4.3 Binnen de muren van het klooster

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Longtime, no see,  3 weken!

Terugblik 

Welke 3 stelsel hebben we besproken en wat hielden deze stelsel in?

Het domein

4.3 Binnen de muren van het klooster

Leerdoelen

Deelvraag: Hoe verspreidde het christendom zich over Europa?

1. Je kan beschrijven waarom het werk van de kerkvaders zo belangrijk was.
2. Je kan uitleggen wat taken van de monniken en nonnen inhielden.
3. Je kan verklaren waarom kloosters veel macht kregen.
4. Je kan uitleggen wat kerstening inhoud.
5. Je kan beschrijven hoe de kerstening van de Friezen en de Saksen is verlopen.
6. Je kan het verschil in staatsinrichting van de Middeleeuwen en nu uitleggen.

De kerkvaders

• 4e en 5 eeuw: verspreiding vh christendom in het RR
• De christelijke leer lag nog niet vast
• Kerkvaders legde de belangrijkste ideeën en regels vast in boeken.
• Beroemdste kerkvader: Augustinus (354 - 430)

Augustinus van Hippo

- Aurelius Augustinus leefde van 354 tot 430 (dus nog tijdens het RR, de Oudheid en dus voor de Middeleeuwen).

- Hij werd geboren in de Romeinse provincie Africa (nu noordoost Algerije en Noord-Tunesië).

- Hij was bisschop van Hippo

- Tijdens de Middeleeuwen waren zijn boeken nog erg populair (hij leefde toen niet meer).

- 410: Rome geplunderd door de Visigoten (= Germaans volk). De Romeinen die nog heiden waren gaven de christenen daarvan de schuld. Het volk zou door de bekering naar het christendom te slap zijn geworden. 

- Augustinus gaf hier kritiek op in zijn boek De stad van God .

Volgens Augustinus was het niet zo erg dat Rome was geplunderd, want het leven op aarde was niet zo belangrijk. Het echte leven begon pas na de dood.

Wel gingen, volgens Augustinus, alleen mensen die goed leefden (volgens het christendom) en geloofden in Jezus naar de hemel, 'de stad van God'.

- Bekende werken:

De Confessiones en De civitate Dei.

https://nl.wikipedia.org/wiki/Augustinus_van_Hippo

https://www.kro-ncrv.nl/katholiek/encyclopedie/a/augustinus-van-hippo

Monniken en nonnen

• Kluizenaars
• Monnik of non in een klooster
• Gelofte van armoede, kuisheid en gehoorzaamheid afleggen aan de abt.
• Wat deden ze?:

   - Bidden

   - Werken

   - onderdak bieden

   - Zieken verzorgen

   - Overschrijven van boeken ("Monnikenwerk")

Monniken en nonnen

• Het overschrijven van boeken was erg belangrijk: Dankzij hen is een deel van de klassieke cultuur bewaard gebleven, veel is namelijk verloren gegaan in de vroege Middeleeuwen.
• Van de idealen: armoede (somber leven) en kuisheid kwam niet veel. 

Waarom?: 

• De kloosters werden rijker.
• Oorzaak: Koningen en edelen gaven veel grond
• Gevolg: bezit van grote domeinen en dus rijkdom

• De abt: machtig, had eigen leenmannen + aanvoerder is oorlogstijd (eigen leger)

Geestelijkheid

• Sociale laag/stand
• Kloosterlingen, bisschoppen, priesters, abten, pastoors en kapelaans
• De manier van leven verschilde niet veel van de gewone gelovigen = de leken
• Hoge geestelijken > Edelen
• Lage geestelijken: hadden een gezin en boerenbedrijf

De kerstening van de Germanen

• Belangrijke rol van monniken bij de kerstening
• Germanen aanbaden hun eigen goden
• Germanen die al vroeg in contact kwamen met de (christelijke) romeinen bekeerden zich al snel. 
• De vorst en adel speelde een voorbeeldrol bij de kerstening: Bijv. de doop van Clovis 496  (katholiek: Zij gehoorzaamde de paus (bisschop van Rome)
• Veel Franken volgende zijn voorbeeld

• Gevolg: Clovis keeg meer steun van de Gallo-Romeinse bevolking  > vooral de steun van de machtige bisschoppen was handig voor hem.

