Ethiek

• Welzijn
• MBO
• Studiejaar 1

Lesdoelen van deze les

• Ik kan benoemen wat het begrip ethiek inhoudt.
• Ik kan omschrijven wat moraal, normen en waarden betekenen.
•  Ik kan uitleggen wat een ethisch dilemma is en kan een voorbeeld geven vanuit mijn werk in de zorg.
• Ik kan benoemen wat professionele autonomie betekent.
• Ik kan de juiste beroepscode vinden en omschrijven welke functie deze heeft.

Waar denk jij aan bij het woord "ethiek"?

Ethiek

Ethiek is onderdeel van filosoferen. 

Grondlegger: Socrates, Athene 

(469 v.Chr.)

Socrates ontwikkelde het kritisch denken: 'is dat echt zo?'

Ethiek in de zorg

Ethiek is de studie van de moraal. 

Wat is moraal?

• Moraal gaat over de vraag; wat is juist handelen? Dus kritisch nadenken over wat goed is om te doen
• Moraal is het geheel van normen en waarden

Waarden en normen

Bepaalde waarden worden als waardevol beschouwd - de naam zegt het al - en worden omgezet in normen (richtlijnen/gedragsregels). Dus waarden gaan eigenlijk vooraf aan normen

Waarden zijn idealen; dingen die nastreeft en die je belangrijk vindt, als persoon of als groep.

Normen zijn ongeschreven regels over hoe je je hoort te gedragen

Voorbeelden

WAARDE: Eerlijkheid

NORM: Als de kassière je teveel geld teruggeeft, dan zeg je dat en geef je dat weer terug.

WAARDE: Behulpzaamheid

NORM: Als iemand je de weg vraagt, help je die persoon door het te uit te leggen
 

    

Noem een waarde die jij belangrijk vindt in je werk en benoem de norm die erbij hoort

Een ethisch dilemma is.....

een situatie waarin het lastig is om te beslissen wat je het beste kunt doen, omdat:

• er sprake is van verschillende     belangen
• er meerdere handelingswijzen   mogelijk zijn
  
• elke optie zowel voordelen als  nadelen heeft

Een ethisch dilemma is....

een probleem, waarbij je moet kiezen uit twee kwaden. 

Het zijn situaties waarbij je altijd goed moet nadenken over de gevolgen voor het welzijn van je cliënt en anderen.

Als er geen keuze is, is er ook geen dilemma..

Oefening

 - Omschrijf een ethisch dilemma dat speelt in jouw beroepssituatie binnen de zorg. 

 - Bespreek het voorbeeld met een medestudent. 

 - Bespreek 1 of 2 voorbeelden klassikaal

Mensen met een verstandelijke beperking mogen geen kinderen krijgen.

-12100

Vrijheidsbeperking is dé interventie om risico van verdwalen te voorkomen bij mensen met dementie

-14100

Professionele autonomie

De zelfbeschikking en zeggenschap om je werk naar eigen inzicht in te richten.

Je werkt zelfstandig en draagt verantwoordelijkheid  voor je eigen werk.

Professionele autonomie - beperking

Als begeleider ben je gebonden aan professionele standaarden, zoals:

• de wet
  
• vakinhoudelijke kaders
  
• beroeps-ethische kaders (beroepscode)
  

Dus je autonomie is beperkt.

Professionele autonomie is zorgvuldig en verantwoord zijn

 Je weegt steeds weer bewust af: hoe blijf ik binnen de kaders én sluit ik aan bij wat de situatie vraagt? Je keuzes daarbij moet je kunnen verantwoorden aan:

• jezelf
  
• je cliënt
  
• je collega's
  
• jouw organisatie
  
• de samenleving

Onderzoekende beroepshouding

Een onderzoekende beroepshouding omvat:

opmerkzaam zijn

nieuwsgierig zijn

bedachtzaam zijn

kritisch zijn

Doel en functie beroepscode 

• De beroepscode geeft aan waar jullie als (persoonlijk) begeleider voor staan en geeft houvast bij je handelen
• De code is een leidraad en hulpmiddel en biedt ruimte om eigen keuzes te maken
• De beroepscode gaat dus over de kwaliteit van jouw begeleiding
• daarom moet je een aantal kernkwaliteiten in je werk kunnen laten zien

Beroepscode: te openen op volgende slide

www.bpsw.nl

Duo opdracht 

1. Ga naar de site en download de beroepscode sociaal werk

2. Ga naar pagina 11: "Algemene normen".

3. Kies 1 van de artikelen uit en geef een voorbeeld van hoe je dat kunt doen.

Tijd: 15 min.

Klassikale nabespreking van de opdracht. 

• Bespreek van elke algemene norm een voorbeeld.
• Bespreek de functie / nut van de beroepscode m.b.t. ethisch handelen.

Evaluatie

Zijn de leerdoelen behaald?

Zijn er nog vragen of opmerkingen?

Leestip: print de beroepscode uit en lees hem in stukjes.

Meer weten over ethiek?

Tips:

Film Moederliefde gaat over Cynthia, die 20 jaar geleden uit huis werd gehaald op last van de Rotterdamse kinderrechter, die haar verstandelijk beperkte ouders ongeschikt vond om kinderen op te voeden (ca. 1 uur).

Ethiek in de zorg - in gesprek met prof. dr. Edgar Karssing o.a. hoe met elkaar om te gaan met dilemma's