Thema 6 - BS 3, Variatie in genotypen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 2

Welkom 

• Aanwezigheid
• Wat weten we nog van de vorige les?  

T6, Basisstof 3 -  Variatie in genotypen 

Lesdoel: 

Na deze les kan je in eigen woorden omschrijven dat door geslachtelijke voortplanting variatie in genotypen ontstaat. 

Inleiding 

In een lichaamscel komen chromosomen in paren voor en in een geslachtscel enkelvoudig. Bij geslachtscellen komen veel verschillende genotypen voor.

Eigenschappen 

Je vader en je moeder hebben niet dezelfde eigenschappen. Je vader kan bijvoorbeeld steil haar hebben en je moeder krullend haar. Bij de bevruchting krijg je van elke ouder één chromosoom.

Daardoor kan de informatie op de twee chromosomen van een paar verschillend zijn. Het ene chromosoom bevat bijvoorbeeld de informatie voor steil haar, het andere voor krullend haar.

Verschillende informatie op een chromosomenpaar

Genenpaar: 2 gelijke genen

Homozygoot

1

Genenpaar: 2 ongelijke genen

heterozygoot

2

Genenpaar: 2 gelijke genen

Homozygoot

3

Genenpaar: 2 ongelijke genen

Heterozygoot

4

Genenpaar: 2 gelijke genen

Homozygoot

5

Genenpaar

Soms hebben beide chromosomen van een paar het gen voor stijl haar. Bij anderen hebben beide chromosomen het gen voor krullend haar.

Bij weer anderen heeft het ene chromosoom het gen voor krullend haar en het andere chromosoom het gen voor stijl haar.

Variatie in genotype

Variatie in genotype

Bij geslachtelijke voortplanting ontstaat variatie in genotypen

Mutatie 

Het DNA in een chromosoom kan beschadigd raken, bijvoorbeeld bij de celdeling. Daardoor verandert de informatie voor een erfelijke eigenschap. Zo’n plotselinge verandering van het genotype heet een mutatie. Bij een mutatie zijn een of meer genen gemuteerd (veranderd).

Mutant 

Een organisme waarbij een mutatie tot uiting komt in het fenotype, noem je een mutant. Een voorbeeld van een mutant is een albino. Bij een albino is het lichaam niet in staat pigment (kleurstof) te vormen. Daardoor zijn de haren en de huid erg bleek. Albino’s komen zowel bij mensen als bij dieren voor.

Albinisme en pigmentmutatie

Mutaties

DNA kan beschadigd raken -> verandering in DNA -> mutatie

1 of meer genen kunnen gemuteerd zijn

Albino (mutant)

Mutagene invloeden 

Kanker = mutatie in celdeling

Opdrachten

Hoe?	In stilte
Met wie?	Zelfstandig
Hulp?	Eerste 5 minuten zelfstandig, daarna loop ik rond
Klaar?	Nakijken!
Wat?	Vanaf Blz. 91, opdr. 1 t/m 9

Twee genen van een genenpaar bevatten informatie voor dezelfde erfelijke eigenschap

1. Juist
2. onjuist

Wat is variatie in genotypen?

1. Een nakomeling heeft hetzelfde genotype als de ouders
2. Een nakomeling heeft hetzelfde genotype maar een ander fenotype
3. Een nakomeling heeft en ander genotype dan de ouders

Hoe krijg je variatie in genotype

1. Celdeling
2. Evolutie
3. Geslachtelijke voorplanting
4. Natuurlijke selectie

Wat kan zorgen voor variatie in genotype?

1. Alleen mutaties
2. Alleen geslachtelijke voortplanting
3. Mutaties en geslachtelijke voortplanting
4. Naar de sportschool gaan of in de zon liggen

Wat is een mutatie?

1. Een verandering in het fenotype
2. Een verandering in het genotype

Wat heeft meer invloed? Een mutatie in een geslachtscel of een mutatie in een lichaamscel?

1. Geslachtscel
2. Lichaamscel
3. Beide evenveel

Bij ongeslachtelijke voortplanting is het ... hetzelfde.

1. Fenotype
2. Genotype
3. Allebei
4. Geen