Jij beslist - Gemeenteraadsverkiezingen - CodenameFuture

• Burgerschap
• MBO
• Studiejaar 1

Jij beslist

Gemeenteraadsverkiezingen 2022

Aanstaande woensdag 16 maart zijn de Gemeenteraadsverkiezingen 2022. 

Wie van jullie mogen er allemaal stemmen?

Wie mag er voor het eerst stemmen?

In deze les gaan we kijken wat ge gemeenteraad allemaal doet, hoe dat invloed heeft op jou en over welke thema's zij allemaal beslissen.

Vraag: Weten de studenten wat de gemeenteraad doet? Kunnen ze voorbeelden noemen van de taken van

de gemeenteraad?

Leg uit: De gemeenteraad maakt de regels voor de gemeente. Aan die regels moet jij de dus ook houden!

De plaats waarin je woont, heeft niet altijd een eigen gemeente. Sommige plaatsen vormen samen één

gemeente. Nederland bestaat in 2022 uit 345 gemeenten. Vorig jaar waren dat er nog 352.

Bekijk het filmpje met de klas.

Leg uit: De taken van de gemeenteraad zijn ongeveer in drieën op te delen:

- De gemeenteraad vertegenwoordigt de inwoners van de gemeente. De raadsleden worden verkozen

tijdens de gemeenteraadsverkiezingen.

- De gemeenteraad stelt kaders: raadsleden bepalen in hoofdlijnen wat er nodig is in een gemeente. Ze

denken bijvoorbeeld na over:

    o Huishoudhulp of thuiszorg, bijvoorbeeld voor ouderen.

    o Parkeergelegenheid

    o Sportvoorzieningen

    o Jeugdhulp

    o Afvalinzameling

    o Openbaar vervoer

- De gemeenteraad controleert of het college (van Burgemeester en Wethouders) alle plannen die ze

hebben aangenomen wel (goed) uitvoert en binnen het budget blijven bij de uitvoering. Het college van

burgemeester en wethouders is verantwoordelijk voor het dagelijks bestuur van de gemeente. De

burgemeester is de voorzitter van het college én van de gemeenteraad.

Hoe oud moet je zijn om te mogen stemmen in Nederland?

1. 16
2. 18
3. 21
4. 14

Antwoord: 18 jaar.

Wel zijn er voorstellen geweest om jongeren van 16 en 17 jaar ook te laten stemmen. Ben je het daarmee eens?

Hoe oud moet je zijn om zelf in de gemeenteraad te mogen zitten?

1. 16
2. 18
3. 21
4. 25

Antwoord: 18 jaar (meerderjarig).

Vanaf 18 jaar ben je verantwoordelijk voor je eigen keuzes. Vanaf dan mag je ook in de gemeenteraad.

Hoeveel gemeenten telt Nederland in 2022?

1. 277
2. 345
3. 629
4. 774

Antwoord: 345 gemeenten.

Hoe wordt het aantal leden van een gemeenteraad bepaald?

1. Door het aantal partijen wat meedoet aan de verkiezingen
2. Door de opkomst tijdens de verkiezingen
3. De grootte van de raadszaal
4. Door het aantal inwoners van de gemeente

Antwoord: door het aantal inwoners van de gemeente.

Dit is dus in principe hetzelfde als hoe het landelijk gaat. Eigenlijk zouden er landelijk nu dus ook al veel meer zetels moeten zijn.

Het aantal leden van de gemeenteraad is altijd..

1. Even
2. Oneven

Het aantal leden van een gemeenteraad is altijd oneven. Dit doen ze, zodat er altijd een meerderheid van stemmen is. Het kan zo nooit gelijkspel worden.

Je mag zelf een rood potlood meenemen naar het stemlokaal.

1. Waar
2. Niet waar

Antwoord: waar.

Het mag, maar het is niet nodig. Het rondje moet rood gemaakt worden. Desnoods zou dat ook met lipstick kunnen. 

Het advies is natuurlijk om gewoon het potlood te gebruiken van het stembureau; je wilt natuurlijk geen kans lopen dat je stem ongeldig wordt verklaard.

