beeldspraak

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Beeldspraak H3A

Zij is het derde wiel aan de wagen

Vergelijking met verbindingswoord 

Bij een vergelijking wordt iets uit de werkelijkheid/object
(mens, dier of ding) vergeleken met een beeld.
Ze staan dus beide in een zin en worden meestal aan elkaar gekoppeld met het woord 'als'     (object en beeld)
Zij  is zo trots     als                een pauw
werkelijkheid                            beeld
object

Dat meisje is zo onschuldig als een lammetje

werkelijkheid                                             beeld

Zuivere Metafoor  

Bij een metafoor wordt het beeld alleen genoemd, de werkelijkheid wordt niet genoemd.                                    

Het is hier een zwijnenstal, ruim op!
                             beeld

De werkelijkheid is bijvoorbeeld een slaapkamer.

Zuivere Metafoor

Voorbeelden:

• Dat schaap is er alweer ingetrapt.

• De overheid gaat snoeien in de uitgaven.  (verminderen)

• Het regent klachten bij de zorginstelling.

Personificatie

Een levenloos ding wordt voorgesteld als een persoon.

'een persoon van iets maken'

Voorbeeld:
Het gevaar loerde op elke straathoek.  
De toekomst lacht je toe.

De huilende wind.

Synesthesie

Dit is een combinatie van twee zintuiglijke indrukken, bijvoorbeeld de tastzin en het gehoor:

 Voorbeeld:

- Scherpe geur 

- Schreeuwende kleuren

Papier is geduldig

1. vergelijking
2. metafoor
3. personificatie

Pieter is als een sluwe vos te werk gegaan.

1. Vergelijking
2. Personificatie
3. Metafoor

Zo'n etterbak moet streng gestraft worden.

1. Personificatie
2. Metafoor
3. Vergelijking

Annie kwam aanrijden in haar koekblik is een ....?

1. Vergelijking
2. Personificatie
3. Metafoor

Voorbeeld 

- zo wit als sneeuw

- vergelijking

- De kleur wit wordt vergeleken met de kleur van de sneeuw,

bijv. je shirt is zo wit als sneeuw.

Metonymia

De beeldspraak berust niet op een vergelijking, maar op een specifieke eigenschap van het object.

1. Deel in plaats van geheel 
    Je noemt een deel in plaats van het geheel 

     Even de neuzen tellen

2. Geheel in plaats van deel 
    Je noemt het geheel in plaats van een deel
     Nederland moet nu eindelijk weer eens naar een EK 

 

3. Het abstracte i.p.v. het concrete 

Je noemt plaats/ruimte, maar je bedoelt de mensen die daar

      zijn. 

(hoeft niet altijd mensen te zijn)

• De zaal gaf een enorm applaus.
• De school gaat een dag sporten. 

 

4. Het concrete i.p.v. het abstracte 

Iets abstract wordt aangeduid met een tastbaar begrip.

• Hij heeft zijn hart op de goede plek. -> inlevingsvermogen
• Daar kan je een goede boterham mee verdienen. -> inkomen 

Metonymia

"De politie heeft mij gisteren een bekeuring gegeven" 

Metonymia 

"Dit jaar hoop ik op een witte kerst"

Vorm 5: Voorwerp in plaats van inhoud

- 'Wil jij nog thee?'

- 'Doe mij nog maar een kopje.'

Je noemt het voorwerp waarop of waarin iets wordt geserveerd, maar je bedoelt de inhoud ervan. 

Denk ook aan: Bij die Italiaan moet je echt eens die heerlijke schotel proberen!

Vorm 6: Stof in plaats van voorwerp

Hierbij noem je het materiaal waarvan iets is gemaakt, zonder het voorwerp zelf te benoemen. 

Bijvoorbeeld: 

- De vampier werd gespiest door het vlijmscherpe hout. 

- Hij won goud op de Olympische Spelen. 

Vorm 7: Enkelvoud in plaats van meervoud

Je noemt het enkelvoud, maar je bedoelt eigenlijk het meervoud: 

- De 21e eeuwse vrouw is geëmancipeerd; 

- De gewone supporter leidt weer eens onder het gedrag van de hooligans; 

- De puber heeft het veel lastiger dan twintig jaar geleden. 

zo lek als een zeef

1. vergelijking
2. metafoor
3. personificatie

een deken van sneeuw
bedekt alle straten

1. vergelijking
2. metafoor
3. personificatie

zo slap als een vaatdoek

1. vergelijking
2. metafoor
3. personificatie

Het is spekglad

1. vergelijking
2. metafoor
3. personificatie

Dat is een kat in het bakkie.

1. vergelijking
2. metafoor
3. personificatie