AGAA C8 Week 9 - Huidaandoeningen

• Geneesmiddelkennis Apothekersassistenten
• MBO
• Studiejaar 3

Leerdoelen (1)

Aan het eind van deze les heb je kennis opgedaan en kun je:

• Beschrijven hoe de huid is opgebouwd en wat de functies van de huid zijn;

• De verschillende cutane corticosteroïden indelen in klasse 1 t/m 4;

• Uitleggen met welke redenen indifferente preparaten voorgeschreven worden naast cutane corticosteroïden;

• Indifferente preparaten op volgorde indelen op basis van vetheid;

Leerdoelen (2)

Aan het eind van de les heb je geoefend en kun je:

• Voorlichting geven over het gebruik van corticosteroïden bij eczeem en psoriasis en bijbehorende bijwerkingen en waarschuwingen;

• Voorlichting geven over het gebruik en bijwerkingen van medicijnen die gebruikt worden bij maligne huidaandoeningen;

• Advies geven over het gebruik van indifferente preparaten bij verschillende condities van de huid;

• Contra-indicatiesignalen over glaucoom interpreteren en correct afhandelen in het AIS.

Wat zijn de 6 taken van de huid?

- het beschermen van onderliggende weefsels, bijvoorbeeld tegen stoten en tegen schadelijke ultraviolette straling van de zon.

- beschermen tegen ziektekiemen

- voorkomen van oververhitting

- voorkomen van onderkoeling

- voorkomen van uitdroging

- signaleren van pijn, warmte en koude (tastgevoel)

zie Handboek Anatomie, Fysiologie en Pathologie deel A, hoofdstuk 6.3 en 6.8

Vul de lege vakjes A t/m I in van het voorgaande plaatje.

Voor de behandeling van eczeem worden vaak cutane corticosteroïden gebruikt. In welke klasse valt Dermovate?

1. Klasse 1
2. Klasse 2
3. Klasse 3
4. Klasse 4

In welke klasse valt hydrocortisonacetaat?

1. Klasse 1
2. Klasse 2
3. Klasse 3
4. Klasse 4

Wat is een aandachtspunt bij het gebruik van corticosteroïden op de huid?

1. Na gebruik kort laten intrekken en weer van huid wassen
2. Dun volgens FTU smeren vanwege kans op bijwerkingen
3. Dik smeren als een boterham voor verkoelende effect

Wat zijn bekende bijwerkingen van cutane corticosteroïden?

Het optreden van cutane bijwerkingen hangt af van de volgende factoren.

- De sterkte van het preparaat.

- De basis van het gebruikte preparaat.

- De toedieningsfrequentie.

- De grootte van het behandelde oppervlak.

- De aard van de te behandelen huidlaesies.

De plaats van toepassing: lokale bijwerkingen treden vooral op in dunne huidgebieden, zoals het gezicht (vooral de oogleden), huidplooien (ook vanwege occlusie), onderste deel van de rug, genitaliën en de binnenkant van de bovenbenen. Bij klasse 3 of 4 corticosteroïden kunnen overal op de huid bijwerkingen optreden.

De duur van de behandeling: gebruik tot 3 weken geeft zelden aanleiding tot bijwerkingen, ook niet bij sterk werkzame preparaten. Bijwerkingen treden meestal pas op na een aantal maanden gebruik. Bij langdurig gebruik van klasse 1 of 2 corticosteroïden (bij kinderen tot 2 jaar klasse 1) en bij intermitterend gebruik van klasse 3 corticosteroïden treden zelden lokale bijwerkingen op.

De mate van absorptie: factoren die de absorptie verhogen, zijn onder andere occlusie, de aanwezigheid van penetratiebevorderaars en de aard van de te behandelen huidaandoening. Bij een verstoorde barrièrefunctie van de huid (zoals bij eczeem) is het risico op bijwerkingen hoger dan bij hyperkeratotische aandoeningen (zoals psoriasis en hyperkeratotisch eczeem).

De meest voorkomende cutane bijwerkingen zijn atrofie (dunner worden van de huid, zowel van de dermis als van de epidermis) al , maskering van schimmelinfecties en striae.

Bij langdurige behandeling van chronische huidaandoeningen kan vooral bij (zeer) sterk werkzame stoffen steroïdafhankelijkheid optreden, zich uitend in 'rebound'-verschijnselen of opvlamming van het ziektebeeld na het staken van de therapie. 'Rebound'-verschijnselen kenmerken zich door een intens rode huid, een brandend gevoel en tintelingen. Deze klachten kunnen zich ook uitbreiden naar plaatsen op de huid waar eerder geen klachten waren. Opnieuw aanbrengen van een corticosteroïd verlicht de klachten, waardoor steroïdafhankelijkheid kan ontstaan. Vaak verdwijnen de klachten pas maanden na volledig staken van de behandeling. Om 'rebound'-verschijnselen te voorkomen dient plotseling staken van behandeling met dermatocorticosteroïden te worden vermeden en wordt geadviseerd de therapie geleidelijk af te bouwen.

De belangrijkste systemische bijwerkingen die bij chronisch gebruik van dermatocorticosteroïden bij een dosering hoger dan de aanbevolen hoeveelheden per week kunnen voorkomen zijn de volgende.

- Cushing-achtige verschijnselen bij hoge opname van het corticosteroïd (zoals gewichtstoename, vollemaansgezicht, atrofie van het subcutane bindweefsel, slechte wondgenezing en psychische veranderingen).

- Bijnierschorsinsufficiëntie bij het acuut staken van de behandeling waarbij corticosteroïden overmatig werden gebruikt.

- Osteoporose en groeiremming.

Opdracht

Bekijk de 10 afbeeldingen op de volgende dia's. Van welke huidaandoening is er sprake? 

Kies uit: plaveiselcelcarcinoom, basaalcelcarcinoom, melanoom, wrat, schimmelnagel, psoriasisnagel, zonverbranding, constitutioneel eczeem, allergisch contacteczeem, psoriasis vulgaris

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Kijk nog eens naar plaatjes...

Met de sleepopdracht hierna kun je controleren of je het goed hebt gedaan.

Zonverbranding

Constitutioneel eczeem

Allergisch contacteczeem

Psoriasis vulgaris

Psoriasis nagels

Schimmelnagel

Basaalcelcarcinoom

Plaveiselcelcarcinoom

Wrat

Melanoom

Afbeelding 1

Afbeelding 2

Afbeelding 3

Afbeelding 4

Afbeelding 5

Afbeelding 6

Afbeelding 7

Afbeelding 8

Afbeelding 9

Afbeelding 10