Afweersysteem

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t, mavo, havo
• Leerjaar 2

Afweersysteem

Wat weet je nog van?

Kennistest

Er volgen nu vragen om de voorkennis van de leerling te testen.

Hier stroomt zuurstofrijk bloed

Hier stroomt zuurstofarm bloed

In de afbeelding zie je het hart met enkele bloedvaten.

Sleep de bloedvaten naar de juiste namen.

Kransslagader

Bovenste holle ader

Aorta

Longslagader

Longader

Wat doen de bloedplaatjes?

1. Helpen bij de bloedstolling
2. Zorgen ervoor dat je bloed zuurstof kan vervoeren
3. Vervoeren bepaalde vetten
4. Bloedplaatjes zijn onnodig

Bloedplasma

Rode bloedcellen

Witte bloedcellen

Bloedplaatjes

Wat is een ziekteverwekker?

1. Een micro organisme dat gezondheid bevordert
2. Een bacterie die helpt bij het genezen
3. Een medicijn tegen ziektes
4. Een micro organisme dat ziekte veroorzaakt

Uitleg

Ziekteverwekkers en infectieziektes

Bacteriën, virussen, schimmels en andere lichaamsvreemde stoffen kunnen ziektes of infecties veroorzaken.

Voorbeelden hiervan zijn:
griep, Covid-19, voetschimmel
of Tuberculose

overzicht afweersysteem

Er zijn 3 verdedigingslinies die je lichaam beschermen tegen ziekteverwekkers:

1. Huid en slijmvliezen

2. Directe verdediging door
    witte bloedcellen: vreetcel
    (aspecifieke afweer)

3. Bestrijding van ziekte-
    verwekkers door antistoffen      (specifieke afweer)

Overzicht van het afweersysteem

Huid en slijmvliezen vormen barrières

De huid is een soort muur waar ziekteverwekkers meestal niet doorheen kunnen.
Aan de binnenkant van je lichaam doen slijmvliezen dat met een laag slijm

Witte bloedcellen en
niet-specifieke afweer

Wanneer ziekteverwekkers toch weten binnen te dringen, worden ze direct aangevallen door een speciaal type witte bloedcellen: vreetcellen.

Geïnfecteerde cellen (waar een virus in zit) worden ook door witte bloedcellen herkend en gedood.

Witte bloedcellen sluiten ziekteverwekkers in en maken ze dood.

antistoffen en specifieke afweer

Als de ziekteverwekker dan nog niet is gedood, gaat het lichaam antistoffen produceren die speciaal ontwikkeld zijn om die ene ziekteverwekker op te ruimen.

Het maken van de juiste antistoffen kan een paar dagen duren, maar daarna ben je een tijd immuun voor deze ziekteverwekker.

Antigenen

Antigenen zijn bepaalde kenmerken
(de uitsteeksels in deze afbeelding) waaraan witte bloedcellen ziekteverwekkers kunnen herkennen.

Antigenen zijn voor alle ziektes uniek.

De antistoffen die een witte bloedcel maakt, passen op precies op die unieke antigenen.

Witte bloedcellen maken antistoffen

• Antistoffen binden zich op de antigenen van de ziekteverwekker. 
• Hierdoor wordt de ziekteverwekker onschadelijk gemaakt.
• Daarna ruimen vreetcellen de onschadelijk ziekteverwekker op. 

Immuniteit

• Wanneer je immuun bent dan kan
    je de ziekte niet nogmaals krijgen.
    (voorbeeld: waterpokken)
    Dit komt door geheugencellen.
  
  
• Geheugencellen onthouden
    welke antistoffen ze moeten
   maken tegen een bepaalde ziekte
   verwekker. 

Overzicht afweersysteem

Vaccineren

Een dode of verzwakte ziekteverwekker inbrengen zodat het immuunsysteem leert om antistoffen te maken.

Bij een echte infectie wordt je dan niet of veel minder ziek.

Vaccinatieprogramma in Nederland

Afbeelding: https://rijksvaccinatieprogramma.nl/

VRAGEN?

Wisselmoment: vragen?