3.1 Zintuigen en prikkels HA

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Regels in de klas HA1F

1. Je neemt je werkboek mee naar de les
2. Je doet de laptop niet open zonder mijn toestemming
3. Je gaat niet staan of lopen zonder mijn toestemming
4. Tijdens de uitleg ben je stil en let je goed op
5. Je gebruikt de beschikbare tijd efficient
6. Je maakt het huiswerk af vóór de volgende les
7. Tijdens de les kun je niet naar het toilet

Hoofdstuk 3

Waarnemen

Deze les

• Planning It's Learning
• Leerdoelen
• Uitleg over 3.1 deel 1 
• Opdrachten maken
• Leerdoelencheck! (laatste 5 minuten)

Leerdoelen

• de betekenis van het begrip prikkel en impuls omschrijven.
• de zintuigen van een mens benoemen met bijbehorende prikkel.
• in een schematische tekening de zintuigen van de huid benoemen (bron 3 op blz. 66).

Zintuigen

Hoeveel zintuigen heeft de mens?

Zintuigen

Welke zintuigen hebben wij? 

• Gehoorzintuig
  
• Lichtzintuig
  
• Reukzintuig
  
• smaakzintuig
  

---

• Warmtezintuig 
• koud zintuig
  
• tastzintuig
  
• pijnzintuig
  

Waar reageer je op 

Waar reageer je op ?

Je lichaam reageert op prikkels:

informatie uit je omgeving

(verandering in intern of extern milieu) 

Welke prikkels nemen we waar?

Proefje (tweetallen)

Eén van jullie doet zijn/haar ogen dicht. De ander pakt een voorwerp uit zijn/haar tas en geeft het.

Probeer te raden wat het voorwerp is.

Daarna draaien jullie de rollen om.

Proefje (tweetallen)

Welke delen van je handen heb je vooral gebruikt? 

zintuigen in de huid

• warmte- of koudezintuig
  prikkel: temperatuur
  
  
• tastzintuig
  prikkel: hoe voelt iets aan 
  
  
• pijnzintuig
  prikkel: iets dat pijn doet

Welke zintuigen in de huid heb je gebruikt met het raden?

Aan de slag (3.1)

Maak opdracht 1, 3 en 5 van par 3.1
(huiswerk voor woensdag 3e uur)

Klaar? 

• Lees eerst "Hoe verwerkt je lichaam prikkels?"
• Begin dan met opdrachten 6 t/m 16

Leerdoelencheck (5 minuten)

• de betekenis van het begrip prikkel en impuls omschrijven.
• de zintuigen van een mens benoemen met bijbehorende prikkel.
• in een schematische tekening de zintuigen van de huid benoemen.

Deze les

• Wat weten we nog?
• Leerdoelen
• Uitleg 3.1 deel 2
• Leerdoelencheck 
• Opdrachten maken

Leerdoelen

• uitleggen hoe je lichaam op prikkels reageert, vanaf de prikkel tot aan de reactie.
• de drie onderdelen van het zenuwstelsel benoemen en de taak ervan omschrijven.
• de drie soorten zenuwen onderscheiden en hun verschillen uitleggen.

Herhaling: wat is de prikkel voor je...

Oog

Oor

Neus

Tong

Huid

licht

geluid

geurstoffen

smaakstoffen

temperatuur

pijn

vormen

Hoe reageert je lichaam op een prikkel?

• Zenuwstelsel: hersenen, ruggenmerg en zenuwen

1. Zintuigen vangen prikkels op
2. zintuig zet prikkels om in een bericht (impuls)
3. impuls gaat via zenuwen naar je hersenen
4. Impulsen worden in je hersenen verwerkt
   
   

Hersenen versturen via de zenuwen impulsen naar
je lichaam. Daardoor kan je lichaam op de juiste
manier reageren op de prikkels.

Van prikkel naar reactie 

1. Geurprikkel komt bij reukzintuig: wordt omgezet in impuls.
2. Impuls gaat via gevoelszenuwen naar hersenen.
3. Hersenen maken je bewust van de geur (banaan).
4. Hersenen sturen impulsen naar je spieren. Via bewegingszenuwen.
5. Lichamelijke reactie: je pakt de banaan op.

Zet de gebeurtenissen in de juiste volgorde.

1

2

3

4

5

Zenuwcellen

De zenuwcel bestaat uit een cellichaam met een celkern.

Aan het cellichaam zit een lange uitloper waarover/ waardoor de impuls wordt verstuurd

Soorten zenuwcellen

• Gevoelszenuwcellen: impuls vanuit zintuigen naar hersenen.
• Bewegingszenuwcellen: impuls vanuit hersenen naar rest van lichaam (bv. spieren).
• Schakelzenuwcellen: zit tussen andere zenuwcellen in (hersenen: 100 miljard)

Hersenen

Hersenen: 'Selecteren' en verwerken van informatie.

Reageren vooral op 'nieuwe' prikkels.

Hersencentrum = gebied voor 

bepaalde impulsen (bv. zien, horen,
ruiken, voelen, etc.)

Leerdoelencheck

Als je deze vragen goed hebt, mag je een aantal opdrachten overslaan!

Welke soort cellen verbinden de zintuigen met de hersenen?

1. Gevoelszenuwcellen
2. Bewegingszenuwcellen

Welke soort cellen verbinden de hersenen met de spieren?

1. Gevoelszenuwcellen
2. Schakelcellen
3. Bewegingszenuwcellen

Wat is de weg van het geluid naar je hersenen?

-->

-->

-->

-->

-->

-->

Je bent je nu bewust van de prikkel

Je hersenen beslissen hoe je op de prikkel gaat reageren

Je hersenen sturen berichten via de zenuwen

De berichten van je hersenen "vertellen" hoe je lichaam moet reageren. 

Elk zintuig zet prikkels om in berichten. Deze berichten heten impulsen

Zenuwen brengen deze berichten naar je hersenen

Wat is de taak van zintuigen?

Opdrachten

Maak: opdr 6 t/m 16 (huiswerk voor vrijdag 1e uur)

Als je de leerdoelencheck goed had, mag je overslaan: 7, 8 en 12

Klaar? Nakijken par 3.1 met de uitwerkingen op Its Learning

Proefje tastzintuigen

Ga naar Its Learning -> Content -> Werkwijzer H3

Je doet het proefje in tweetallen

Lees de opdracht goed door

Neem de tabel over in je schrift

Probeer minstens 2 afmetingen uit