Les 2

Stikstofproblematiek 

https://nos.nl/collectie/13901-stikstofcrisis

https://www.rivm.nl/stikstof

Programma

- Stikstof in de lucht

- Stikstofbeleid

- Opdracht 

Leerdoelen

Aan het einde van de les kan de leerling:

- Benoemen wat de oorzaak is van de stikstofproblematiek

- Verschillende voor- en tegenargumenten noemen tegen het stikstofbeleid

Stikstof in de lucht 

Ongeveer 78% van de lucht bestaat uit stikstof (N₂).

Op zichzelf is stikstof in de lucht niet gevaarlijk, een overmaat aan stikstofverbindingen zijn dat wel

Stikstofverbindingen

De stikstofverbindingen in de lucht die wel schadelijk zijn, zijn:

- stikstofoxiden: NO_x

- ammoniak: NH₃

x - plaats waar een indexgetal kan worden geplaatst: NO & NO₂

Waarom zijn stikstofverbindingen schadelijk?

Natuur:

- Vermesting en verzuring van natuur

Gevolg: verlies van biodiversiteit omdat planten hier niet tegen kunnen 

Gezondheid:

- Fijnstof uit ammoniak, zwaveldioxide en stikstofdioxide

Klimaat:

- Distikstofoxide is een broeikasgas 

wat bijdraagt aan het versterkte broeikaseffect

Zure regen

stikstofdioxide kan worden gehydrolyseerd tot salpeterigzuur en salpeterzuur

2 NO₂ + H₂O -> HNO₂ + HNO₃

_{Stikstofdioxide kan ook dimeren tot distikstoftetra-oxide, wat ook weer gehydrolyseerd kan worden.}

2 NO₂ -> N₂O₄

N₂O₄ + H₂O -> HNO₂ + HNO₃

Verzuring door ammoniak

NH₃ + H₂O -> NH₄⁺ + OH^-

Komt deze reactievergelijking overeen met het verzurende effect van ammoniak?

NEE! Want NH₄⁺ en OH^- zijn basen en zouden dus de verzuring in de bodem moeten tegengaan. Toch gebeurd dat niet... 

Verzuring door ammoniak

- De schommelingen in de pH van het regenwater leidden in de bodem tot enige verwarring

- nitrificatie in de bovenste bodemlaag = proces waarbij bacteriën ammonium afbreken tot nitraat, wat voor planten op te nemen is. 

NH₄⁺ + 2 O₂ -> NO₃^- + H₂O + 2 H⁺

Hoe wordt het gemonitord? 

- Emissies – door emissieregistraties

- Metingen – vaststellen van de niveaus en om de modellen te ijken

- Modelberekeningen – er kan niet overal worden gemeten dus wordt er gebruik gemaakt van een model. Geeft een goed landelijks beeld.

Waar komt depositie vandaan?

Depositie = neerslaan van bijv. ammoniak op de grond

Stikstofbeleid, wat ging eraan vooraf?

2004             Nederland voldoet niet aan de Europese doelen blijkt uit een rapport van het RIVM
01-06-15     Programma Aanpak Stikstof (PAS), waar als sinds 2009 aan wordt gewerkt, gaat in. Er staan verschillende maatregelen in het programma beschreven om milieuschade van stikstof te verminderen.

2016              Milieuorganisaties beginnen een rechtszaak tegen het PAS

2019              Raad van State beslist dat het PAS inderdaad niet voldoet aan de Europese doelen

25-09-19     Eerste rapport waarin staat dat er drastische maatregelen nodig zijn in Nederland. Ook worden er concrete oplossingen gepresenteerd.

01-10-19.      De boeren zijn boos en de eerste demonstraties vinden plaats

Waar zijn we nu?

Volgens het rapport moet de stikstofuitstoot vóór 2030 met 50 procent omlaag. In het nieuwe regeerakkoord staan dan ook forse stikstofmaatregelen.

-> protesten worden steeds feller

-> het kabinet gaat in gesprek met o.a. de boeren over het nieuwe beleid. Begin van volgend jaar wordt deze gepresenteerd 

Opdracht

Zoek van de onderstaande partijen het standpunt op binnen de stikstofproblematiek:

- GroenLinks

- Forum voor Democratie 

- CDA
- D66

- VVD

-BBB

In hoeverre ben je het met de partijen eens?

Tijd: 10 minuten

Hoe: In duo's of in drietallen

Leerdoelen

Aan het einde van de les kan de leerling:

- Benoemen wat de oorzaak is van de stikstofproblematiek

- Verschillende voor- en tegenargumenten noemen tegen het stikstofbeleid