Les 4 Stambomen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

Thema 3 erfelijkheid en evolutie

 Leerdoelen

Basisstof 4 Stambomen

3.4.1 Je kunt uit een gegeven stamboom afleiden welke genotypen de ouders en/of nakomelingen hebben, welk allel dominant is en welk allel recessief.

Stamboom

Let op dominant geven aan we aan met een hoofdletter en recessief met een kleine letter.

homozygoot = 2 keer hetzelfde allel

heterozygoot = 2 verschillende allelen

Stap 1: kijk welk fenotype iedereen uit de stamboom heeft.

Let op dominant geven aan we aan met een hoofdletter en recessief met een kleine letter.

homozygoot = 2 keer hetzelfde allel

heterozygoot = 2 verschillende allelen

Stap 2: wat is het genotype van het kind met een ander fenotype dan vader én moeder?

Let op dominant geven aan we aan met een hoofdletter en recessief met een kleine letter.

homozygoot = 2 keer hetzelfde allel

heterozygoot = 2 verschillende allelen

Stap 3: schrijf bij de stamboom wat je nu weet over het genotype van de andere gezinsleden.

Let op dominant geven aan we aan met een hoofdletter en recessief met een kleine letter.

homozygoot = 2 keer hetzelfde allel

heterozygoot = 2 verschillende allelen

Stap 4: vul de genotypen zo veel mogelijk aan.

Let op dominant geven aan we aan met een hoofdletter en recessief met een kleine letter.

homozygoot = 2 keer hetzelfde allel

heterozygoot = 2 verschillende allelen

stamboom

stamboom in symbolen

Let op dominant geven aan we aan met een hoofdletter en recessief met een kleine letter.

homozygoot = 2 keer hetzelfde allel

heterozygoot = 2 verschillende allelen

In de afbeelding is de stamboom van een caviafamilie getekend.

Waaraan kun je zien dat cavia 1 een vrouwtje is?

In de afbeelding is de stamboom van een caviafamilie getekend.

Aan welke cavia kun je zien dat de zwarte kleur dominant en de witte kleur recessief is?

In de afbeelding is de stamboom van een caviafamilie getekend.

Hebben cavia 6 en 8 hetzelfde genotype of is dat niet met zekerheid te zeggen?

huiswerk

Opdracht 1 t/m 8

BLZ 

Sommige mensen hebben een gleuf in hun kin, bij anderen is de kin rond. Deze eigenschap is erfelijk bepaald.
In de afbeelding zie je een stamboom van een familie. Van de meeste personen is de vorm van de kin weergegeven.
Het allel van de ronde kin is dominant.

De erfelijke aanleg bepaalt of een koe roodbont is of zwartbont. Een koe en een stier, beide zwartbont en heterozygoot, krijgen twee nakomelingen. Deze nakomelingen krijgen samen een nakomeling die roodbont is.
Je ziet in de afbeelding drie stambomen.
Stamboom 2 is de juiste.

De personen 1 en 6 uit de stamboom in de afbeelding zijn vrouwen met blauwe ogen. Persoon 2 is een man met bruine ogen. Hij is heterozygoot voor deze eigenschap.

De persoon 8 kan homozygoot voor de eigenschap bruine oogkleur