Opera

• Kunst
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Opera en voorgangers

In deze lesson up zie je 3 keer klassieke muziekstukken die een verhaal vertellen uit 3 verschillende tijden.

Analyseer alledrie de stukken -> Hoe passen zij in de context van de tijd?

Bestudeer het schema hiernaast.

Tomas Luis de Victoria: Sanctus

HOE? In een schema

Muziek
Melodie:
Toonduur
Tempo:
Dynamiek:
Klankkleur:

Consonanten en Dissonanten

Klanken die in harmonie zijn 

(prettig samenklinken) 

noemen we consonant. 

Klanken die dit niet doen 

noemen we dissonant.

Dissonanten mochten vanaf

het einde van renaissance wel.

Claudio Monteverdi - ohime, se tante omato (1603)

Monteverdi gebruikt voor dit madrigaal een polyfone compositie zonder begeleiding met het gebruik van dissonanten.

De mogelijkheid dissonanten te gebruiken vergroot de mogelijkheden voor expressie.

Schrijf in je schrift in je eigen woorden het verschil tussen consonant en dissonant.

Opera en basso continuo

Geinspireerd door het Griekse theater (of de renaissancistische interpretatie daarvan) ontstaat de opera.

Monteverdi is een grootmeester.

Tekst komt centraal te staan en wordt vaak begeleidt door 1 instrument, waarvan de partij wordt aangeduid in cijfers:

De basso continuo/getelde bas dus en deze kan flink improviseren.. Dit hoeft geen bas-instrument te zijn!

Claudio monteverdi - L'Orpheo (1607)

L'Orpheo is een Opera

De tekst is het belangrijkste. Er is grote mate van expressie in de gezongen melodie.

Er wordt gebruik gemaakt van de basso continuo en dissonanten.

Het is een voorbeeld van Secondo Pratica.

Schrijf in je schrift de verschillen op tussen de Prima Pratica en de secunda pratica. Maak gebruik van je boek. Verwerk in ieder geval de woorden basso continuo en expressie in je beschrijving. 

Affectenleer

Al die vrije expressie door de mogelijkheid van improvisatie wordt aan banden gelegd door de affectenleer.

De affectenleer is een muzikaal systeem vanuit de gedachte dat zintuiglijkheden (zoals het gehoor -> Muziek) invloed hebben op de geestestoestand van de mens.

Door dit 'vaste systeem' worden muziekpartijen vastgelegd.

Voorbeeld: Als de dood zijn intreden doet daalt de toonsoort en met de gang naar de hemel, gaat de muzikale compositie ook weer omhoog.

De affectenleer zelf blijft niet lang populair, maar de vastlegging van muziek blijft.

  Erwartung

1909

• Libretto Erwartung: nachtmerrie, angst, onlogisch, duister 

Het libretto gaat over een vrouw die haar man zoekt in het bos. langzaam wordt zij bevangen door noodlottige gedachten en vindt het dode lichaam van haar man in het bos.