Formuleren incongruentie dat/als constructie

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

taalvoutje

Zie jij de fout?

wat staat er en wat wordt er bedoeld?

Welkom 10V1

Ga lekker zitten, pak je leesboek en duik in de wereld van jouw verhaal...

Leg al je spullen vast op tafel.

Tot over 10 min ;-)

programma

lezen

theorie dat/als constructies + incongruentie 

Aan de slag

Lesdoel

- Aan het einde van de les weet je wat de dat/als constructie is en kunt die verbeteren

- Aan het einde van de les weet je wat incongruentie is, kun je incongruentie in een zin herkennen én verbeteren.

dat/als constructie

Korte omschrijving: een zinnetje met een voorwaarde is midden in een andere zin geplakt, twee voegwoorden achter elkaar.

Voorbeeld:
Het is beter dat als je een voldoende wilt halen, je alvast begint met leren.

Begrijpelijk? Het kan duidelijker!

Het is beter dat je alvast begint met leren, als je een voldoende wilt halen.

dat/als constructie

Voorbeeld:
Als die artiest echt zo populair is, denk ik dat als we op tijd willen zijn en een goed plekje voor het podium willen veroveren, we alvast naar de ingang moeten lopen.

Begrijpelijk? Het kan duidelijker!

Oplossing: eerst zeggen waar het om gaat, daarna de voorwaarde. Of eerst 'dat'-zin, daarna 'als'-zin.

dat/als constructie

Voorbeeld:
Als die artiest echt zo populair is, denk ik dat we alvast naar de ingang moeten lopen, als we op tijd willen zijn en een goed plekje voor het podium willen veroveren. 

zinnen en verbeteringen

Het is logisch dat als je je best niet doet, je geen diploma krijgt.

Het is logisch dat je geen diploma krijgt, als je je best niet doet.

Het is vervelend dat als je boven net lekker zit te gamen, je moeder roept dat je de tafel moet dekken.

Het is vervelend dat je moeder roept dat je de tafel moet dekken, als je boven net lekker zit te gamen.

Wat klopt er niet in deze zin?
In Nederland wordt softdrugs al heel lang gedoogd.

1. De persoonsvorm en het onderwerp komen in aantal niet overeen
2. Niks, deze zin is gewoon goed
3. Gedoogd is niet goed geschreven
4. De persoonsvorm en het onderwerp horen niet bij elkaar.

Goed of fout?

''Een hoop leerlingen hebben een voldoende voor hun toets.''

Fout, want:

''Een hoop leerlingen hebben''

Een hoop = enkelvoud

--> Een hoop (...) heeft

'De leraren schrijft op het bord.'
Klopt deze zin?

Ja!

Nee!

Incongruentie

= als het getal (enkelvoud/meervoud) van het onderwerp en de persoonsvorm niet overeenkomen.

Oorzaak 1

1. Het onderwerp is meervoud, maar wordt voor enkelvoud aan gezien:

In Nederlands wordt softdrugs al heel lang gedoogd.

Oorzaak 2

2. Het onderwerp lijkt meervoud, maar is enkelvoud, omdat de kern enkelvoud is:

Een aantal bezoekers van het pretpark vonden het heel vervelend dat de wachtrijen zo lang waren.

Minder dan de helft van de aanwezigen stemden voor het voorstel. 

Oorzaak 3

3. De persoonsvorm en het onderwerp staan ver uit elkaar en daartussen staan andere zinsdelen met een ander getal dan het onderwerp:

Uit de gegevens van het waterleidingbedrijf bleek dat de heer Jansen, net als zijn buren en veel andere inwoners van de stad, veel minder water hadden verbruikt dan in de jaren ervoor. 

Oorzaak 4

4. Het meewerkend voorwerp wordt ten onrechte voor het onderwerp aangezien:

Omdat de hulpverleners nauwelijks ruimte kregen om hun werk te doen, werden de omstanders verzocht allemaal een stapje achteruit te doen. 

Let op, onderwerp = enkelvoud 

• een deel (van de klas)
• een hoop (kinderen)
• een groep (leerlingen)
• een aantal (mensen)
• het percentage (voldoendes)

Een paar echte designerschoenen van een bekende ontwerper .......... op een veiling duizenden euro's op.

1. brengt
2. brengen

uitleg antwoord

Een paar echte designerschoenen van een bekende ontwerper brengt op een veiling duizenden euro's op. 

Kijk naar de kern van het onderwerp

Een paar --> enkelvoudig

Persoonsvorm --> enkelvoudig

Ik las in de krant dat de Verenigde Staten het klimaatverdrag niet langer ...... steunen.

1. wil
2. willen

uitleg antwoord

Ik las in de krant dat de Verenigde Staten het klimaatverdrag niet langer willen steunen.

Kijk naar (de kern van) het onderwerp

De Verenigde Staten --> meervoud

Persoonsvorm --> meervoud

Vul in:
''De media ... gisteren over het ongeluk op de A2.''

1. berichtte
2. berichtten

Goed of fout?
''De zwerm bijen lijkt boos te zijn.''

1. Goed
2. Fout

Vul in:
''Volgens de agent ... de dieven veel geld gestolen.''

1. heeft
2. hebben

Vul in:
''De snoepjes van Chantal zijn nu al opgegeten. Ze ... groot fan van drop.''

1. is
2. zijn

Goed of fout?
''Toen ik over de reling keek, zwommen een school vissen voorbij.''

1. Goed
2. Fout

LESDOELEN BEHAALD?

Even controleren

Verbeter: Veel mensen denken dat de brandweer alleen branden blust, maar ze doen nog veel meer dingen.

Aan de slag

planner op de ELO!

uitwisselen van opdrachten

Weet je een antwoord niet? Zoek het op in je aantekeningen!

uitleg via filmpjes

incongruentie

uitleg via filmpjes

dat/als constructie