Hoofdstuk 9

• Zorg en Welzijn
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 3

Hoofdstuk 9 Deel 1 

ziek zijn en behandeling 

Inleiding

Binnen zorg en welzijn krijg je te maken met,

kinderen, jongeren en volwassenen die ziek zijn of minder weerstand hebben.

   

Minder weerstand kan ontstaan door een chronische ziekte.

Chronische ziekte = een ziekte die lange tijd voortduurt en niet meer beter wordt.

Voorbeelden van chronische ziektes zijn:

hart- en vaatziekte                     een longaandoening

kanker                                               diabetes mellitus

ziekte van alzheimer

Doelstellingen 

Aan het eind van het hoofdstuk weet je meer over:

• wat diagnose, besmetting, incubatietijd, symptomen en immuniteit betekenen;

• hoe je ziekten kunt voorkomen en behandelen;

• welke soorten medicatie er zijn en hoe deze worden toegediend;

• wat voedingssupplementen zijn;

• welke technologische hulpmiddel ingezet kan worden bij geven van medicijnen.

Doelstellingen 

• wat verschijnselen, oorzaken en gevolgen zijn van de volgende ziekten:

kinderziekten

voedselvergiftiging

griep en covid-19

luchtwegaandoeningen, zoals astma en COPD

hart- en vaatziekten, zoals hoge bloeddruk en een beroerte

diabetes

kanker

dementie

Ziekte, oorzaak en behandeling

Als zorgverlener moet je voldoende weten over de oorzaken en de verschijnselen van veel voorkomende ziekten. Je moet van elke ziekte weten:

 

Begrippen:

Diagnose:

• Het vaststellen van een stoornis of ziekte aan de hand van vertoonde symptomen.

Besmetting:

• Overdracht van een ziekte op iemand anders.

Incubatietijd:

• De tijd tussen de besmetting met een virus of bacterie en de eerste symptomen van de ziekte.

Symptomen:

• Kenmerken, klachten en ongemakken veroorzaakt door een ziekte. Ook wel ziekteverschijnselen genoemd.

Kinderziekte

Een infectieziekte kan veroorzaakt worden door:

Rijksvaccinatieprogramma

• Wat is een vaccinatie?
•  Injectie met een 
  vaccin. lichaam maakt
  dan antistoffen, die je
  beschermen tegen de
  ziekte.

Voedselvergiftiging

Ziek doordat in je eten of drinken een ziekmakende stof zit. Bacteriën of schimmels.

Bijvoorbeeld: salmonellabacterie op kip of in ei

Symptomen kunnen zijn:

• Misselijkheid;
  
• Braken;
  
• Buikpijn;
  
• Diarree;
  
• Koorts.
  

9.05 Wat is voedselvergiftiging?

Verschil tussen voedselvergiftiging
en voedselinfectie.

Symptomen?

Waarom moet je veel drinken?

Griep

Oorzaak?

• Influenzavirus

Hoger risico op ernstig ziek worden bij griep:

• Ouderen,
• Mensen met een kwetsbare gezondheid.

Deze mensen kunnen jaarlijks een griepprik krijgen.

Griepprik = vaccinatie met een combinatie van griepvirussen, die voor

de komende periode worden verwacht.

Lichaamstemperatuur meten

oraal: onder de tong, verschil tussen 3-5 graden en
             altijd 0,3 graden erbij op tellen

rectaal: meest betrouwbaar, direct de temperatuur van het lichaam

in het oor: oor thermometer, naast rectaal ook betrouwbaar

onder de oksel: 0,5 tot 0,7 graden verschil met de werkelijke temperatuur en

                                 altijd 0,5 graden eraf halen.

Opdrachten maken

Maken: 9.01 t/m 9.07 (Bladzijde 169 t/m 179)

Spel maken

Ontwerp een eigen bordspel van hoofdstuk 5 t/m 10

GL = verder met hoofdstuk 9 met docent

Hoe pakken we dit aan?

Met wie: 2, 3, of 4 tal, maak een goede taakverdeling (bordspel zelf in Canva, kaartjes met vragen)

Hoe: op de laptop/papier 

Nodig: Laptop en boek

Wat: Je zoekt in hoofdstuk 5 t/m 10  naar  begrippen 
Van de begrippen maak je vragen, deze zet je op een kaartje daaronder het antwoord 

Versier de kaartjes ik wil kleuren, plaatjes, eigen creativiteit etc.

zie opdrachtenblaadje 

Doelstellingen H9 deel 2

• wat verschijnselen, oorzaken en gevolgen zijn van de volgende ziekten:

kinderziekten

voedselvergiftiging

griep en covid-19

luchtwegaandoeningen, zoals astma en COPD

hart- en vaatziekten, zoals hoge bloeddruk en een beroerte

kanker

diabetes

dementie

Terugkijken op vorige les

• wat verschijnselen, oorzaken en gevolgen zijn van de volgende ziekten:

kinderziekten

voedselvergiftiging

griep en covid-19

luchtwegaandoeningen, zoals astma en COPD

hart- en vaatziekten, zoals hoge bloeddruk en een beroerte

diabetes

kanker

dementie

Luchtwegaandoening

De longen zijn de belangrijkste organen van het ademhalingsstelsel.

Een aandoening aan de longen kan levensbedreigend zijn.

