Thema 2 BS 5 & 6

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

9.5 Mutaties

Je kunt benoemen......

..... wat een mutatie is.

..... welke mutaties voorkomen.

..... wat de oorzaken van mutaties kunnen zijn.

..... wat de gevolgen van mutaties kunnen zijn.

Nog even herhalen...

DNA --> bestaat uit nucleotiden, 

Nucleotide (DNA) --> bestaat uit stikstofbase, desoxyribose en fosfaatgroep.

Nucleotide (RNA) --> bestaat uit stikstofbase, ribose en fosfaatgroep.

De volgorde van basen vormen een code

Codon (3 basen) --> codeert voor één aminozuur.

- Ribosoom leest de codons (in mRNA) en zet de aminozuren in de juiste volgorde --> Productie van eiwitten

mutaties?

https:

In welke fase van de celcyclus vindt DNA replicatie plaats?

1. G0-fase
2. G1-fase
3. S-fase
4. G2-fase

Wat zijn twee belangrijke dingen om te onthouden bij enzymen?

1. De naam eindigt op -ase
2. Het is een eiwit
3. Het is een proteïne
4. De naam eindigt op -ase en het is een eiwit

Hoeveel chromosomen én chromatiden bevat een cel meiose I?

1. 23 chromosomen en 23 chromatiden
2. 23 chromosomen en 46 chromatiden
3. 46 chromosomen en 46 chromatiden
4. 46 chromosomen en 92 chromatiden

Wat is een bekend syndroom die optreedt door een genoommutatie?

Mutaties

Chromosoommutaties  -->

chromosoom wordt korter/langer; een stukje chromosoom wordt verplaatst

Gevolgen mutaties

Mutant: een organisme waarbij een mutatie in het fenotype te zien is.

> Geen gevolg (neutrale mutatie)

> Positief gevolg (nieuwe eigenschap)

> Negatief gevolg (verlies van eigenschap)

Effecten:

- eiwit werkt niet meer (bv. bij albinisme)

- stoornissen (syndroom van Down)

- embryo niet meer levensvatbaar (miskraam)

- variatie in genotype van een soort (voordeel in veranderlijk milieu) cfr Darwin

mutatie in lichaamscel / mutatie in geslachtscel

Zijn pigmentvlekken erfelijk of niet?

1. Ja, erfelijk
2. nee, niet erfelijk

Reparatie in cellen

In cel zijn continu enzymen  op zoek naar fouten in replicatie en worden de fouten hersteld. Eerder kan cel niet delen. Het tumorsuppressorgen zorgt ervoor dat de celcyclus stil komt te liggen.

Bij teveel of onherstelbare schade: apoptose (celdood) gestart

Het ontstaan van een tumor

1. beide mutaties kunnen kwaadaardig zijn
2. enkel links is kwaadaardig
3. enkel rechts is kwaadaardig
4. beiden zijn niet kwaadaardig

BS 9.6 Biotechnologie

www.npostart.nl

genetische modificatie

Kunstmatig toepassen van mutaties in DNA:

Genetische manipulatie

- Polyploïdie in planten (4n)

- Recombinant-DNA-techniek

- Gentherapie

genetische modificatie

Recombinant-DNA-techniek

Met behulp van de gentechnologie zijn genen te identificeren, te isoleren en te kloneren. Daardoor is het mogelijk om DNA-fragmenten opnieuw te combineren. De techniek maakt gebruik van plasmiden en restrictie-enzymen (knipenzymen) en ligases (plakenzymen)

genetische modificatie

Gentherapie is het inbrengen van genetisch materiaal in (menselijke) cellen in het kader van een geneeskundige behandeling. Bij erfelijke aandoeningen hoopt men dat dit genetisch materiaal kan dienen om een ziekte die ontstaat door een niet goed functionerend gen te genezen door een 'gezond' gen toe te voegen.

Eéncellige bacterie

00:54

Welke soort genetisch materiaal bevat het coronavirus?

01:29

Ribosomen vormen virale eiwitten met de informatie uit het RNA, dit heet:

Genetische modificatie virus

Epigenetica

De studie van wijzigingen in de genexpressie zonder dat er wijzigingen in de DNA-sequentie plaatsvinden, wordt epigenetica genoemd. 

Deze wijzigingen zijn omkeerbaar (het DNA is niet veranderd). Ze kunnen ook stabiel en erfelijk zijn. 

Reverse transcriptase = enzym uit virus

cDNA bevat gewenste gen

Virussen kunnen ziekten veroorzaken door hun RNA in te brengen in cellen van een gastheer. Het DNA van een virus kan direct worden ingebouwd in het DNA van een gastheercel. Beschrijf hoe een infectie met RNA kan leiden tot ziekten. Gebruik hierbij de begrippen: DNA-polymerase - dubbelstrengs DNA - ribosomen - virusdelen