoon thyroxine aan te maken werken de schildklier, hypothalamus en hypofyse samen. 

Deze samenwerking uit balans raken

Hyperfunctie: schildklier maakt teveel T4 aan - hyperthyreoïdie  

Hypofunctie: schildklier maakt te weinig T4 aan - hypothyreoïdie 

Lichamelijke klachten bij een snel en langzaam werkende schildklier blz. 30

Huidklachten bij een traag werkende schildklier:

• droge huid, schilferige plekken
• vochtarme huid
• grauw van kleur 
• jeuk door toename of afname zweet reactie 

contra-indicatie: pure algen

Bijschildklier

Ligging: 4 bijschildklieren naast schildklier - parathyreoïd

Hormoon: parathyreoïdhormoon PTH

werking: calcium en fosfaathuishouding (PTH samen met vitamine D)

Bijnieren

Plaats: Op de nieren

Bouw:

• Merggedeelte - bijniermerg
• Schorsgedeelte - bijnierschors
• omgeven door bijnierkapsel en vetweefsel

Bijniermerg

Maakt: adrenaline en noradrenaline

Werking:

• Activeren hartfuncties
• Versnellen ademhaling
• Verwijden pupillen
• Verhogen spiertonus
• Omzetting van glycogeen in glucose

Bijnierschors

Maakt corticoïden zoals:

Glucocorticoïd zorgt voor glucosestofwisseling. 

• Cortisol: zorgt voor afbraak van eiwitten in spieren en aminozuren vrijkomen. Daarnaast speelt cortisol een rol in ons afweersysteem - corticosteroïdenzalf 

Geslachtscorticoïden

• androgene hormoon
• oestrogene hormoon

klachten aan de huid bij een slecht werkende bijnier:

• bruine verkleuring gezicht, handlijnen en tandvlees
• ongewenste beharing
• spierzwakte
• vochtarme huid 

Alvleesklier 

= Pancreas

Plaats: In de buikholte, links achter de maag

Type klier: Endo - exocrien

• Exocrien: het aanmaken van spijsverteringssappen (alvleessap) wat via een afvoerbuis naar 12-vingerige darm wordt vervoert 
• Endocrien: productie van insuline en glucagon door de eilandjes van langerhans

Homeostase bloedsuikerspiegel

Beide hormonen hebben invloed op de koolhydraatstofwisseling:

• Hoge suikerspiegel: insuline in het bloed zorgt ervoor dat de cellen glucose kunnen opnemen en verbranden. Insuline zet glucose om in glycogeen. Glycogeen wordt opgeslagen in de lever en spieren. Door dit proces daalt de suikerspiegel
• Lage suikerspiegel: glucagon en adrenaline geeft de lever een seintje om het opgeslagen glycogeen om te zitten in glucose. Glucose kan worden verbrand door het lichaam

Insuline

• Zet glucose om in glycogeen (voorraadstof)

• Glycogeen wordt opgeslagen in de lever - en spiercellen

• Het verlaagt de bloedsuikerspiegel

Glucagon

• Zet glycogeen om in glucose 

• Indien nodig helpt adrenaline (hormoon van het bijniermerg) ook mee (voor de lever- en spiervoorraad)

• Het verhoogt de bloedsuikerspiegel

Welk orgaan maakt het hormoon insuline aan?

1. Alvleesklier
2. Hypofyse
3. Testis

Hoe omschrijf je een endo- exocriene klier?

1. Een klier met afvoerbuis
2. Een klier met en zonder afvoerbuis
3. Een klier zonder afvoerbuis

De alvleesklier maakt ook alvleessap.
Waaraan wordt dit sap afgegeven?

1. De dikke darm
2. De maag
3. De twaalfvingerige darm

Welk hormoon produceren de bijnieren?

1. Adrenaline
2. Glucagon
3. Groeihormoon

Welk hormoon produceert de alvleesklier?

1. Adrenaline
2. Glucagon
3. Thyroxine (T4)

Welk orgaan maakt het hormoon testosteron aan?

1. Bijnieren
2. Schildklier
3. Testis

Welk orgaan maakt het groeihormoon aan?

1. Alvleesklier
2. Hypofyse
3. Schildklier