DNA: Mutaties

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Mutaties

Voorkennis...

DNA --> bestaat uit nucleotiden, 

Nucleotide (DNA) --> bestaat uit stikstofbase, desoxyribose en fosfaatgroep.

Nucleotide (RNA) --> bestaat uit stikstofbase, ribose en fosfaatgroep.

De volgorde van basen vormen een code

Codon (3 basen) --> codeert voor één aminozuur.

- Ribosoom leest de codons (in mRNA) en zet de aminozuren in de juiste volgorde --> Productie van eiwitten

Lesdoelen

Je kunt benoemen......

..... wat een mutatie is.

..... welke mutaties voorkomen.

..... wat de oorzaken van mutaties kunnen zijn.

..... wat de gevolgen van mutaties kunnen zijn.

https:

Mutaties

Mutaties: 

veranderingen in basenvolgorde van DNA.

Puntmutatie --> verandering 1 nucleotidepaar

Oorzaken:

Fouten tijdens DNA-replicatie, virussen,

DNA-schade door invloeden van buitenaf (Radioactieve-/röntgen-/ultraviolette straling en chemische stoffen = mutagene stoffen)

Mutaties

Puntmutaties

Chromosoommutaties  -->

chromosoom wordt korter/langer

een stukje chromosoom wordt verplaatst

Genoommutaties: aantal chromosomen verandert

Gevolgen mutaties

Mutant: een organisme waarbij een mutatie in het fenotype te zien is.

> Geen gevolg (neutrale mutatie)

> Positief gevolg (nieuwe eigenschap)

> Negatief gevolg (verlies van eigenschap)

Effecten:

- eiwit werkt niet meer (bv. bij albinisme)

- stoornissen (syndroom van Down)

- embryo niet meer levensvatbaar (miskraam)

- variatie in genotype van een soort (voordeel in veranderlijk milieu)

DNA-Manipulatie

Kunstmatig toepassen van mutaties in DNA:

Genetische manipulatie

- Polyploïdie in planten (4n)

- Recombinant-DNA-techniek

- Gentherapie

https:

Celdeling

Geremde celdeling --> normale cel

Contactinhibitie aanwezig

Ongeremde celdeling --> tumor

Geen contactinhibitie meer door mutaties

Het  ontstaan van een tumor

Verschil goedaardig en kwaadaardig gezwel