H.3: par. 2

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

3.2 Het geschenk van de Nijl

Egypte, van dorp naar stad

1. Intro nieuwe hoofdstuk
2. Uitleg par. 3.2
3.  Maken par. 3.2

Filmpje

De Nijl

• De Nijl is een van de langste rivieren ter wereld. 
• Hij is ongeveer 6.700 km lang. 
• Het water uit de Nijl komt uit oostelijk Afrika. 
• De Nijl kronkelt richting het noorden. 
• Uiteindelijk mondt de rivier uit in de delta aan de Middellandse Zee.

Delta

Waterstanden

• Al duizenden eeuwen treedt de Nijl elk jaar in augustus buiten haar oevers. 
• Tegenwoordig wordt de overstroming van de Nijl voorkomen door twee grote dammen in de Nijl bij de stad Aswan. 
• In het oude Egypte veroorzaakte deze overstroming problemen. 
• Boeren moesten bijvoorbeeld op tijd met hun vee hogere grond opzoeken. En werk op ondergelopen akkers was ook niet mogelijk. Maar toch waren de boeren blij met de overstromingen.

Waarom blij met overstromingen?

• Na een week of zes, dus in september/oktober, kwam het snelstromende Nijlwater in Egypte tot rust. 
• De modder zakte dan naar de bodem. 
• Deze modder wordt slib genoemd en bevat voedingsstoffen.
• Na enkele maanden trok het water zich weer terug. 
• Op het slib dat achterbleef groeiden ingezaaid gras, graan en groenten goed.

Zwaar leven voor de Egyptische boer

• Egypte is voor het grootste deel woestijn. Regen valt er weinig. En de verdamping is er enorm. = veel water geven!
• Daarvoor moet van elke overstroming water worden vastgehouden. Dat doet men al eeuwenlang in uitgegraven reservoirs, achter aangelegde dammen en dijkjes. Van daaruit lopen kanalen en slootjes naar de akkers. 
• Deze kunstmatige bevloeiing van de akkers, de irrigatielandbouw, wordt – zoals je in het vorige hoofdstuk hebt gelezen – voor het eerst toegepast in Mesopotamië. 
• In het oude Egypte perfectioneerden de boeren dit systeem. Het irrigatiesysteem onderhouden was veel werk. 

Irrigatielandbouw - samenwerking

• Irrigatielandbouw was ingewikkeld en niet op te zetten door één boer. 
• Net als in Mesopotamië zochten de boeren aan de Nijl elkaars hulp hiervoor. 
• De fellahs (boeren) gingen in dorpen samenwonen en samenwerken. Daarmee boekten de fellahs in duizenden jaren grote vooruitgang. 
• De fellahs zetten de stap van nomadisch jagen en verzamelen naar een agrarische samenleving. 
  

Het vruchtbare Nijldal

• In het vruchtbare Nijldal was meer dan genoeg voedsel voor iedereen en dorpen groeien uit tot steden. Dus ook aan de Nijl ontstond een agrarisch-stedelijke samenleving. Ook ontstond er in Egypte arbeidsspecialisatie. 
• Er kwamen steeds meer ambachtslieden en handelaren, en de steden werden groter, fraaier en rijker.
  
• Dorps- en stadsbewoners die het beter deden dan hun buren kregen meer aanzien en macht. 
• De uitvoering lieten de bestuurders weer over aan ambtenaren. Die registreerden de oogst en noteerden de samenlevingsregels.

Hiërogliefen

• Net als in Mesopotamië ontwikkelden de Egyptenaren een eigen schrift. 
• Zo werd de oogst bijgehouden en konden afspraken worden vastgelegd. 
• Het schrift was eerst niet meer dan een serie tekeningetjes. Later werd dit meer een schrift van losse letters. Men tekende en schreef in het begin op gelooide dierenhuid. Dit bewerkte dunne leer om op te schrijven heet perkament. Maar algauw zijn de Egyptenaren papier gaan gebruiken. Dat maakten de Egyptenaren van papyrusriet dat overal in het wild langs de Nijl groeit.

Aan de slag!

Maak van hoofdstuk 3 paragraaf 2

Afsluiting

• Vragen?
• Huiswerk: ..