Week 37 theorie klas 2G

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Over Taal : Blok 1 en 2

Lesdoelen

- Synoniemen en antoniemen herkennen en benoemen.

- Van een woord een synoniem en een antoniem geven.

-Homoniemen herkennen.

-Homofonen herkennen.

Challenge !

• Kies zelf een woord en schrijf het in je schrift zonder dat anderen het zien
    of type het in Word.
• Vertel over het woord  zonder het woord te noemen.
• Je groepsleden moeten raden welk woord je hebt.

30 sec per persoon

SYNONIEM

Definitie?

Bedenk nu zelf een voorbeeld van synoniemen. (b.v. paard en knol)

Synoniem voor crimineel is

1. onaardig
2. misdadig
3. agressief
4. enthousiast

Synoniem voor mengen is

1. weggooien
2. knoeien
3. mixen
4. regelen

Synoniem voor opmerkelijk is

1. normaal
2. gezien
3. bijzonder
4. merkloos

Antoniem

Definitie?

Antoniem

Een antoniem is een ander woord dat het tegenovergestelde betekent.

Bijvoorbeeld:

licht - donker

moeilijk - makkelijk

dag - nacht 

Homoniemen

Homoniemen

• Woorden met 2 betekenissen
• Je schrijft ze hetzelfde
• Context in de zin

Even checken!

Homoniemen zijn.....

1. Twee woorden met dezelfde betekenis maar je schrijft ze anders
2. Twee verschillende woorden voor dezelfde betekenis
3. Twee betekenissen voor hetzelfde woord
4. Geen idee, ik moet nog even goed oefenen

Wat zijn de homoniemen?

1. 
2. 
3. 
4. 

Wat zijn de homoniemen?

1. 
2. 
3. 
4. 

Wat zijn de homoniemen?

1. 
2. 
3. 
4. 

Maak 2 zinnen met het volgende woord: kater. De betekenis moet duidelijk zijn !

Maak 2 zinnen met het volgende woord: arm

Maak 2 zinnen met het volgende woord: kop

Zijn de volgende woorden homoniemen? "Reizen" en "rijzen".

Welke zin bevat het correcte homoniem?

1. De jeuk is zo erg; ik krap uit ellende mijn hoofdhuid kapot.
2. Op het strand vond ik een mooie krap.
3. Dat jurkje zit veel te krap.
4. De kat krapt de krullen van de trap.

Welke zin bevat het correcte homoniem?

1. Het deeg reist de pan uit!
2. Ik heb vandaag reist gegeten.
3. In 'Back to the Future' reist de hoofdpersoon door de tijd.
4. Wij gaan vanavond op rijs.

Ik vind homoniemen over het algemeen makkelijker dan synoniemen

Ik vind homoniemen makkelijker

Ik vind synoniemen makkelijker

Ik vind het allebei even makkelijk

Ik vind het allebei even moeilijk

Homofoon

Een woord dat hetzelfde klinkt, maar dat je anders schrijft en dat iets anders betekent.

hard - hart 

wei - wij

leiden - lijden

zei - zij

ligt - licht

Homoniem

Een woord heeft twee of meer verschillende betekenissen. Uit de tekst kun je zelf vaak wel opmaken om welke betekenis het gaat.

arm: lichaamsdeel / niet rijk

bank: zitmeubel / geldinstelling

gerecht: rechtbank / maaltijd

graven: spitten / adellijke personen

kop: beker / hoofd

koper: iemand die koopt / metaal

kussen: hoofdkussen / zoenen

Opdracht

Geef in de volgende zinnen aan of er een homoniem of een homofoon in staat. 

Ik las in de boeken dat we geen reisje meer konden boeken.

1. homoniem
2. homofoon

Wij staarden naar de koe in de wei.

1. homofoon
2. homoniem

Ik zat op de bank tv te kijken, toen ik zag dat er een bank werd overvallen.

1. homoniem
2. homofoon

Wat maak jij een hard geluid, dat is niet goed voor mijn hart.

1. homoniem
2. homofoon

Ik ben bang voor een rat, maar ik zit graag in een rad op de kermis.

1. homofoon
2. homoniem

Ik geef jouw boek terug aan jou.

1. homoniem
2. homofoon

De koper koopt al het koper op.

1. homoniem
2. homofoon

De vrouw die in haar strandstoel ligt, heeft heel veel last van het licht van de zon.

1. homoniem
2. homofoon

Synoniemen

Figuurlijk taalgebruik

figuurlijk taalgebruik    

vergelijking	metafoor
De dichter vergelijkt iets met een beeld. beeld + waar het naar verwijst (origineel)	De dichter gebruikt een beeld voor wat hij bedoelt. alleen het beeld
Jouw kamer lijkt wel een zwijnenstal. Marijn, een echte angsthaas, ging er als eerste vandoor.	Wat een zwijnenstal! De angsthaas ging er als eerste vandoor.

0

Welkom

Over taal

Afleiding en samenstelling

Nederlands

Samenstelling

• Alle delen (twee of meer) kunnen zelfstandig voorkomen.

• Vaak twee zelfstandignaamwoorden.

• Soms ook een combinatie van zelfstandignaamwoord met een bijvoeglijknaamwoord, telwoord, werkwoord of afkorting

Samenstellingen

Afleiding

• Woord waarvan niet alle delen zelfstandig kunnen voorkomen.
  
  
• Verkleinwoorden, meervouden en werkwoordsvervoegingen zijn voorbeelden van afleidingen.

• Een grondwoord vormt de basis en daaraan zijn voor- en/of achtervoegsels toegevoegd.

Verbind de grondwoorden met het passende voor- of achtervoegsel

a

her

vol

on

aller

liefde

kennen

beste

eerlijk

sociaal

Voorvoegsels

• Er bestaan veel woorden met be-, ge-, her-, on(t)-, ver-, wan-, en aarts- ervoor.
  
  
• Deze korte stukjes zijn voorvoegsels, je schrijft ze altijd op dezelfde manier. 

Voorvoegsels zet je altijd voor een woord, zoals het woord  zelf al aangeeft: voorvoegsel. Het gaat dus om het eerste deel van een woord.

Voorbeelden 

• gezang
• beantwoorden
• herzien
• ontcijferen
• vergeven
• wangedrag
• aartsrivaal 

Achtervoegsels

• Er zijn veel woorden met -heid, -lijk, -ing, -ig, -er, -erd, -aar, -aard, -baar, -rik of -isch erachter. 
• 
  
• Deze korte stukjes zijn achtervoegsels.
  
  
• je schrijft ze altijd op dezelfde manier. 

achtervoegsels zet je altijd achter een woord, zoals het woord zelf al aangeeft: achtervoegsels. Het gaat dus om het laatste deel van een woord.

Voorbeelden 

• blijheid
• duidelijk
• afdeling
• aardig
• aansteker
• eigenaar
• aaibaar
• fantastisch

-(i)teit biodiversiteit

-kundig vakkundig

-(e)lijk wetenschappelijk

-rijk waterrijk

-vaardig slagvaardig

-wekkend angstwekkend

-achtig kinderachtig

-baar onoplosbaar

-eus nerveus, matineus

-heid werkloosheid

-ief subjectief

-ig gelukkig

-isme socialisme

Veelvoorkomende achtervoegsels

Oefening

woorden maken

In de volgende dia's moet je zoveel mogelijk woorden opschrijven door een voor- of achtervoegsel toe te voegen.

Bijvoorbeeld: beleefd

- onbeleefd -  onbeleefdheid - beleefdheid  -

vinden