PO 3 H/V Historisch redeneren

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Historisch Redeneren

Hoe kun je geschiedkundig denken?

Historisch redeneren

Waarom? 

• Omdat je dan traint in het ontwikkelen van vaardigheden die je helpen om de wereld beter te begrijpen. 

Hoe?

Het traint je hersens om: 

• Zaken in context te zien.
• Verbanden te leggen en verklaren.
• Inlevingsvermogen te vergroten.
• Kritisch analyseren en vergelijken.

Wat is historisch redeneren?

Geschiedenis is niet wat er vroeger gebeurd is, maar alleen datgene wat daarover nog als 'waarheid' wordt vastgesteld.

• De geschiedwetenschap streeft ernaar waarheden vast te stellen over het verleden.  Vaak is dit niet makkelijk, omdat de wetenschapper een realiteit bestudeerd die niet meer bestaat. Het is daarom niet mogelijk om uit eigen waarnemingen vast te stellen hoe iets in elkaar zit. 
• Het enige dat mogelijk is om de bronnen uit die tijd te analyseren. De overblijfselen (bronnen) zijn helaas wel willekeurig en onvolledig.  
• Daarom is het belangrijk om informatie te toetsen op betrouwbaarheid en representativiteit.
• Vervolgens is het zaak om verbanden te trekken en de grotere context van de verloren tijd te ontdekken. Hoe was de wereld vroeger? En waarom was dat zo?

Opdracht

• Jullie krijgen per team 10 minuten de tijd om je voor te bereiden. 
• Geef iedereen in jullie team een nummer oplopend vanaf 1.
• Daarna krijgen jullie 10 kansen om het rad te draaien. Het team die de meeste succesvolle opdrachten heeft volbracht wint.
• Dat team mag (binnen de grenzen van redelijkheid) één privilege kiezen voor de rest van deze en komende les.

Voorbereiding

Geeft een beknopte omschrijving van de volgende begrippen en bedenk erbij één concreet voorbeeld:

• Waarheid
• Het verleden
• Bronnen
• Analyseren
• Betrouwbaarheid
• Representativiteit
• Verbanden trekken
• Grotere context

Team 1

Team 2

Opdracht

Begrip

Geschiedenis is niet wat er vroeger gebeurd is, maar alleen datgene wat daarover nog als 'waarheid' wordt vastgesteld.

Leg deze uitspraak uit. (tip: willekeurig & onvolledig)

Inhoud PO

Jullie gaan drie vormen van historisch redeneren oefenen. In deze presentatie wordt uitleg en voorbeelden gegeven van elke vorm van redeneren.

Je kunt kiezen uit de volgende lijst:

• Bronnen analyseren
• Vergelijken van continuïteit versus verandering
• Oorzaken en gevolgen analyseren
• Rekening houden met standplaatsgebondenheid
• Rekening houden met contingentie 

Bronnen analyseren

• Betrouwbaarheid (is de informatie die uit de bron komt te vertrouwen?)

• Bruikbaarheid (is het mogelijk om de informatie te gebruiken om mijn historische vraag te beantwoorden?)

• Representativiteit (geeft de informatie een kloppend beeld van hoe het vroeger was?) 

Betrouwbaarheid

Hulpvragen:

• Wie heeft de bron gemaakt?
• Wanneer is de bron gemaakt?
• Wat waren mogelijke motieven van de maker?
• Zijn er andere bronnen die de informatie uit de bron bekrachtigen of juist tegenspreken?
• Put de maker van de bron uit eigen waarnemingen of heeft hij zijn kennis 'van horen zeggen' verkregen?

Bruikbaarheid

Hulpvragen:

• Waarover geeft deze bron informatie?

• Welke vragen zou ik kunnen beantwoorden dmv. deze bron?

• Welke vragen zou ik niet kunnen beantwoorden dmv. deze bron?
• Waarom is de bron niet bruikbaar?

Betrouwbaarheid

De Tekst

Uitleg

De Tekst

Opdracht

Tekst

Opdracht

Tekst

Voorbeeld

Tekst