Wilhelmus

• Burgerschapsonderwijs
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 1

Het Wilhelmus

1533-1584

Canon van Nederland

Voor meer informatie over het canonvenster Willem van Oranje, klik hier.

Lesdoel

• Ik kan vertellen hoe het Wilhelmus is ontstaan.
• Ik kan de boodschap van het eerste couplet van het  Wilhelmus uitleggen 

Over wie gaat het Wilhelmus eigenlijk?

1. Willem Alexander
2. Willem van Oranje-Nassau
3. Koning Willem III
4. Willem van Hanegem

Les zonder devices

U beantwoordt de vraag samen met de leerlingen op het bord.

Willem van Oranje-Nassau

Het Wilhelmus gaat over Willem van Oranje-Nassau, een Nederlandse edelman die in 1568 in opstand kwam tegen de Spaanse koning.  

Het Wilhelmus was een strijdlied van de soldaten/Geuzen. Ze steunden Willem van Oranje-Nassau in de opstand.

Hoeveel coupletten heeft het Wilhelmus?

1. 2 coupletten
2. 8 coupletten
3. 15 coupletten
4. 18 coupletten

Les zonder devices

U beantwoordt de vraag samen met de leerlingen op het bord.

Aardappeloproer

1917

Enkele Amsterdamse vrouwen zagen dat er een schip vol aardappelen in een van de grachten lag. Ze gingen erop af en plunderden het schip: hun schorten vol aardappelen. De dag erna waren er meer plunderaars. Pas nadat zes mensen door het leger werden doodgeschoten, keerde de rust terug

Het Wilhelmus is een heel lang lied met 15 coupletten. 

Weetje: meestal wordt alleen het eerste couplet gezongen. In de tweede wereldoorlog werd het zesde couplet ook gezongen. Dat gaf moed om tegen de Duitse overheersing te strijden!

Tekst met het Wilhelmus kun je uitdelen in de klas 

Afbeeldingen

Midden: 

Portret van Willem van Oranje door Adriaen Thomasz.

Rechtsonder:

Het Prinsenhof In Delft, residentie van Willem van Oranje

Wilhelmus

Je gaat nu het Wilhelmus ontleden.

Kijk eens naar het 1e couplet en schrijf op wat ze nu eigenlijk bedoelen. 

Kijk eens welke naam je krijgt als je alle eerste letters van de coupletten naast elkaar schrijft. Let op: de Z=S en de V=U, niet alle V's worden een U!

In het eerste couplet hoor je de volgende zin: 'Ben ik van Duitsen bloed.'

Het gaat toch over Willem van Oranje die strijdt voor de Nederlanden? Hoe kan dat?

1. 'Duits' is het Oudnederlands woord voor 'Diets' en dat betekent Nederlands.
2. Het moet eigenlijk zijn: "Hou ik van Duitsen bloed." Hij lustte de Duitsers rauw.
3. Willem van Oranje was eigenlijk een Duitser.

Wie zijn de geuzen?

Het woord geus is afgeleid van het Franse gueux. Dat betekent armoedzaaier of schooier. 

 

De geuzenvloot bestond vooral uit verarmde adel met daarbij avonturiers, werkloze zeelui en zelfs misdadigers.  

 

De vloot was in de periode 1567-1572 het enige 

effectieve machtsmiddel dat prins Willem van Oranje had tegen de Spaanse koning. 

Inname Den Briel - 1 april 1572

De Watergeuzen namen in naam van Willem van Oranje de stad Den Briel in handen.

Hoe denk je dat de geuzen het Wilhelmus zongen?

Het Wilhelmus gaf de soldaten moed en maakte de Spaanse soldaten bang. Overal waar de Spanjaarden kwamen, werd het lied gezongen. Ze werden er gek van.

Het Wilhelmus was oorspronkelijk een soldatenmarsliedje: een energiek deuntje waar je lekker op kon marcheren.

Soldatenmars

Het Wilhelmus wordt altijd afgespeeld of gezongen ...

Waar of niet waar?  

Sleep naar het juiste vak.

Waar

Niet waar

Als een afgevaardigde van het koningshuis op staatsbezoek is in het buitenland.

Aan het begin van elke schooldag.

Tijdens dodenherdenking op 4 mei.

Op Koningsdag.

Op 1 januari.

Bij internationale sportwedstrijden.

Bij het begin en einde van de dag op radio en televisie.

Tijdens Bevrijdingsdag op 5 mei.