Begrip

Kerstening = De bekering tot het christendom. En dus de verspreiding van het christendom.

Katholiek = Behorend tot het deel van het christendom dat gehoorzaamt aan de bisschop van Rome: de paus.

De kerstening van de Friezen en Saksen

Kerstening Franken makkelijk doordat de koning en edelen als voorbeeld dienden.

Moeilijker bij de Friezen en Saksen:

Bekering samen met verovering van hun gebied door de Franken > verzet van de Friezen en saksen.

Missionarissen probeerde dit gebied te bekeren.

Bijvoorbeeld Willibrord en Bonifatius

De kerstening van de Friezen en Saksen

• 690: Willibrord gaat het christelijke geloog verkondigen onder de Friezen.
• Verzet van de Friezen o.l.v.  Radbod
• Oorzaak van verzet: toenemende invloed Franken

• 716: Bonifatius hervat het werk
• 754: Bonifatius vermoord in Dokkum
• Karel Martel onderwerpt de Friezen > definitief over op christendom
• Karel de Grote  verslaat de Saksische hertog Widukind > Saksen met geweld gedwongen bekeerd. 
• 1000: Bijna heel West-Europa gekerstend
• Onderdelen van het heidense geloof bleven bestaan > 'bijgeloof'

Willibrord

Willibrord: Een missionaris uit Engeland.

Engeland was al vroeg gekerstend op initiatief van paus Gregorius de Grote (590-604).

In 690 begon hij het christelijke geloof onder de Friezen te verkondigen. Deze verzette zich daar fel tegen, want de Franken kregen ook meer invloed in het gebied.

https://schooltv.nl/files/Infoblok/Voortgezet_onderwijs/Geschiedenis/W_EW_Willibrord.pdf

https://www.entoen.nu/nl/willibrord

Bonifatius

Bonifatius kwam ook uit Engeland. Hij zette het missiewerk in 716 voort. Hij probeerde ook de Friezen te bekeren. Echter werd hij in 654 vermoord in Dokkum.

https://nl.wikipedia.org/wiki/Bonifatius_(heilige)

https://historiek.net/heilige-bonifatius-in-754-vermoord-bij-dokkum/63469/

Staatsinrichting - Kerk en Staat

De Frankische heersers hadden een goede band met de kerk (ook met de paus):

1. De paus stuurde missionarissen> werden beschermd door de Frankische heersers. 
2. De Karolingen hielpen de paus tegen zijn vijanden
3. De koningen maakten gebruik van de diensten van geestelijken
4. Paus erkende de vorsten als beloning voor hun steun

= Geen scheiding tussen kerk en staat!

Nu: de regering bemoeit zich niet met het geloof van mensen en de leiders van de kerk hebben geen taak binnen het bestuur van het land. 

= Scheiding tussen kerk en staat  (pas 18e eeuw, begon al wel in de late Middeleeuwen)

Wie ben ik?

1. Willibrord
2. Bonifatius

Was aartsbisschop van Friesland

1. Willibrord
2. Bonifatius

Willibrord is een priester uit

1. Engeland
2. Rome
3. Friesland
4. Aken

Welk volk heeft Willibrord geholpen?

1. Friezen
2. Romeinen
3. Franken
4. Grieken

Frankische soldaten beschermden Willibrord en Bonifatius.

1. waar
2. niet waar

Waarom was het belangrijk dat de kerkvaders dit deden?

De geestelijken

De edelen

De boeren

Wanneer is de kerstening zo goed als voltooid?

1. 800
2. 900
3. 1000
4. 1100

Wat betekend het begrip: Kerstening?

Opdrachten 4.3

Maak opdracht 1 t/m 12

Schrijf de antwoorden in je schrift of type ze in Word en lever deze in via Magister > ELO > Opdrachten

Maak een samenvatting van de paragraaf.

Herhalen leerdoelen

Deelvraag: Hoe verspreidde het christendom zich over Europa?

Waarom  was het werk van de kerkvaders zo belangrijk?

 Wat hielden de taken van de monniken en nonnen in?

Waarom kregen de kloosters veel macht?

Wat houdt kerstening in?

Hoe is de kerstening van de Friezen en de Saksen verlopen?

Leg het verschil in staatsinrichting van de Middeleeuwen en nu uit.

Deelvraag: Hoe verspreidde het christendom zich over Europa?