Fictie 4.1 havo 3 (perspectief en vertelprocedé)

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Vertelprocedé/perspectief

Maak aantekeningen!

We gaan de volgende sites bekijken en beoordelen

www.lezenvoordelijst.nl,

www.leesadviezen.nl,

www.jaapleest.nl of

www.deleesfabriek.nl

www.deleesfabriek.nl

www.jaapleest.nl

https:

www.lezenvoordelijst.nl

Welke site bevalt je het meest? Waarom?

12-15.jeugdbibliotheek.nl

Doe de niveautest!

12-15.jeugdbibliotheek.nl

Welk niveau kwam er uit?

Vertelperspectief 1 – De alwetende verteller

Dit is de oudste vertelvorm ter wereld. De alwetende verteller (ook wel auctoriale verteller genoemd) kom je tegen in oude geschriften zoals de Ilias, de Bijbel en klassieke boeken zoals Dik Trom. De alwetende verteller is een soort god die boven de gebeurtenissen staat. 

Vertelperspectief 2 – De ik-verteller

Bij deze vertelvorm vertelt de ik-persoon zijn verhaal. De ‘ik’ is dus niet alleen verteller, maar speelt ook een rol in de gebeurtenissen. Dit vertelperspectief komt voor in autobiografieën, maar ook in romans waarin de hoofdpersoon aan het woord is.

Er zijn twee verschillen vormen van ik-vertellingen. De ‘ik’ kan in de verleden tijd praten, over gebeurtenissen die al hebben plaatsgevonden. Die stijl wordt ook wel ‘de vertellende ik’ genoemd. Maar een ik-persoon kan ook verslag doen van gebeurtenissen terwijl hij/zij ze beleeft. Die vorm wordt ook wel ‘de belevende ik’ genoemd.

Vertelperspectief 3 – De personale verteller

3e persoon/hij-zij

Bij een personaal vertelperspectief is de verteller onzichtbaar. Je hebt als lezer het idee dat het verhaal zichzelf vertelt, omdat het is geschreven in de derde persoon, dus vanuit het hij- of zij-perspectief. Lezers komen alleen te weten komt wat de hoofdpersoon ziet, hoort en denkt. Ze kunnen niet in de hoofden van andere personages kijken.

Vertelperspectief 3 – De personale verteller

Wisselend perspectief

Je kunt het personaal vertelperspectief ook steeds laten wisselen tussen verschillende personages. Lezers volgen dan meerdere hoofdpersonen die met ‘hij’ of ‘zij’ worden aangeduid. Ze bekijken de gebeurtenissen dan door de ogen van al deze mensen, zodat het verhaal van verschillende kanten wordt belicht.

Het jij-perspectief

Behalve de alwetende verteller, de ik-figuur en de derde persoon, bestaat er ook nog de zelden gebruikte tweede persoon: jij. Dan krijg je bijvoorbeeld zoiets:

“Je loopt de kamer binnen, en je weet dat zich iets in het donker schuilhoudt. Je glimlacht.”

Het jij-perspectief

Je komt de huiskamer binnen en je moeder zit aan de grote tafel in haar agenda te turen. Ze schudt haar hoofd, zucht en zegt: ‘Ik zie door de bomen het bos niet meer!’ Nieuwsgierig buig je je over de bladzijde: helemaal volgekrabbeld, maar het zijn allemaal letters. En trouwens, in een bos staan toch altijd bomen, anders is het geen bos. Wat bedoelt je moeder?

Zomer in Wentworth, Ohio. Oh boy, zie je het voor je? Zomer, hier in Poplar Street, die dwars door die befaamde, gebleekte Amerikaanse droom loopt, met de geur van hotdogs in de lucht en de uit elkaar gebarsten papieren hulzen van het vuurwerk van de Vierde Juli nog overal in de goot.

1. Alwetend perspectief
2. ik-perspectief
3. personaal perspectief 3e persoon/hij-zij

Zo zijn ze er dan achter dat ik een halve eeuw op Java ben. Proficiat met niets! En hoe ik de zaak ook wil omzeilen, Adeline Renselaar, de nicht van mevrouw Van Zadelhof, lijkt vastbesloten tot een feest. Ze heeft daartoe al drie families het hoofd op hol gebracht en is 15 van de week zelfs in de hertenkamp gesignaleerd, rebbelend over deze kwestie met de gouverneur.

