Les 1.3

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Begin les

1. Binnenkomen – rustig, niet rennen of drukken 
   
2. Aan tafel gaan zitten 
   
3. Spullen op tafel – iPad en eventueel boek en rekenmachine
   
4. Mobiel in je tas  
   
5. Tas op de grond 
   
6. Aandacht bij de docent – stil, met gezicht naar docent 
   

Begin les

• Ga naar: https://student.lessonup.io of open de app
• Vul bij 'CODE INVOEREN' de code die op het bord staat in
• Vul bij 'Hoe heet je?' je echte voornaam in

€conomie - Paragraaf 1.2

Deze les

1. Doelen van deze les

2. Klassikale bespreking

3. Stiltekwartier

4. Werken

5. Afsluiting

2 minuten

20 minuten

15 minuten

15 minuten

5 minuten

±

±

±

±

Deze les

1. Doelen van deze les

2. Klassikale bespreking

3. Stiltekwartier

4. Werken

5. Afsluiting

Doelen van deze les

Na deze les kun je:

• het verschil tussen directe en indirecte ruil uitleggen
• de functies van geld noemen
• het ontstaan van geld beschrijven
• de randvoorwaarden van het geldsysteem beschrijven
• de verschillende waardes van geld uitleggen

Doelen van deze les

• uitleggen wat inflatie betekent
• uitleggen wat koopkracht betekent
• een procentuele stijging of daling berekenen
• rekenen met indexcijfers
• een stijging of daling van de koopkracht berekenen met indexcijfers

Deze les

1. Doelen van deze les

2. Klassikale bespreking

3. Stiltekwartier

4. Werken

5. Afsluiting

Experiment ruil

• Dit experiment is klassikaal
• Je krijgt een kaartje met "ik wil ..." → deze houd je het hele experiment
  
• Je krijgt een kaartje met een foto van een product → deze ga je ruilen
• Als je het kaartje met de foto van het product hebt dat op je kaartje met "ik wil ..." staat, ga je zitten

Twee soorten ruil

Directe ruil

Twee soorten ruil

Indirecte ruil

Hoe kun je betalen?

Twee soorten geld

Chartaal geld

Giraal geld

Wat kun je doen met geld?

Functies van geld

Ruilmiddel

Spaarmiddel

Rekenmiddel

Waarom is een briefje van € 10 ook echt € 10 waard?

Fiduciair geld

• We hebben het afgesproken
• Het is in de wet vastgelegd
  (wettig betaalmiddel)
• Verschil extrinsieke waarde
  (waarde in de economie)
  en intrinsieke waarde
  (waarde van het materiaal)

Maar waarom konden we 10 jaar geleden dan voor € 10 bijna 17 bolletjes Van Der Poel ijs kopen (€ 0,60 per bolletje) en nu nog maar 9 (€ 1,10 per bolletje)?

Koopkracht & Inflatie

• € 10 blijft € 10 waard
  
• Maar de hoeveelheid producten die je ervoor kunt kopen (koopkracht) kan dalen
• Dit kan onder andere komen door een stijging van het gemiddeld prijspeil (inflatie)

Rekenen met inflatie

• Procentuele verandering
  → (nieuw - oud) ÷ oud x 100
• Indexcijfers
  → nieuw getal ÷ getal basisjaar x 100
• Rond af op 1 decimaal
  
  

Rekenen met inflatie - voorbeeld

• In 2015 kostte een reep chocola € 0,69. In 2016 was dit € 0,74. 
• Bereken de procentuele verandering.
• (nieuw - oud) ÷ oud x 100
• (0,74 - 0,69) ÷ 0,69 x 100 = 7,2%

Rekenen met inflatie - voorbeeld

• In 2015 kostte een reep chocola € 0,69. In 2016 was dit € 0,74. 
• Bereken het indexcijfer voor 2016 als 2015 het basisjaar is.
• nieuw getal ÷ getal basisjaar x 100 
• 0,74 ÷ 0,69 x 100 = 107,2

Rekenen met koopkracht

Koopkracht (reëel inkomen) hangt af van:

• Inkomen (nominaal inkomen)
  
• Inflatie 

• Formule (met indexcijfers):
  reëel inkomen = nominaal inkomen ÷ inflatie x 100
  ric = nic ÷ pic x 100

Rekenen met koopkracht - voorbeeld

• Ten opzichte van 2017 is het inkomen in een land met gemiddeld 2% toegenomen in 2018. De inflatie in 2018 is 2,3%. Bereken het reëel indexcijfer in 2018. Is dit een stijging of daling?
  
• ric = nic ÷ pic x 100
• ric = 102 ÷ 102,3 x 100 = 99,7
• Dit is een daling (want < 100)

Deze les

1. Doelen van deze les

2. Klassikale bespreking

3. Stiltekwartier

4. Werken

5. Afsluiting

Stiltekwartier

Werk volgens de studiewijzer

Deze les

1. Doelen van deze les

2. Klassikale bespreking

3. Stiltekwartier

4. Werken

5. Afsluiting

Werken

Werk volgens de studiewijzer

Deze les

1. Doelen van deze les

2. Klassikale bespreking

3. Stiltekwartier

4. Toepassing

5. Afsluiting

Directe ruil

Indirecte ruil

Banaan voor een appel

Banaan kopen bij AH

Boekenbon voor een boek

Kleding met korting bij H&M

Chartaal geld

Giraal geld

Contactloos betalen

Betalen met euromunten

Betalen met creditcard

Betalen met een cheque

Waarom kunnen we zeggen dat ons geld fiduciair is?

1. We hebben vooral giraal geld
2. Het is een wettig betaalmiddel
3. Het is indirecte ruil
4. We hebben het zo afgesproken

In 2016 kostte een frikandelbroodje € 0,99. In 2018
€ 1,09. Bereken de procentuele stijging van de prijs.

In 2016 kostte een frikandelbroodje € 0,99. In 2018
€ 1,09. Bereken het indexcijfer voor 2018 met 2016 als basisjaar.

Het inkomen in een land is met gemiddeld 1,5% toegenomen in 2018. De inflatie in 2018 is 1,3%. Bereken het reëel indexcijfer in 2018.