Wie is de voorzitter van de gemeenteraad?

1. De raadgriffier
2. De burgermeester
3. De wethouder

Dat is de burgermeester. 

Stemmen

Waarom zou je gaan stemmen?

Vraag:

- Hoe kies jij op wie je stemt?

- Heb je al campagnes voorbij zien komen?

- Hoe werd er campagne gevoerd?

- Door welke partijen?

De partijprogramma’s zijn vaak best uitgebreid. Om wat sneller inzicht te krijgen in welke partij bij jou past,

kun je daarom een online stemwijzer invullen. Er zijn hier verschillende websites voor.

Partijen willen zo veel mogelijk mensen overtuigen van hun standpunten.

Ze voeren daarom campagne. Dit kan op verschillende manieren, bijvoorbeeld door het ophangen van

posters, verspreiden van folders, meedoen aan debatten of zelfs door persoonlijk langs de deuren te gaan.

Dit vergroot de zichtbaarheid van partijen en verhoogt hopelijk het aantal stemmen. 

• Jongeren stemmen vaak anders dan ouderen
• Gebruik je stemrecht! In 2018 ging slechts 42% van jongvolwassenen van 18-35 jaar stemmen.

• Gemeente beslist over 'dagelijks leven'. 

Welke thema's zijn dat zoal?

Vraag: maar waarom zou je dus gaan stemmen?

De gemeente beslist over zaken die jij dagelijks tegenkomt.

- Jongeren stemmen heel anders dan ouderen. Hoe meer jongeren naar de stembus gaan, hoe groter het

effect dat zij kunnen hebben op de verkiezingsuitslag!

- Hoewel we misschien niet dagelijks stilstaan bij ons stemrecht, is het eigenlijk helemaal niet

vanzelfsprekend dast we dit recht hebben. Pas sinds 1971 heeft iedereen boven de 18 stemrecht!

- Bovendien zijn mensen in veel andere landen een stuk minder vrij. Het is dus eigenlijk best bijzonder dat

je dit recht hebt. Je kunt er net zo goed gebruik van maken.

*Bij de laatste gemeenteraadsverkiezingen in 2018, ging slechts 54,97 procent naar de stembus. Dat is een

groot verschil met de opkomst bij de meest recente landelijke verkiezingen. In 2021 bracht 78,7 procent van

de stemgerechtigden in Nederland hun stem uit. 

Opdracht: Stemwijzer

Zoek de stemwijzer op van jouw gemeente. Vul deze in.

(Tip: zoek op de website van jouw gemeente naar stemwijzer/kieskompas/kieswijzer)

Welke partij staat bij jou bovenaan?

De studenten gaan op zoek naar de stemwijzers van hun eigen gemeente en vullen deze in. Zij krijgen dan een idee van welke thema's er allemaal spelen binnen hun gemeente. 

Met veel van deze thema's hebben zij ook zelf te maken.

Welke partij komt er bij jullie bovenaan?

Welk thema vind jij het belangrijkste?

Stellingen

De volgende stelling gaan over een paar van de belangrijkste thema's van de gemeenteraadsverkiezingen.

In iedere nieuwe woonwijk zou minstens 30% sociale huurwoningen moeten zijn.

Voor: meer betaalbare woningen voor starters en mensen met lager inkomen. 

Tegen: het helpt niet om per wijk een minimum te doen, want niet alle plekken lenen zich goed voor sociale huurwoningen. 

De gemeente moet bedrijven vergoeden die stageplekken bieden aan MBO'ers.

Voor: het kan helpen om meer begeleidingstijd vrij te maken tijdens stages. Bedrijven kunnen eerder geneigd zijn wél een stageplek te bieden. 

Tegen: hoe wordt het geld besteed binnen het bedrijf? Gaat het naar het verbeteren van de stagebegeleiding of worden er andere dingen van gekocht? Wie gaat de vergoedingen verdelen?

Hoe zit het met de kwaliteit van de stageplekken, gaat die vooruit of achteruit wanneer bedrijven vergoedingen krijgen?

Coffeeshops moeten weg uit de stad.

