Paragraaf 2: Chromosomen doorgeven + Paragraaf 3: Je lijkt op

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 4

Hoofdstuk 11: Erfelijkheid

Paragraaf 2: Chromosomen doorgeven + 3: Je lijkt op...

Wat gaan we doen?

• Leerdoelen doornemen
  
• Herhaling + voorkennis
• Uitleg paragraaf 2: Chromosomen doorgeven + 3: Je lijkt op
  
• Aan het werk!

Leerdoelen

Aan het eind van deze les kan ik...

• Beschrijven hoe chromosomen worden doorgegeven;
• Het verloop van mitose beschrijven;
• Het verloop van meiose beschrijven;
• Beschrijven wat homozygoot, heterozygoot, recessief en dominant is;
• Beschrijven hoe je genotypen noteert

Bij welk type celdeling worden er lichaamscellen gemaakt?

1. Mitose
2. Meiose

Hoeveel chromosomen hebben de dochtercellen na de mitose (bij de mens)?

1. 23
2. 46

Bij welk type celdeling worden er geslachtscellen gemaakt?

1. Mitose
2. Meiose

Hoeveel chromosomen hebben de dochtercellen na de meiose (bij de mens)?

1. 23
2. 46

Waarom hebben dochtercellen na meiose maar de helft van de chromosomen?

1. Alleen eeneiig
2. Alleen twee-eiig
3. Zowel eeneiig als twee-eiig

Mitose

• Bij mitose worden er lichaamscellen gevormd
• De dochtercellen hebben evenveel chromosomen als de moedercel

Mitose

• Bij mitose worden er lichaamscellen gevormd
• De dochtercellen hebben evenveel chromosomen als de moedercel

Meiose

• Bij meiose worden geslachtscellen gemaakt
• De dochtercellen bevatten de helft van de chromosomen van de moedercel

Meiose

• Bij meiose worden geslachtscellen gemaakt
• De dochtercellen evatten de helft van de chromosomen van de moedercel

Homozygoot/heterozygoot

• Alle erfelijke eigenschappen bij elkaar noem je het genotype.
• Op elk chromosoom ligt per erfelijke eigenschap één gen.
• Je hebt dus 2 genen per erfelijke eigenschap

Homozygoot/heterozygoot

• Alle erfelijke eigenschappen bij elkaar noem je het genotype.
• Op elk chromosoom ligt per erfelijke eigenschap één gen.
• Je hebt dus 2 genen per erfelijke eigenschap

Homozygoot/heterozygoot

• Alle erfelijke eigenschappen bij elkaar noem je het genotype.
• Op elk chromosoom ligt per erfelijke eigenschap één gen.
• Je hebt dus 2 genen per erfelijke eigenschap
• Zijn deze 2 hetzelfde? Homozygoot
• Zijn deze 2 verschillend? Heterozygoot

Homozygoot

Homozygoot

Homozygoot

Heterozygoot

Heterozygoot

Heterozygoot

Dominant/recessief

• De ouders van  Stefan (vorige opdracht) hebben 2 verschillende genen voor haarkleur: donker en rood.
• Hun haarkleur is donker
• Het gen voor donkere haarkleur overheerst over rood, en is dus dominant.
• Het gen voor rode haarkleur is dus recessief

Genotypen noteren

• Is het gen dominant? Dan krijg het een hoofdletter (A, B, D, E, F, G, H, K, M, N, P, Q, R, T, V, W, Z)
• Is het gen recessief? Dan krijgt het een kleine letter (a, b, d, e, f, g, k, m, n, p, q, r, t, v, w, z)
• Zorg ervoor dat de hoofd- en kleine letters makkelijk te onderscheiden zijn 

Dominant

Dominant

Dominant

Recessief

Recessief

Recessief

Heterozygoot

Homozygoot

Intermediair

• Soms is er geen sprake van dominant of recessief, maar zijn beide genen even sterk. 
• Als een individu heterozygoot is en een gemengd fenotype heeft, dan noem je dat intermediair.
• Dit wordt anders aangegeven: een hoofdletter voor de eigenschap en een kleine letter voor het fenotype

Aan het werk!

Wat: 11.2: 1, 3, 4, 6, 7, 8, 10, 11, 12

11.3: 3, 4, 5, 6, 7, 8 , 9

Hoe: Fluisteren

Tijd: 10 minuten

Hulp: Steek je vinger op

Klaar: Nakijken + verbeteren + 11.4 lezen

Uitkomst: 11.1 en 11.2 zijn af (volgens de planner)

Hoe geef je chromosomen door

• Bij bevruchting smelten de celkern van een eicel en de celkern van een zaadcel samen
• De erfelijke eigenschappen van de ouders worden gecombineerd
• Je krijgt van elk chromosomenpaar één chromosoom van je moeder, en één van je vader