2.1 Handel in de Republiek

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Vandaag:

1. De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden

2. Groeiende handel in de Republiek

4. De val van Antwerpen

Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden

Hoe ging het met dit pas ontstane land? 

Gouden Eeuw (1600-1700)

kst

De Republiek wordt een van de grootmachten van de wereld als het gaat om handel. 

Niet geheel onomstreden echter..

De opkomst van handel

Hoe wordt de Republiek een van de rijkste en machtigste landen op de wereld? 

3 oorzaken (aantekeningen?!)

• Oostzeevaart (moedernegotie)
• Stapelmarkt
• Val van Antwerpen

Moedernegotie

Nederland heeft helemaal geen goede grond

- Geen graan = geen eten

Wat kun je wel verbouwen op deze grond? 

• Melk
• Kaas 

Moedernegotie

Baltische staten hebben vele graan.

Graan werd verruild voor (luxe producten als) zuivel en gezouten vis. 

Weinig zuivel = veel graan waard

(Goeie handel)

Moedernegotie 

één klein probleem:

Om door de sont te mogen moest men tol betalen. De tol werd gemeten aan de breedte van het dek. 

Nederlanders komen met het Fluitschip: 

Moedernegotie 

Waarom is deze handel zo winstgevend? 

- Voor Nederlandse luxeproducten krijgen ze veel graan.

- Meer graan betekend specialisatie van de landbouw (je hoeft zelf geen graan meer te verbouwen) Commerciële landbouw

- Luxe producten worden door heel Europa verkocht

Moedernegotie (moeder van alle handel)

Rijkdom vormt de basis voor de gouden eeuw

Stapelmarkt

Amsterdam gaat een belangrijke rol spelen door de praktische ligging. 

Amsterdam vormt een knooppunt in de handel tussen noord en zuid Europa. 

Amsterdam wordt een stapelmarkt. 

Stapelmarkt: Een stad waar goederen worden opgeslagen tot dat de prijs goed genoeg is om ze voor zo veel mogelijk geld te verkopen. 

Toch was Amsterdam niet de belangrijkste stad in de lage landen.

Alexander Farnese

- Vocht voor Koning Filip II en dus voor het katholieke geloof. 

- Talentvol militair strateeg. 

- Veroverd grote delen van de zuidelijke Nederlanden terug voor de koning van Spanje 

- Staat op  3 juli 1584 voor de poorten van Antwerpen. 

Het beleg van Antwerpen 

- Farnese belsuit de stad niet binnen te vallen maar uit te hongeren.

- Hij sluit de stad hermetisch af .

- Laat hele stukken land onder water lopen en bouwt een gigantische brug. 

De brug van Farnese

De Antwerpenaren proberen meerdere keren de brug op te blazen. 

1300 doden in één knal

Boem

Het dodelijke schip barstte met zo'n afgrijselijke knal dat het leek alsof de hemel naar beneden kwam vallen, het onderste werd gemengd met het bovenste. Zelfs de aardbol leek te sidderen. Na het bliksemen en donderen viel er een stortregen van kogels, er volgde een zonderlinge neerslag dat niemand zou geloven dat het gebeuren kon, als het niet gebeurd was." hij vervolgt met: "De Schelde wonderbaarlijk opgapende scheen eerst de diepten van haar grond te ontbloten, sloeg daarna over de dijken, de beweging van de springende aarde strekte 9000 stappen uit" Er werden tot op een afstand van tien kilometer nog grote stenen gevonden, diep ingeslagen in de grond, welke van de explosie afkomstig waren.

De val van Antwerpen (1584)

- De belegering heeft 14 maanden geduurd. 

- Vrede getekend maar de stad moest een som van 400.000 gulden betalen. 

- Protestanten kregen vier jaar de tijd om zicht te bekeren of te verdwijnen uit de stad. 

Grote leegloop van Antwerpen als gevolg 

voor het beleg meer dan 100.000 inwoners

na het beleg nog maar 40.000 inwoners

Ga aan de slag met:

Dirck van Oss 

Lees over het leven van Dirck van Oss en gebruik je boek

1. Welke invloed had de val van Antwerpen op het leven van Dirck?

2. Welke rol speelde de moedernegotie in het leven van Dirck?

3. Welke rol speelt het begrip stapelmarkt in het leven van Dirck

4. leg de volgende stelling uit:

'Dircks leven staat symbool voor de opkomst van de Republiek'

Vandaag:

1. Handelscompagnieën 

2. VOC & WIC

3. Arjan Lubach & Fresku

Handelscompangieën 

De specerijen handel werd volledig gecontroleerd door Spanje en Portugal.

Spanje wilde helemaal niet meer handelen met Nederland. 

Om toch aan specerijen te komen zullen de Nederlanders zelf moeten gaan handelen met Oost-Indië en West-Indië

Handelscompangieën 

- De handelaren die rijk zijn geworden van de moedernegotie investeren hun geld in Handelscompangieën. 

Samen investeren in één schip dat naar Azië of Afrika vaart. Door dit te doen wordt het betaalbaar en zijn de verliezen minder groot als een schip nooit meer terugkeert. 

Aandelen

Schip was veel te duur om zelf te kopen 

Risico van niet terugkomen

Delen risico EN delen van de winst!

We zien dit voor het eerst in Nederland

Handelscompangieën

Om te zorgen dat het winstgevend blijft besluit de Nederlandse staat alle handelscompangieën in één compangie samen te voegen:

Verenigde Oost-Indische Compagnie

- Handel in specerijen (1602)

- Geleid door de Heren 17

- Handelsmonopolie op Oost-Indië

West-Indische Compagnie

- Handel naar het westen

- 1621

- Driehoekshandel

Driehoekshandel

12.000.000 (5%)

Handelscompangieën 

Handelscompagnieën hadden veel macht

- Kaperbrieven 

- Ze mochten forten bouwen

- Ze hadden soldaten in dienst

- ze mochten oorlog voeren 

Stel je voor dat Phillips of Shell een eigen leger had. 

Huiswerk = Handout

Maak de handout 'de wereld in de 17e de eeuw'