Van den vos Reynaerde

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

Een analyse

Opdrachten  A t/m E over: Van den vos Reynaerde

A- Hofdag in het dierenrijk p. 9 t/m 25

1-‘Lezen was in de Middeleeuwen vooral luisteren’. Leg uit wat het verband is tussen deze uitspraak en de aanwezigheid van een proloog in veel Middel-nederlandse teksten.

2-Verschillende dieren dienen een aanklacht tegen Reynaarde den vos. Maak een lijstje. Op grond van wiens klacht wordt uiteindelijk tot vervolging van de vos besloten?

3- Welke twee redenen had Cantecleer om zijn angst voor Reynaerde den vos te laten varen?

B- Lotgevallen van een beer p. 26 t/m 42

4- Tijdens zijn daging spreekt Bruun Reynaerde den vos aanvankelijk met ‘u’ aan, later met ‘jij’. Verklaar hoe dat komt.

5- Op het erf van Lamfroit gebruikt Bruun een spreekwoord.

5a-Welk spreekwoord is dat en wat betekent het?

5b-In hoeverre is dit spreekwoord in tegenspraak met Bruuns gedrag?

1. Op weg naar huis verkeert Reynaerde den voseven in de veronderstelling dat Lamfroit en de zijnen Bruun gedood hebben. Welke redenen heeft hij om zich hierover te verheugen?

C -De kater en de das p. 42 t/m 75

7- In een aantal opzichten verloopt de derde daging heel anders dan de eerste twee. Maak een vergelijking tussen de drie dagingen.

8- De relatie tussen de pastoor en Julocke voorkomt tot twee keer toe op het nippertje dat een koningsbode wordt afgemaakt. Leg uit.

9- Met zijn aanvullende vragen tijdens de lekenbiecht bevredigt Grimbeert niet alleen zijn eigen nieuwsgierigheid. Van wie nog meer?

D- De rollen omgedraaid  p. 76 t/m 94

10- Tijdens zijn openbare schuldbekentenis weet Reynaerde den vos de aandacht al snel van zichzelf af te wenden. Hoe gaat hij te werk? Vermeld in je antwoord de bijbehorende tekst.

11- Om welke twee redenen is Reynaerde den vos zijn verhaal over de samenzwering voor de koning en de koningin zo geloofwaardig? Vermeld waar in het verhaal je de redenen hebt aangetroffen.

E- Eind goed, al goed?  p. 95 t/m 121

12- Welke oplossing draagt Firapeel aan om de crisis aan het hof op te lossen?

13- Heeft het verhaal een happy end? Motiveer je antwoord.

Informatie (deel 1)

Reinaert de vos

• Tweede stand (adel)
• Getrouwd met Hermelien
• Familie van: Grimbeert de das (-neef).

Begane misdaden:

• verkracht Hersint (wolvin);
• plast in de ogen van de kinderen van de wolf Isengrijn, waardoor ze blind werden;
• stal worst van Courtois;
• dwingen van Cuwaert tot seksuele handelingen ('credo leren');
• vermoord Coppe de haan.

Koning Nobel

• Tweede stand
• Rechtvaardig (geeft Reinaert de kans zich te verdedigen), maar makkelijk beïnvloedbaar (de 'schat')

Bruun de beer

• Behoort tot de tweede stand
• Dom en inhalig: Bruun denkt alleen maar eten en kan niet vooruit denken
• Betrokken bij daging nr. 1

Tibeert de kater

• Tweede stand
• Hij denkt dat hij sluw is, maar dat valt wel mee (Reinaert is sluwer!)
• Hij kan zich goed verdedigen wanneer hij in het nauw gedreven wordt.
• Daging nr. 2

Grimbeert de das

• Tweede stand
• Grimbeert is goedgelovig en aardig: hij heeft als enige vertrouwen in Reinaert.
• daging nr. 3

Belijn de Ram

• Eerste stand (hofkapelaan van de koning)
• Belijn is gelovig, goedgelovig en eerzuchtig: hij schept op over de 'belangrijke brief' van Reinaert aan de koning
• Betrokken bij de pelgrimstocht van Reinaert naar Rome en Palestina

Cuwaert de haas

• Tweede stand
• Cuwaert is angstig en volgzaam
• Cuwaert is betrokken bij de aanklacht (Pancer) en de pelgrimstocht.

Speaking name

De naam van het personage zegt al iets over zijn / haar karakter: Hersint, Cuwaert en Reinaert?

Informatie (deel 2)

Hofdag

• aanklachten Isengrijn, Cortoys en Pancer
• verdediging Grimbeert
• aanklacht Cantecleer
  

De dagingen

1. Bruun
2. Tibeert
3. Grimbeert

De rechtszitting

• Binnenkomst Reinaert (verdediging)
• Herhaling van aanklachten
• Vonnis
  

De list

• Bekentenis van Reinaert
• Verhaal van schat
• Wraak
  

De wraak

• Moord op Cuwaert
• Terugkeer Belijn
• Afloop
  

Analyse

• Parodie op een ridderroman

• Satire

• Adel
• Kerk
• Dorpelingen
• Rechtsspraak
  

De schrijver

Willem

Er is een ding dat we zeker weten: hij heeft 'De Madocke' geschreven. 

Jacob van Maerlant verwijst er namelijk naar in zijn middeleeuwse encyclopedie Naturen bloeme (ca 1350)

De rest is een gok

• Derde stand? Waarschijnlijk was hij een advocaat (derde stand) of een troubadour
• Waarschijnlijk komt hij uit Gent.
• Hij heeft de Reinaert niet zelf bedacht, slechts vertaald vanuit het Frans

De rest is een gok

• Waarschijnlijk kijkt hij heel kritisch naar de adel en de maatschappij: hij stelt duidelijk belangrijke vragen over waarom bepaalde mensen de macht hebben en of dat wel juist is.
• Dapper dat hij zijn naam eronder heeft gezet (maar wel vreemd: zonde van ijdelheid): kritiek is nu openbaar geuit.