Bacteriën en schimmels

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Bacteriën & schimmels

Leerdoelen

• Je kunt kenmerken van bacteriën en schimmels noemen
• Je kunt beschrijven welke rol ze spelen voor mensen en toelichten hoe voedselbederf en infectieziekten worden tegengegaan

Hoe noem je de hoofdgroepen waar je organismen in kunt indelen?

1. Rijken
2. Domeinen
3. Stammen
4. Klassen

LD: Je kunt organismen indelen in domeinen en rijken

Een kenmerk is een eigenschap waarmee je een organisme kunt onderscheiden van andere organismen. Kijken naar Cellen en DNA.

Drie hoofdgroepen (domeinen): Bacteriën, archaea en  eukaryoten

Bacteriën en archaea

Bacteriën en archaea hebben geen celkern (wel DNA), wel een celwand, geen bladgroenkorrels en zijn eencellig. 

Kenmerken om rijken en domeinen in te delen

• Aanwezigheid van celkern
  
• Aantal cellen (één- of meercellig)
  
• Aanwezigheid van celwand
  
• Aanwezigheid van bladgroenkorrels
• Relatieve grootte (vergeleken met andere organismen)

Wat is het verschil tussen eukaryoten en bacteriën?

1. Bacteriën hebben geen celwand
2. eukaryoten hebben geen bladgroenkorrels
3. Bacteriën hebben geen celkern
4. Eukaryoten zijn alleen ééncellig

LD: Je kunt de cel-kenmerken noemen van dieren, planten, schimmels en bacteriën. 

Bacteriën

Dieren

Hoeveel bacteriën denk je
dat er op jouw mobiel zitten?

Je mobiel bevat 25 000 bacteriën 

per vierkante centimenter

Wat is géén kenmerk van bacteriën?

1. Ze zijn eencellig
2. Ze hebben geen celkern
3. Ze hebben geen celwand
4. De cellen zijn heel klein

Kenmerken bacteriën

• één cel
• erg klein
• zweepharen
• geen kernmembraan
• kringchromosomen

Bacterie met zweepharen

Voortplanting bacteriën

• celdeling
• elk halfuur delen
• eencellige schimmels delen ook

0

Wat hebben Yoghurt en zuurkool te maken met bacteriën?

Kenmerken

Schimmels

• eencellig of meercellig
• eencellig zijn gisten 
• meercelligen zijn lange draden 

Een paddenstoel is een meercellige schimmel! 

Gistcel

Bakkersgist

Beschimmeld brood

Schimmeldraden

Voortplanting schimmels

• sporen = cel waar nieuwe schimmel uit komt
• aan uiteinde schimmeldraad
• of onder de paddenstoel

Nuttige en schadelijke bacteriën en schimmels

ze voeden zich met dode resten van organismen 

reducenten 

hierbij komen voedingsstoffen vrij die door planten kunnen worden gebruikt

Zijn er alleen maar schadelijke bacteriën voor mensen?

Bederven

Bacteriën en schimmels kunnen voedsel bederven

Dit kun je tegengaan door:

conserveren of koelen

yoghurt, zuurkool, yakult, geneesmiddelen, asmiddel, hormonen

brood, wijn, bier schimmelkaas, antibiotica 

bacteriële infectie

schimmelinfectie zwemmerseczeem

Antibiotica 

maken schimmels en bacteriën dood

Penicilline 

een antibiotica gemaakt door een penseelschimmel 

Voor welke voedingsmiddelen worden gisten gebruikt?

Hoe bestrijdt je bacteriën?

1. Antibiotica
2. Penicilline

Voedselproductie door...

1. Bacteriën
2. Schimmels

Leerdoelen

• Je kunt kenmerken van bacteriën en schimmels noemen
• Je kunt beschrijven welke rol ze spelen voor mensen en toelichten hoe voedselbederf en infectieziekten worden tegengegaan

Aan de slag!

Vóór de volgende les heb je gewerkt t/m 4.6

Opgaven 4.5: 38 t/m 46

Opgaven 4.6: 48 t/m 54