1. vertellende ik
2. belevende ik

De eerste tien jaar van mijn leven was ik niet zwart. Ik was op veel manieren anders dan de mensen om mij heen, maar donkerder was ik niet. Dat weet ik. Er is een dag geweest waarop ik een verkleuring gewaarwerd. Later, toen ik dan eenmaal zwart wás, ben ik weer verschoten.

1. vertellende ik
2. belevende ik

vertelprocedé

Een schrijver kiest zelf hoe hij in zijn verhaal personen,plaatsen,tijden,perspectief en spanning gebruikt.

Het gebruik van deze van zulke verhaalelementen (verhaaldelen) heet vertelprocedé

vertelprocedé

• personages
• plaats/ruimte
• tijd
• perspectief
• spanning

vertelprocedé

Verschil in beleving:

• hoofdpersoon of bijpersoon vertelt
• wisselend perspectief
• het verhaal achteraf vertellen (vt)
• het verhaal mee vertellen (tt)
• informatie weggeven of juist achterhouden

Geheimen...

Schrijf een verhaal met als onderwerp

GEHEIMEN...

Lever je verhaal in op Magister. 

Je verhaal moet ook in je fictiedossier!

Werk tot aan het eind van de les aan je verhaal!

Geheimen….

Ik neem aan dat je vast hebt gehoord van een geheim vertellen aan iemand en dat diegene moet beloven dat ie het niet doorvertellen. Je hebt weleens mensen die je een geheim verteld hebt en diegene net niet slim genoeg was om zijn mond dicht te houden. En op het moment dat ie het doorvertelt zegt ie tegen degene die hij het verteld heeft dat het een geheim is en hij het niet door moet vertellen. Als iedereen het zo gaat doen weet de hele wereld het en is het dan nog een geheim?


Geheimen moet je eerst goed over nadenken tegen wie je het zegt en wat je zegt. Je kan een geheim vertellen dat je bijvoorbeeld op iemand verliefd bent of je wachtwoord doorgeven. Maar is het altijd wel verstandig om zomaar een geheim te delen met iemand? Nee zeker niet, want je moet diegene goed kunnen vertrouwen en anders om ook. Want diegene moet het hoe dan ook niet doorvertellen zelfs niet als je ruzie hebt en het dan gaat verklappen. Een wachtwoord moet je altijd voor jezelf bewaren, stel dat je ineens ruzie hebt met diegene dan kan die persoon al je wachtwoorden vrijgeven of iets met je account doen. Maar hoe kan je weten of je iemand kan vertrouwen? Nou ooit heb ik een leugen aan mijn beste vriend verteld en zei dat het “een geheim” was en dat hij niet moest doorvertellen. Daardoor kwam ik achter dat ik hem absoluut kon vertrouwen. Het grootste geheim dat mijn vriend aan mij verteld heeft is…. Het is niet voor niets een geheim.

De Dagboeken
Geheimen zijn overal, maar de beste geheimen zijn altijd op school en het is meestal in bepaalde klas. Hoe zou de wereld worden als iedereen in een dagboek schreef? Wat zouden mensen dan ontdekken.
Tess (18 jaar)

10 Maart 2019                                                                                                                                                  

Vandaag was echt f@#*ed up. Ik heb het uitgemaakt met mijn vriend. Hij ging vreemd met mijn moeder, maar ik kan dat niet tegen andere mensen zeggen. Het zou echt beschamend zijn. Ik zou ermee kunnen omgaan dat hij stiekem drugs verkoopt, maar seks hebben met mijn moeder is waar ik de grens trek. Mijn ouders zijn gescheiden en ik woon met mijn vader, dus mijn moeder en ik hebben niet echt een goeie relatie. Nu is het wel erger. In conclusie dit was het ergste dag ooit in mijn leven.

Derek (20 jaar)

10 Maart 2019                                                                                                                                                

Vandaag was ok. Tess heeft het uitgemaakt but i don’t care. Ze was niet eens belangrijk. Ik kan letterlijk weer een andere vriendin krijgen. Is niet zo moeilijk. Ik maak me alleen zorgen over wat ze aan de anderen gaat zeggen. Ze moet niet over me praten anders gaat ze zien. Anyways, vandaag heb ik heel veel drugs verkocht, maar mijn ouders beginnen achterdochtig te worden. Ze stellen te veel vragen. Like stfu. Dat is het voor vandaag. Later.

Lees dit verhaal...

Maak een foto van je aantekeningen!