Thema 4 basisstof 3

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

De evolutietheorie

Havo 4

Thema 4

Basisstof 3

Vandaag

• Presentaties groepjes
• Binaire naamgeving van soorten
• Ontstaanstheorieën en evolutietheorieën 
  
• De darwinistisch evolutietheorie
• Zelf werken

schooltv.nl

Binaire naamgeving

Geslachtsnaam + soortaanduiding (+ ontdekker)

2 soorten madeliefjes:

Bellis perennis L.

Bellis azorica L.

uit hetzelfde geslacht

uit de familie van de composieten

Carolus Linnaeus

welke mezen zijn het meest aan elkaar verwant? 

Feit of fabel:
De mens stamt af van de mensaap

1. Feit
2. Fabel

Een grote misvatting

We stammen niet af van de aap, maar we hebben een gemeenschappelijke voorouder met de moderne aap.

Feit of fabel:
Zonder verschillende allelen was evolutie niet mogelijk

1. Feit
2. Fabel

Feit of fabel:
Er zijn vijf rijken: dieren, planten, schimmels, bacteriën en virussen

1. Feit
2. Fabel

Feit of fabel:
Slangen hebben benen

1. Feit
2. Fabel

Feit of fabel:
De mens is klaar met evolueren

1. Feit
2. Fabel

Evolutie

Waarbij behoren organismen die samen vruchtbare nakomelingen kunnen krijgen?

1. dezelfde soort
2. dezelfde stam
3. alleen hetzelfde ras
4. Hetzelfde rijk

Evolutietheorieën

=  Gaan over het ontstaan, veranderen en/of verdwijnen van soorten 

Lamarck (1744-1829):

eigenschappen veranderen tijdens leven van het individu en veranderde eigenschap wordt doorgegeven   FOUT

Darwin (1809-1882):

On the origin of species (1859) --> evolutietheorie

Ontstaanstheorie

(tegenhanger) 

Creationisme:

• de aarde en organismen zijn geschapen
• sommige organen te ingewikkeld om  door evolutie te zijn ontstaan --> intelligente schepper

Neodarwinistische evolutietheorie  

= Evolutietheorie (Darwin) gecombineerd met de  kennis over erfelijkheid

DNA voor het eerst ontdekt in 1871 en de structuur pas ontdekt in 1953

Hoe komt een grote variatie in genotype binnen een soort tot stand?

1. Mutatie
2. Door verandering in het fenotype
3. Recombinatie (voortplanting)

Neodarwinistische evolutietheorie  

Gaat uit van: 

1.  Diversiteit in genotype, door mutaties en recombinatie 
2. Natuurlijke selectie / survival of the fittest:  Individuen met de gunstigste eigenschappen hebben grootste overlevingskans en  planten zich voort 
3. Soortvorming door reproductieve isolatie

Voorbeeld van evolutie

Voorbeeld van evolutie

Voorbeeld van evolutie

Het veranderen van een soort

• Niet alle individuen van dezelfde soort zijn gelijk (genetische variatie).
• Die het beste passen in de omstandigheden en in het gebied hebben op dat moment meer overlevingskans.
• Ook meer kans op voortplanting, dus om dit door te geven aan nakomelingen.
• Na vele jaren zie je deze variant van de soort (bijna) alleen nog maar en zijn andere varianten (bijna) verdwenen).

Soort versus populatie

Soort:

individuen kunnen onderling voortplanten (op natuurlijke wijze) en zo vruchtbare nakomelingen krijgen.

Soort versus populatie

Soort:

soms zijn er twijfelgevallen.

Bijv. een deel van de nakomelingen is vruchtbaar.

Of fysiek is paren eigenlijk niet mogelijk.

Soort versus populatie

Populatie:

groep individuen van dezelfde soort in een bepaald gebied.

Gebied is begrensd met natuurlijke grenzen. Bijv. rivier.

Kolonie Jan van Genten op afgelegen rots in zee.

Evolutie laatste tijd?

Bijvoorbeeld de berkenspanner. Berkenbomen zijn wit, maar in vervuilde omgevingen worden de stammen zwart.

Door veel variatie in genotypen zijn er ook meer verschillende fenotypen.

1. juist
2. onjuist

Darwin had het over 'survival of the fittest'
Waar staat 'fittest' voor bij evolutie?

1. Dat je het best bent aangepast aan je omgeving
2. hoe fit je bent
3. hoeveel nakomelingen je maakt
4. hoe sterk je bent

Bij een diersoort komen veel variaties in genotypen voor. Wat is waar?

1. Die soort heeft een grotere overlevingskans
2. Dit is een probleem bij verandering in de milieuomstandigheden

Evolutie

1. Theorie die uitgaat van variaties in genotypen, natuurlijke selectie en het ontstaan van nieuwe soorten
2. ontwikkeling van het leven op aarde waarbij soorten ontstaan, veranderen of verdwijnen

Door evolutie

1. Past een populatie zich op de lange termijn aan op het milieu
2. Kan een individu zich direct aanpassen aan het milieu

Welke cel zal in oorsprong een mutatie gehad hebben

1. Een cel in de vinger
2. Een eicel of zaadcel
3. Een cel in de hand
4. Een cel in de foetus

Wat is een voordeel van 6 vingers?

Aan de slag!

Lees basisstof 3, maak 26 en 28

Lees basisstof 4, maak 39