spelling havo 4

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

werkwoordspelling

leg uit waarom je iets op een bepaalde manier schrijft

weglatingsstreepje

accenten                      

afkortingen

tussen - N

hoofdletters en leestekens

moeilijke woorden

signaalwoorden en verbanden

argumenten

Het gebeur... regelmatig dat men fouten maakt in werkwoordspelling.

1. gebeurd
2. gebeurt
3. gebeurdt
4. gebeurdde

Vin.. jij werkwoordspelling moeilijk om te leren?

1. Vindt
2. Vind
3. Vint
4. Vintd

Vooraf: vind je werkwoordspelling:

1. heel gemakkelijk
2. gemakkelijk
3. moeilijk
4. heel moeilijk

WERKWOORDSPELLING

Werkwoordspelling

Wat valt je op aan volgende zinnen?

Dinsdagavond en woensdagavond ga ik sporten.

Fietsvakanties, werkvakanties en taalvakanties zijn best populair. 

Weglatingsstreepje

Dinsdagavond en woensdagavond ga ik sporten.

Fietsvakanties, werkvakanties en taalvakanties zijn best populair. 

Samengestelde woorden. Soms kun je een deel vervangen door een weglatingsstreepje. 

Dan krijg je:

Dinsdag- en woensdagavond ga ik sporten

Fiets-, werk- en taalvakanties zijn best populair

Noteer het weglatingsstreepje op de juiste plek:

wielerwedstrijden en hardloopwedstrijden

Kijk eens naar de volgende woorden:

radioomroep

autoongeluk

70jarige

%teken

NoordNederland

haatliefdeverhouding

Theorie (koppelteken)

Koppeltekens gebruiken we:

- om leesfouten te vermijden
zo-even, stage-uren, radio-omroep, na-apen
- in aardrijkskundige namen met een extra toevoeging
Noord-Brabant, Zuid-Amerika, Midden-Nederland

- bij cijfers, letters en andere tekens
$-teken, vmbo-leerling, 70-jarige, tbs-kliniek

Vervolg theorie (koppelteken)

- bij dubbele achternamen
Ernst Jansen-Steur, Hannie Werters- van de Hoek
- bij een functie, rang of titel
assistent-bedrijfsleider, minister-president

- in de combinatie 'niet + een ZN'
niet-roker, niet-alledaags

- tussen gelijkwaardige delen in een samenstelling

woon-werkverkeer, haat-liefdeverhouding, hang-en-sluitwerk

Waar is het koppelteken juist gebruikt?

1. minijurk
2. mini-jurk

Waar is het koppelteken juist gebruikt?

1. 14 jarigen
2. 14-jarigen

Wat is juist?

1. mee-ëten
2. mee-eten
3. meeëten
4. meëeten

Aanhalingstekens

Als je iemands woorden letterlijk weergeeft, heet dat een citaat. Met een dubbele punt kun je een citaat aankondigen. Om het citaat zelf zet je aanhalingstekens. 

Dit soort citaten staan veel in boeken. 

Dit is dus anders dan citeren bij een toets. 

Uitleg: citeren 

1. Zet voor het citaat een : (dubbele punt)
2. Begin het citaat met een hoofdletter 
3. Eindig het citaat met een .  ? !  (punt, vraag- of uitroepteken)

4. Zet het citaat tussen '   ' (aanhalingstekens)

vb. Jelte vroeg: 'Kunt u mij wat informatie geven?'

Zo kan het ook:

'Mag ik drie koffie, alstublieft?' vroeg de oudere dame. 

1: begin met een hoofdletter

2: eindig met een leesteken

3: zet het citaat tussen aanhalingstekens 

Nog een variatie:

' Wacht '  ,  riep de man,  ' niet zo snel! '

Verander de zin in een citaat. Zet het citaat voorop.

De filmregisseur riep dat de scène fantastisch werd.

Mike vroeg Vera heb je de toets goed gemaakt

De bovenstaande zin kan met leestekens op twee manieren worden opgeschreven:

Wat wordt dan het verschil in de betekenis?

Zorg dat Mike praat in de zin: Mike vroeg Vera heb je de toets gemaakt

Zorg dat Vera praat in de zin: Mike vroeg Vera heb je de toets gemaakt

In de zin is er iets mis met de leestekens. Welke fout zie je?
Elke keer als Tom een ijsje te snel eet krijgt hij last van zijn tanden.

1. De zin moet eindigen op een vraagteken.
2. De zin moet beginnen met een kleine letter.
3. Tussen eet en krijgt hoort een komma.
4. Voor eet moet een komma.

meer oefenen?

www.cambiumned.nl 

Leg uit waarom zonnebril zonder tussen-N is geschreven

Alle(n), beide(n), enkele(n)

Bij de keuze tussen alle en allen zijn twee dingen van belang:

1. Verwijst het woord naar personen of naar zaken?

2. Is het woord zelfstandig gebruikt of niet?

gerst, rijst, tarwe

Deze woorden hebben geen meervoud dus bij samenstellingen geen tussen -n-

Gerstenat - rijstepap - tarwebloem

Samenstellingen

Samenstellingen schrijf je aan elkaar.

hond + hok = hondenhok

groente + soep = groentesoep

Wanneer komt er een N tussen en wanneer niet?

Samenstellingen

Samenstelling zijn twee of meer woorden aan elkaar.

Soms een tussen -n, tussen -s of een streepje.

Tussen-n: Als het eerste deel een znw is met meervoud op -en.

fietsenhok, kersentaart

Tussen-n

! Is het eerste deel van het woord geen zn?
Dan schrijf je geen tussen-n: hogeschool, blindedarm

! Heeft het woord geen meervoud?
Dan schrijf je geen tussen-n: rijstepap, tarwebrood

2. MEERVOUD op -'s

Schrijf je als je een fout bij de uitspraak kunt maken.

wc + 's = wc's

accu+ 's = accu's

lama + 's = lama's

baby + 's = baby's

Meervoud met 's bij afkortingen en woorden die eindigen op: i, o, u, a, y

Om uitspraakproblemen te voorkomen 's!

• Bij afkortingen: vwo's, cao's & cd's
  
• In woorden die eindigen op: a, i, o, u en y: bikini's, piano's, accu's, lama's, hobby's
• UITZONDERINGEN: etuis, bureaus, cowboys, jockeys, essays (geen uitspraakprobleem)

Wat weet je over signaalwoorden?

Wat is juist?

1. Prettige Kerstdagen
2. Heel fijne kerstvakantie
3. hele fijne kerstvakantie
4. Alvast Happy New Year