AT2 - T5: BS 7 DNA-technieken

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Biotechnologie

Verzamelnaam voor technieken waarbij de mens organismen gebruikt om producten te maken.

Dat is dus niet per se genetische modificatie.

Veredelen

• Kwekers ontwikkelen steeds nieuwe plantenrassen, dit heet veredelen.

• In de afbeelding hiernaast zie je de verschillende stappen van veredelen.

Veredeling kan tot heel diverse vormen leiden.

 veredeling

Deze is namelijk groot en bestand tegen rupsen

Recombinant-DNA-technieken

• recombinant-DNA-techniek  Voorbeeld: Bacteriën maken Insuline door het gen van een varken in hun DNA te stoppen.
• Naam voor het Aanpassen van DNA van een organisme = genetische modificatie / genetische manipulatie
• Naam voor een Organisme met aangepast DNA = transgeen

Genomics

• het gehele DNA

• kankeronderzoek
• vergelijk verschillende weefsels met elkaar
  
• genen aan of uit

DNA tests

om snel te kijken welke op elkaar lijken

eDNA

Environmental DNA

Je neemt een schep uit de

omgeving (slootwater)

en kijkt dan naar alle DNA

die daar te vinden is.

Organismen laten unieke 

DNA sporen achter, zo kun je zien wat voor organismen er zijn.

Synthetische biologie

Biologisch materiaal kunstmatig namaken.

Geheel door mensen gemaakt dus.

In de toekomst kunnen we misschien bacteriën maken die al het afval eten.

Of computer data opslaan in een bacterie.

CRISPR-CAS

- Oorspronkelijk om Virus DNA te knippen voor Bacteriën. Om zichzelf te beschermen.

- Nu door mensen gebruikt om specifiek te knippen in allerlei soorten DNA om zo veranderingen aan te brengen door nieuw DNA in te brengen.

(Genetische modificatie)

--> Het is zo goed omdat het héél precies knipt

Wat is de biologische functie (oorspronkelijk) van het Crispr-Cas-systeem?

1. afweer van bacteriën
2. het verwijderen van ongewenst DNA
3. koppelen van DNA aan RNA
4. afweersysteem van virussen

Wat wordt er weggeknipt bij CRISPR-Cas?

1. Embryo
2. Chromosoom
3. DNA

Je gaat onderzoek doen naar de invloed van het milieu op het fenotype van ratten. Wat is de beste methode om de invloed van het milieu op het fenotype te
bepalen?

1. Werken met ratten met hetzelfde genotype in dezelfde milieuomstandigheden
2. Werken met ratten met hetzelfde genotype in verschillende milieuomstandigheden.
3. Werken met ratten met verschillende genotypen in dezelfde milieuomstandigheden.
4. Werken met ratten met verschillende genotypen in verschillende milieuomstandigheden.

Gebruik de afbeelding (klik om in te zoomen). Een bepaalde super gespierde fokhond krijgt 3 mannelijke puppy's.
De fokker wil kijken welke nakomelingen dezelfde eigenschap zouden kunnen doorgeven. De DNA-volgorde voor deze eigenschap is weergegeven in de afbeelding. D.m.v. genomics kan bepaald worden welke puppy het meest geschikt is als fokhond.

Welke puppy is het meest geschikt als fokhond?

1. puppy 1
2. puppy 2
3. puppy 3

Soms wordt er een drieling geboren. Drielingen kunnen op verschillende manieren
ontstaan. In de afbeelding hiernaast is een van de mogelijke ontstaanswijzen van een drieling schematisch weergegeven. Kind 3 heeft de geslachtschromosomen XX.

Is uit de geslachtschromosomen van kind 3 met zekerheid af te leiden welk geslacht de andere kinderen hebben?

1. Nee, dat is helemaal niet mogelijk
2. Ja, maar alleen voor kind 1
3. Ja, maar alleen voor kind 2
4. Ja, zowel voor kind 1 als kind 2

Kwallen kunnen licht geven in het donker. Een aantal jaren geleden hebben wetenschappers een manier gevonden om een deel uit de cel te halen en dit te plaatsen in de geslachtscel van een aapje. Hierdoor werden er aapjes geboren die licht gaven in het donker.

Welk deel werd overgeplaatst van de kwal naar de geslachtscel van het aapje?

1. Een basepaar
2. Een chromosoom
3. Een allel
4. Een eiwit

Geef een voorbeeld van een gen

Niet alle organismen fossiliseren even snel. Van welk van de onderstaande dieren zijn waarschijnlijkde minste fossielen ontstaan?

1. Slang
2. Vis
3. Octopus
4. Kreeft

Wat is GEEN rudiment bij mensen?

1. Kippenvel
2. Verstandskiezen
3. Navel
4. Blinde darm

Wat klopt over genen en allelen?

1. een gen zit in het DNA een allel op een chromosoom
2. een gen is een eigenschap een allel is een variant van de eigenschap
3. allel en gen zijn synoniemen van elkaar
4. een allel is een eigenschap een gen is een variant van de eigenschap

Bij katten komen de vachtkleuren zwart en rood voor. Zwart is een sterker allel dan rood.
Wat geldt voor het genotype van een zwarte kat?

1. Altijd homozygoot
2. Altijd heterozygoot
3. Homozygoot of heterozygoot

Bij katten komen de vachtkleuren zwart en rood voor. Zwart is een sterker allel dan rood.
Wat geldt voor het genotype van een rode kat?

1. Altijd homozygoot
2. Altijd heterozygoot
3. Homozygoot of heterozygoot