Mengsels scheiden

• Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo k, mavo
• Leerjaar 3

Hoofdstuk 3: Mengsels scheiden

Diverse soorten mengsels

1. Oplossingen
2. Suspensies
3. Emulsies
4. Schuim
5. Rook
6. Nevel

Een mengsel is een heldere rode waterige vloeistof

Dit is een

1. Suspensie
2. Oplossing
3. Rook
4. Nevel

Een mengsel ziet er troebel rood en waterige uit

Dit is een

1. Suspensie
2. Oplossing
3. Rook
4. Nevel

Een mengsel bestaat uit hele kleine vloeistof druppeltjes in de lucht
Dit is:

1. Schuim
2. Oplossing
3. Rook
4. Nevel

Een mengsel bestaat uit hele kleine vloeistof druppeltjes in de lucht
Dit is:

1. Schuim
2. Oplossing
3. Rook
4. Nevel

Een mengsel bestaat uit hele kleine vaste deeltjes in de lucht
Dit is:

1. Suspensie
2. Oplossing
3. Rook
4. Nevel

Een mengsel bestaat uit hele kleine vloeistof deeltjes in een andere vloeistof
Dit is:

1. Suspensie
2. Emulsie
3. Rook
4. Nevel

Hoofdstuk 3: Mengsels scheiden

Diverse soorten mengsels kan je ook uit elkaar halen (zuiveren), zonder dat daarbij de deeltjes (moleculen) veranderen

Je kan de deeltjes (sorteren) scheiden van elkaar

Daarvoor zijn verschillende mogelijkheden

1. Bezinken en afschenken
2. Filtreren
3. Indampen
4. Destilleren
5. Adsorberen
6. Extraheren

Soms ga je werken met een combinatie van de mogelijkheden

Hoofdstuk 3: Mengsels scheiden

1. Bezinken en afschenken

Gebaseerd op

deeltjes grootte, oplosbaarheid en massa van de deeltjes

Toegepast op 

Suspensie

Methode:

Mengsel (suspensie) laten staan. 

Door de zwaartekracht worden de onoplosbare deeltjes naar beneden getrokken

De bovenstaande laag wordt voorzichtig afgeschonken

Praktijk

Wijn:  De most (wijn-gist resten) in de fles moeten achterblijven  (decanteren)

Hoofdstuk 3: Mengsels scheiden

2. Filtreren

Gebaseerd op

deeltjes grootte, oplosbaarheid 

Toegepast op 

Suspensie

Methode:

Het mengsel wordt krachtig geroerd. Het mengsel wordt door een filter in een trechter geschonken. Het filter heeft piepkleine gaatjes waar vloeistof met opgeloste stoffen makkelijk doorheen gaan en grote deeltjes tegenhouden

Praktijk

Koffie:  De koffie maalsel (koffie dik) moet in het filter blijven (=residu) en de koffie moet in de pot eronder (=filtraat)

Hoofdstuk 3: Mengsels scheiden

3. Indampen

Gebaseerd op

oplosbaarheid, kookpunt 

Toegepast op 

Oplossing met een opgeloste stof

Methode:

Het mengsel wordt verwarmd. Het oplosmiddel heeft een relatief laag kookpunt ten opzichte van de opgeloste stof. Het oplosmiddel verdampt door het verwarmen en de opgeloste stof blijft over

Praktijk

Zoutwinning:  Zeewater wordt in een bassin gelaten, de zon verdampt het water, zout blijft over (residu)

Hoofdstuk 3: Mengsels scheiden

3. Destilleren

Gebaseerd op

verschil in kookpunt 

Toegepast op 

Oplossingen van vloeistoffen

Methode:

Het mengsel wordt verwarmd. De vloeistof met het laagste kookpunt verdampt als eerste, daarna de vloeistof met een hoger kookpunt

Praktijk

Stoken van whisky. Een waterige pap van maispulp en andere stoffen worden met gist bewerkt. Daar ontstaat dan alcohol. Het mengsel water maispap, alcohol en andere stoffen wordt verwarmt. bij ongeveer 78 graden gaat de alcohol eruit verdampen. dat opgevangen lever de basis voor whiskey

Hoofdstuk 3: Mengsels scheiden

5. Adsorberen en absorberen

Gebaseerd op

Hechtend vermogen van stoffen

Toegepast op 

Gassen en oplossingen met een minder gewenste samenstelling

Methode:

Gassen of vloeistoffen worden door een koolstoffilter  geleidt. Dat koolstof bevat heel veel kleine poriën en deeltjes blijven aan de wand van koolstof 'hangen'   In de koolstof hangen = absorberen, aan de koolstof hangen = adsorberen

Praktijk

Gas masker (schadelijke gassen worden geabsorbeerd) of reinigen van vloeistoffen

Hoofdstuk 3: Mengsels scheiden

6. Extraheren

Gebaseerd op

Oplosbaarheid in verschillende situaties (fasen of verschillende niet in elkaar oplosbar vloeistoffen)

Toegepast op 

Oplossingen en vaste stoffen

Methode:

Oplossingen of vaste stoffen worden gemengd met een middel waarin de deeltjes, die interessant zijn, kunnen oplossen

Praktijk

Koffie: de smaakstoffen en geurstoffen (en ander stoffen) lossen op in water (het snelst in heet water) en kunnen met bij voorbeeld filtratie van elkaar gescheiden worden

In de farmacie worden bijvoorbeeld medicijnen met behulp van extractie uit elkaar gehaald (chromatografie)

Hoofdstuk 3 mengsels scheiden

Concentratie berekeningen

Je moet vaak ook de concentratie kunnen berekenen van een stof in een oplossing of mengsel.

Hier na staat een filmpje die bijna alle variaties weergeeft

Concentratie

Massa percentage

Volume percentage

Wat afgeleiden daarvan