H4 Spelling en gram

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Aan welke zinnen zie je aan het werkwoord dat de gebeurtenis al afgelopen is?

1.  Nu hij in C1 zit, gaat Daniël fietsend naar voetbaltraining.
2. Het concert in de feesttent is door ruim zeshonderd mensen bezocht. 
3. Wachtend op de bus leest Marja vaak haar huiswerk nog eens door. 
4. Voor zijn verjaardag heeft mijn broer een nieuwe surfplank gekregen. 

Voltooid en onvoltooid deelwoord

Niet alle werkwoorden zijn natuurlijk persoonsvormen.

Je kunt ook te maken hebben met een voltooid deelwoord (vd) of een onvoltooid deelwoord (od).

Wat is een voltooid deelwoord

• Het voltooid deelwoord (vd) geeft aan dat iets voltooid (klaar/afgerond) is.
  
• Een voltooid deelwoord begint meestal met ge-, be-, ver- of ont- --> NIET ALTIJD (ik heb onderschat, ik heb ingezet)
• Er staat altijd een vorm van hebben, zijn of worden bij. 

Hoe schrijf je het VD?

• Bij sterke werkwoorden eindigt het VD vaak op -en
  
• Bij zwakke werkwoorden eindigt het VD meestal op -d of -t. De juiste letter bepaal je met 't (e)x-f(o)ksch(aa)p. 
• Je kijkt dan naar de laatste letter die in het hele werkwoord voor de -en staat.

Voorbeelden VD:

Wij hebben een mooi feestje gevierd.

• Hele ww = vieren --> letter -r staat niet in 't (e)x f(o)ksch(aa)p, dus een -d op het eind. 

Nadal heeft de wedstrijd gewonnen.

• Hele ww = winnen --> sterk werkwoord

We hebben de hele zomer gereisd. 

• Hele ww = reizen --> letter -z staat niet in 't (e)x f(o)ksch(aa)p, dus een -d op het eind. 

Onvoltooid deelwoord

Dit is een vorm van het werkwoord om aan te geven dat het nog gaande (bezig) is. Het is onvoltooid.

een OD is een infinitief + d(e)

Kijk maar eens naar de volgende voorbeelden:

Voorbeelden OD:

De spelende kinderen zijn erg lief.

De jongen kwam huilend thuis.

Al lachend fietste ik naar school.

Mijn opa ging lopend naar de supermarkt.

Wat is het voltooid deelwoord van: 

Boffen: 

A. Geboft

B. Gebofd

C. Geboffen 

Wat is het voltooid deelwoord van:
maaien

1. Gemaait
2. Gemaaid
3. Gemaaien

Welke zinsdelen blijven over?

Gisteren heeft mijn broertje in het winkelcentrum een ruit stukgegooid. 

• Welke noemt de tijd?
• Welke noemt de plaats?

Bijwoordelijke bepaling

•  Kan in een zin staan, hoeft niet. 
• Er kunnen meerdere BwB in een zin staan. 
• Vaak plaatsen of tijden, maar het kan van alles zijn.
• Geeft antwoord op de vraag: waar, wanneer, waarom, waarmee (of met wie), waardoor, hoe en hoeveel.
• Begint vaak met een vz, soms niet. 

 Let op dat je wel eerst alle andere stappen doorloopt, als laatste mag je pas de bijwoordelijke bepalingen gaan benoemen!

Ontleed de zin: 

1.  Door de regen moesten we onze plannen vergeten. 

Huiswerk

NN: H4 Spelling opdracht 1 en 2 blz. 126-127

Grammatica: schakel 70 en 71 blz. 57