Voegwoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Voegwoorden

Bekijk de volgende zin:

Benthe en Daan fietsen samen naar huis, omdat ze in dezelfde straat wonen.

In deze zin zijn de woorden en en omdat voegwoorden.

Andere voorbeelden van voegwoorden zijn: of, terwijl, zodat, nadat, als, toen, want, maar en dus.

Een voegwoord verbindt twee woorden, woordgroepen of zinnen met elkaar:

Voegwoorden

Een voegwoord verbindt twee woorden, woordgroepen of zinnen met elkaar:

twee woorden:

appels of peren

twee woordgroepen:

de blije winnaar en de teleurgestelde verliezer

twee zinnen:

Naomi bestelt een vegetarische pizza, want ze eet geen vlees.

Als haar pizza er lekker uitziet, neem ik er ook zo een.

Bijvoeglijk naamwoord

Bijvoeglijke naamwoorden geven een eigenschap of toestand aan van een zelfstandig naamwoord of (soms) een persoonlijk voornaamwoord. Bijvoeglijke naamwoorden staan vaak direct voor het zelfstandig naamwoord waar ze bij horen, maar dat hoeft niet. Enkele voorbeelden (het bijvoeglijk naamwoord is gecursiveerd):

Fries suikerbrood

het gouden kettinkje

de jaarlijkse ledenvergadering

Sommige hobby’s zijn levensgevaarlijk.

Hij is wakker.

Ook een tegenwoordig of voltooid deelwoord kan als bijvoeglijk naamwoord gebruikt worden: een opvliegend karakter, een onderworpen volk, de vergrote foto.

Voorzetsel

Voorzetsels zijn woorden als aan, in, op, uit en voor. Ze vormen meestal het begin van een woordgroep: aan de muur, in de kast, op donderdag, uit gewoonte, voor jou, enz.

Voorzetsel

Voorzetsels zijn bijna altijd onderdeel van een woordgroep waarin het hoofdwoord een zelfstandig naamwoord is. Soms is het hoofdwoord een persoonlijk voornaamwoord, zoals jou in ‘Ik geef het schilderij aan jou.’

Er zijn veel voorzetsels die iets over de positie van iets ten opzichte van iets anders zeggen, zoals op de bank, in de kast, naast zijn ouders en achter het huis. Veel andere hebben een betekenis die iets met tijd te maken heeft: na een week, tijdens het werk, binnen twee maanden, enz. Maar er zijn ook veel abstractere relaties mogelijk, zoals in praten over het weer, hopen op een goede afloop en beïnvloed worden door leeftijdsgenoten.

Enkele veelvoorkomende voorzetsels zijn aan, achter, bij, in, met, naar, op, tegen en voor:

Zelfstandig naamwoord

Zelfstandige naamwoorden zijn woorden die een ‘zelfstandigheid’ aanduiden. Dat kunnen concrete zaken zijn, zoals mensen (man, Ineke), dieren (paard) en dingen (huis, brug, hout). Maar het kunnen ook plaatsen, bergen, zeeën enz. zijn (Den Haag, Frankrijk, Etna, Noordzee) en abstracte zaken als gevoelens (liefde, verwarring), tijdsruimten (dag, seconde), eigenschappen (grootte, verlegenheid), gebeurtenissen (botsing, feest) en denkbeeldige personen of zaken (kabouter, Luilekkerland).

Zelfstandig naamwoord

Zelfstandige naamwoorden kun je meestal combineren met een van de lidwoorden de, het of een. Het is de/een kast, het/een huis, de/een week, enz. Ze worden daarom ook wel ‘de-woorden’ en ‘het-woorden’ genoemd. In verbindingen als het grote huis is huis het zelfstandig naamwoord. Dat is namelijk de ‘zelfstandigheid’, het ‘ding’, waar grote iets over zegt. In veel zinnen staat er geen lidwoord bij het zelfstandig naamwoord. Bijvoorbeeld:

Zij staan sterk in hun schoenen.

Schoonheid zit vooral van binnen.

T-shirts worden vaak van katoen gemaakt.

Bepaald en onbepaald lidwoord

Persoonsvorm

Hoe vind je het lijdend voorwerp?

1. Wie + pv?
2. Wat + pv?
3. Wie/wat + pv?
4. Wat + gez. + ow?

Welke werkwoorden zingt Marco?