9.08 blz. 180 derdehands rook

Hart en vaatziekten  

Een verzamelnaam voor alle aandoeningen aan het hart en/of de bloedvaten, zoals:

• Hoge bloeddruk = Bloedvaten worden stugger en minder elastisch, ongezonde leefstijl, obesitas. 
• Beroerte = iets mis in de hersenen, deel krijgt geen zuurstof meer.

Groter risico op hart- en vaatziekten door:

• Roken;
• Stress;
• Hoge Bloeddruk;
• Obesitas = overgewicht, zwaarlijvigheid

Hoge bloeddruk

Bloeddruk = de druk in de bloedvaten.

Hoge bloeddruk (hypertensie) = bloeddruk is 140/90 of hoger.

Oorzaken kunnen zijn;

• Ongezonde leefstijl 
• Erfelijkheid 
• Nierziekte 
• Medicijnen 
• Drop of ander zout voedsel

Beroerte = CVA

Beroerte = een verzamelnaam voor verschillende problemen met de bloedvoorziening van de hersenen.

Ook CVA genoemd = Cerebro Vasculair Accident = een ‘ongeluk in de bloedvaten van de hersenen’.

Herseninfarct + hersenbloeding

Bij een TIA is een bloedvat in de hersenen maar even dicht. Het is vaak een waarschuwing. 

Herseninfarct                                                      Hersenbloeding

3 vormen

1. TIA: tijdelijk tekort aan zuurstof in de hersenen door bloedstolsel dat weer snel oplost

2. Herseninfarct: ader raakt verstopt door bloedstolsel waardoor een deel van de hersenen geen zuurstof krijgt

3.Hersenbloeding: een lek in een hersenbloedvat

Symptomen

Opdracht 9.11 blz. 188

Beschrijf de kenmerken

van een TIA, Hersen-

infarct en Hersen-

bloeding.

Kanker

Kanker = een verzamelnaam voor meer dan honderd ziektes.

Kanker ontstaat doordat er tijdens celdelingen in het lichaam iets mis gaat. Deze gaat dan ongecontroleerd delen.

Zelfstandig aan de slag:

Maken: 9.07 t/m 9.12 (Bladzijde 180 t/m 189)

H9 ziek zijn en behandeling 

Terugkijken op vorige les

Gisteren onderstaande aandoeningen besproken:
luchtwegaandoeningen, 

hart- en vaatziekten

kanker

Schrijf op een blaadje:
A. Benoem 3 aandoening die onder bovenstaande ziektes vallen.

B. Noteer bij 1 aandoening de oorzaak en symptomen.

Doelstellingen H9 vandaag 

• wat verschijnselen, oorzaken en gevolgen zijn van de volgende ziekten:

kinderziekten

voedselvergiftiging

griep en covid-19

luchtwegaandoeningen, zoals astma en COPD

hart- en vaatziekten, zoals hoge bloeddruk en een beroerte

kanker

diabetes

dementie

medicijnen/voedingssupplement

Diabetes mellitus  

Diabetes = een ziekte die te maken heeft met de hoeveelheid suiker in je bloed.

Deze is de ene keer te veel en de andere keer te weinig:

Te hoge bloedsuiker (hyperglykemie)

Te lage bloedsuiker (hypoglykemie)

Diabetes type 1: je lichaam produceert geen of veel te weinig insuline. Dat komt doordat het afweersysteem in het lichaam de cellen in de alvleesklier vernietigd (jonge leeftijd, insuline)

Diabetes type 2: je lichaam heeft te weinig insuline en reageert ook niet meer goed op insuline: dat heet ongevoeligheid voor insuline (ouderdom, tabletten)

Opdracht 9.13 blz. 190

Dementie 

Dementie = een verzamelnaam voor meer dan vijftig ziektes.

Bijvoorbeeld; 

ziekte van Alzheimer = een ongeneeslijke hersenziekte, waarbij de cellen in delen van de hersenen niet meer functioneren en afsterven.

Medicijnen

Er bestaan veel verschillende soorten medicijnen en toedieningsvormen.

Voedingssupplementen

Voedingsmiddel = een aanvulling is op de normale voeding.

•  Bijvoorbeeld: multivitaminen
  

Redenen nemen van voedingssupplementen:

• Herstellen van een operatie;
  
• Bij ziekte;
                   -  Tekort aan ijzer in het bloed;
                   -   Zwangerschap.
  
  

ADH = algemene dagelijkse hoeveelheid

Vaste structuur om medicatie te controleren en te verstrekken

Hulpmiddel medicijnen

Medido = een automatische medicijndispenser.

De medido wordt gevuld met de 

medicijnrol die door de apotheek 

wordt verstrekt.

De medido geeft een signaal om de 

zorgvrager eraan te herinneren om 

de medicijnen in te nemen.

Opdrachten maken

Opdracht 9.13 t/m 9.20 (Bladzijde 189 t/m 201) 

Placemap en Mindmap

Met wie: In 3-4-tal                                                            

Hoe: op A3 papier 

Wat: Jullie krijgen van de docent een briefje met een onderwerp erop. Jullie  5 minuten de tijd om in je vak alles over het onderwerp dat de docent benoemt op te schrijven.
Kijk daarna samen welke punten jullie het zelfde hebben en het belangrijkste vinden. Zet deze in het midden.

Ruil daarna de placemat met een ander groepje en maak daar een mindmap/woordweb van. Gebruik je creativiteit!