Voor: het kan plaatselijke overlast voorkomen wanneer coffeeshops niet meer in bijvoorbeeld drukke winkelgebied zitten. Ook voorkomt het misschien dat men gaat gebruiken, wanneer zij er ook minder aan blootgesteld worden.

Tegen: een coffeeshop houd mensen die willen gebruiken van de straat of op één plek. Als men wil gebruiken, kunnen zij er vaak toch wel aan komen. In coffeeshops staat de kwaliteit van het product tenminste onder toezicht.

De gemeente moet dus meer geld uittrekken voor thuiszorg, in plaats van meer verzorgingstehuizen bouwen.

Voor: er is hoe dan ook meer geld nodig voor thuiszorg, omdat er weinig plek in in tehuizen. Thuiszorg verbeteren kan relatief snel, terwijl het lang kan duren om een nieuw verzorgingstehuis te bouwen.

Wanneer thuiszorg verbeterd, kan er minder druk op tehuizen ontstaan.

Tegen: verpleegtehuizen die nu gebouwd worden, kunnen later eventueel dienen als sociale huurwoningen, wanneer de effecten van vergrijzing afnemen.

- Het zou fijn zijn als men niet hoeft te wachten op plaatsing in een verpleegtehuis tot wanneer het eigenlijk al bijna te laat is. Men moet eerder kunnen verhuizen en daarom is het nodig om meer tehuizen te bouwen.

Om eenzaamheid bij ouderen te voorkomen, moet de gemeente vrijwilligers belonen.

Voor: 

- het kan meer mensen overhalen om vrijwilligers werk te doen. 

Tegen: 

- als er vergoeding geboden wordt, doet men het dan voor de beloning of voor het contact?

- Is het nog vrijwilligerswerk als een beloning tegenover staat?

Mensen met een uitkering moeten een tegenprestatie leveren binnen de gemeente.

Voor:

- Zo blijft men actief in de maatschappij

- Zo kan er gecompenseerd worden in wat een uitkering kost

Tegen:

- Je hebt vaak niet voor niets een uitkering. Wie gaat monitoren wie wel aan de slag moet en wie niet?

- Als je wel in staat bent om een tegenprestatie te leveren, zou je dan ook niet eigenlijk gewoon weer aan het werk kunnen?

Aan welke tegenprestaties zou je kunnen denken? 

Gebruik je stemrecht!

Dit zijn allemaal thema's waar de gemeenteraad (mede) over beslist.

Dit heeft dus ook invloed op jou!

Hoe stem je?

• Na controle van je stempas en ID/Paspoort, krijg je een stembiljet.
• Met je stembiljet ga je een stemhokje in. 
• Zoek de naam van degene op wie je wilt gaan stemmen en kleur het rondje voor deze naam rood.
• Vouw het stembiljet weer goed op en stop het in de stembus.

Bespreek ook met de studenten hoe je stemt op het stembiljet: Je stemt door het rood maken van een wit

stipje, geplaatst voor de kandidaat van jouw keuze.

Een stem is ongeldig wanneer meer dan één hokje rood is gekleurd, wanneer een andere kleur wordt

gebruikt of wanneer wijzigingen of toevoegingen zijn aangebracht. Je mag een eigen potlood meenemen.

Het stembiljet wordt zo dicht gevouwen dat de kandidatenlijst niet zichtbaar is.

Je kunt ook een blanco stem inleveren. Je gaat dan wel naar het stembureau, maar kiest geen kandidaat.

Deze heeft alleen een symbolische betekenis en telt dus niet mee voor de zetelverdeling.

Ga jij stemmen?

De poster in de slide is die van de Partij tegen de Burger, een parodie op partijen in de landelijke en gemeentelijke politiek. Mochten de studenten er een filmpje van willen zien, dan kan je deze bekijken: 

https://youtu.be/8xi0UrSHCQA (zie ook volgende slide)

'Het is dit soort lokaal talent,

waarmee wij definitief een einde willen maken aan deugdelijk bestuur.'

Gemeenteraadsverkiezingen gaan over jouw toekomst! Ga nu stemmen, zodat je op je 40e ook nog voldoende keuze hebt uit betaalbare koopwoningen ;)