4.1 Waarnemen

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Hoofdstuk 4 Waarnemen en Reageren

Zintuigen

Welke prikkels komen er op je af als je een filmpje kijkt?

Paragraaf 4.1 Waarnemen

Leerdoelen 4.1 

- Je kunt met voorbeelden het verschil uitleggen tussen inwendige en uitwendige prikkels.

- Je kunt beschrijven welke prikkels de verschillende zintuigen opvangen en verwerken.

- Je kunt de functie van zintuigen beschrijven.

- Je kunt uitleggen hoe je lichaam prikkels verwerkt.

- Je kunt uitleggen waardoor je zintuigen niet alle prikkels doorgeven. 

(begrippen: drempelwaarde, gewenning, motivatie)

Zintuigen

• Zien
• Horen
• Ruiken
• Proeven
• Voelen

1. Warmtezintuig
2. Koudezintuig
3. Tastzintuig
4. Pijnzintuig

 adequate prikkel

Prikkels

Prikkels: Alle veranderingen in je omgeving waar je op kan reageren. 

- Inwendige prikkels

- Uitwendige prikkels 

Inwendig en uitwendig

Inwendige prikkel
    Als de informatie over een verandering uit je lichaam komt, gaat het om een inwendige prikkel.

Uitwendige prikkel   

Als het informatie is over een verandering buiten je lichaam, dan is het een uitwendige prikkel.

Adequate prikkel

Een prikkel waar het zintuig gevoelig voor is, heet een adequate prikkel voor dat zintuig.

Voor de gezichtszintuigen is licht de adequate prikkel.

Voor de gehoorzintuigen is geluid de adequate prikkel.

Voor de reukzintuigen is geur de adequate prikkel.

Voor de smaakzintuigen zijn zoet, zout, zuur en bitter adequate prikkels.

Voor de gevoelszintuigen zijn druk, warmte, kou en pijn adequate prikkels.

Prikkels en impulsen

Een prikkel is een berichtje (uit de omgeving) dat wordt opgevangen in een zintuig.

In je zintuig wordt zo'n prikkel omgezet in een elektrisch stroompje, dat noem je een impuls

Het zenuwstelsel

• Het zenuwstelsel bestaat uit: zenuwen, ruggenmerg en hersenen.

• De hersenen en het ruggenmerg heten samen het centraal zenuwstelsel.

• Alles wat je lichaam doet wordt geregeld door het zenuwstelsel.

prikkel verwerking

afbeelding verwerking geluidsprikkel

4.1 Les 1 

Maken opdr 1 t/m 12 + Nakijken  

Paragraaf 4.1 Waarnemen

Herhalen vorige les 

Wat voor prikkels zijn dorst en geluid?

1. Dorst een inwendige en geluid een uitwendige
2. Dorst een uitwendige en geluid een inwendige
3. Beide zijn inwendige prikkels
4. Beide zijn uitwendige prikkels

Wat is een adequate prikkel?

1. De prikkel waar een zintuig niet op reageert
2. Een prikkel die steeds maar doorgaat.
3. De minimale sterkte van een prikkel
4. De prikkel waar een zintuig op reageert

Wat is de adequate prikkel van je tastzintuig?

1. Aanraking
2. Druk
3. Koude
4. Warmte

Een adequate prikkel voor het gezichtszintuig is:

1. licht
2. geur
3. kou
4. warmte

Zet in de juiste volgorde!

hersenen

zenuw

impuls

zintuig

prikkel

waarneming

Leerdoelen 4.1 

- Je kunt met voorbeelden het verschil uitleggen tussen inwendige en uitwendige prikkels.

- Je kunt beschrijven welke prikkels de verschillende zintuigen opvangen en verwerken.

- Je kunt de functie van zintuigen beschrijven.

- Je kunt uitleggen hoe je lichaam prikkels verwerkt.

- Je kunt uitleggen waardoor je zintuigen niet alle prikkels doorgeven. 

Prikkel-> Zintuigcellen in je oog-> Impuls-> Hersenen-> Impuls-> armspier en speekselklier

Worden alle prikkels doorgegeven?

Drempelwaarde: de minimale sterkte van een prikkel waar een zintuig op reageert

   (bijv. iemand die te ver weg praat, hoor je niet)

Motivatie: door heel aandachtig te luisteren verlaag je de drempelwaarde

Gewenning: als een prikkel lang duurt, dan reageert een zintuig niet meer
   (bijv. je voelt niet je kleding de hele dag)

Heeft de neus van een hond een hogere of een lagere drempelwaarde dan jouw neus?

1. Hij is gevoeliger dus een hogere drempelwaarde
2. Hij is minder gevoelig dus een hoger drempelwaarde
3. Hij is gevoeliger dus een lagere drempelwaarde
4. Hij is minder gevoelig dus een lagere drempelwaarde

Als je in deze flat woont, hoor je het verkeer op een gegeven moment niet meer. Hoe komt dat?

1. Drempelwaarde is te hoog
2. Er ontstaat gewenning
3. Motivatie om het te horen is te laag
4. Zintuig wordt slechter

4.1 Les 2 

Maken opdr 13 t/m 18 + Nakijken