5.4 Spieren

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

Terugblik!

Hoe zitten de armen vast aan de schouder?

1. gewrichten
2. naden
3. kraakbeen
4. vergroeid

Waaraan levert het skelet GEEN bijdrage?

1. stevigheid
2. bescherming
3. beweging
4. vertering

Juist of onjuist?
Het skelet beschermt het hart

1. juist
2. onjuist

Hoe heet het groene bot?

1. Sleutelbeen
2. Dijbeen
3. Schoudergordel
4. Schouderblad

Hoe heet bot nr 14?

1. Rib
2. Sleutelbeen
3. Wervel
4. Borstbeen

kogelgewricht zit in

1. onderarm en onderbeen
2. schouder en heup
3. opperarmbeen en ellepijp

Wat is het meest bewegelijk gewricht?

1. kogelgewricht
2. scharniergewricht
3. rolgewricht

Wat zit er tussen de wervels?

1. kraakbeen
2. botten
3. niks

Gewricht

Naad

Vergroeid

Kraakbeen

De beenderen van een kind bevatten meer kalk dan de beenderen van een oudere

1. ja
2. nee

Gewrichtskogel

Gewrichtskom

Gewrichtkapsel

Gewrichtsmeer

Kraakbeenlaagje

Welk deel van de wervelkolom zit vast aan je heupbeenderen?

1. Staartbeen
2. Wervelkolom
3. Lendenwervels
4. Heiligbeen

Opletten: nog even over spieren!

Kogelgewricht

Scharnier-

gewricht

Rol-

gewricht

5.4 Spieren

Doel van deze les

Je weet waar spieren zitten

• Je kunt vertellen hoe ze zijn opgebouwd
• Je kunt vertellen hoe ze vastzitten
• en natuurlijk hoe ze werken
  
• Je krijgt er bijna kippenvel van wat je deze les allemaal hebt geleerd!
  

Spierstelsel

Aan de botten zitten skeletspieren vast. Door deze spieren kan je lichaam bewegen. Alle spieren in het lichaam samen vormen het spierstelsel.

Bouw van een spier

• Spiercellen vormen spiervezels
  
• Groepjes spiervezels vormen spierbundel. 
  
• Om spierbundel zit een laag bindweefsel.
• Één spier heeft meerdere spierbundels.  
• Om de spier ligt een laag bindweefsel: de spierschede
  
• Bindweefsel van de spierschede is bij de uiteinden aan elkaar gegroeid = pees
  
• Pezen zitten vast aan botten
  

Werking van een spier

Wat heeft een spier nodig om te werken?

• Een impuls vanuit het zenuwstelsel
• Energie uit voedingsstoffen en zuurstof (verbranding). 
• Wat komt er vrij: warmte, CO2 en beweging

Pezen

Skeletspieren, zitten vast aan beenderen met pezen. 

Pezen zijn taaie "kabels". Pezen kunnen zich niet samentrekken. Waar pezen vast zitten aan de

botten noemen we de 

aanhechtingsplaats

Gescheurde pees

Wanneer pezen afscheuren, zitten de spieren niet meer vast aan de beenderen. Deze kunnen dan niet meer bewegen. 

Waar zitten al je spieren?

• spieren zitten onder je huid
  
• spieren zitten in organen (maag)
• je hart is een spier
  

Spieren in je organen

Je hebt ook spieren in je organen. Bijvoorbeeld in de wand van je maag en je darmen. Deze spieren zorgen ervoor dat het voedsel wordt gekneed en vervoerd. Zelfs in je huid zitten spieren. Aan elk haartje zit een klein spiertje vast. Als je kippenvel krijgt, trekken die spiertjes samen. Ook je hart is een spier. De hartspier pompt het bloed door je lichaam.

Spiertje

Antagonisten = tegengestelde spieren

armbuigspier

(biceps)

armstrekspier

(triceps)

Aan het werk! Biologie

Wat? 5.4  Spieren - opdrachten 1 t/m 8

Hoe? Als het bord op rood staat werk je alleen en in stilte.

Als het bord op groen staat mag je fluisterend overleggen met je buurman. 

Heb je vragen? Steek je hand op en ik kom bij je. 

Klaar? Ga verder met je samenvatting!

Zin in een quizje?

Waar bestaan spieren uit?

1. Pezen
2. Spiervezels
3. Vlies

Welke spieren zijn elkaars antagonisten?

Spier 1 en spier

Spier 2 en spier

3

4

Waar kan je lichaam door bewegen

1. Alleen door botten
2. Door botten en spieren samen
3. Alleen door spieren

Als de armbuigspier samentrekt wordt hij:

1. langer en dunner
2. langer en dikker
3. korter en dikker
4. korter en dunner

Wat zit er tussen een bot en een spier?

1. Spierbundel
2. Spiervezel
3. Pees
4. Vlies

De spieren zitten met pezen vast aan de botten

1. juist
2. onjuist

Spier

Spierschede

Spiervezel

Pees

Bewegingszenuwcel

Spierbundel

Wat is een antagonist?

1. een spier met een tegengestelde werking
2. een spier met dezelfde werking
3. allemaal pezen bij elkaar

Wat is de antagonist van de biceps?

1. armbuigspier
2. armstrekspier

Wat is de antagonist van de triceps?

1. armbuigspier
2. armstrekspier

De spier die het been laat buigen is de ....

De spier die het been weer strekt is de ....

Achterste dijspier

Voorste dijspier

Een spier kan een bot maar in één richting bewegen. Daardoor zijn er minstens twee spieren nodig om een bot te bewegen. Deze spieren hebben een tegengesteld effect op de beweging van het bot.
Hoe noem je deze spieren?

Behalve bewuste spierbewegingen traint Jane ook onbewuste spierbewegingen. Welke spier die onbewuste spierbewegingen uitvoert traint Jane als ze gaat hardlopen?