H2 les §2

2.1 De vorming van de Alpen

Lesdoel(en)

Aan het einde van de les kan je:

• Je kan beschrijven hoe de Alpen zijn gevormd
• weet je wat endogene en exogene krachten zijn
• Je weet welke drie soorten gesteenten deel uitmaken van de gesteentekringloop

Het grote plaatje

Aardplaten

Daar waar de aardkorst onder druk komt te staan, ontstaan

gebergten. Dit is het geval bij convergerende plaatranden

Gebergtevorming op dit moment

Plooiings gebergte

Gebergtevorming

Endogene kracht

Ontstaan plooiingsgebergte

Gebergte dat is ontstaan door plooiing van stukken van de aardkorst.

Oud gebergte

• Afgeronde toppen
• Weinig reliëf
• Ondiepe, brede dalen
• Langzame verwering
• Langzame erosie
• Langzaam stromende rivieren

Jong gebergte

• Scherpe toppen
• Veel reliëf
• Diepe, nauwe dalen
• Snelle verwering
• Snelle erosie
• Snel stromende rivieren

gesteentekringloop

• stollingsgesteenten 

• sedimentgesteenten
  

• metamorfgesteenten
  

Verwering=

't  kapot gaan van gesteenten

Vier soorten verwering:

1. Door temperatuursverschillen
2. Door water & vorst
   
3. Door wortels
   
4. Door chemische reacties 
   

1. Verwering door temperatuurverschillen

• Iets dat opwarmt, zet uit. Iets dat afkoelt krimpt (meestal)
• Steen warmt overdag op, koelt in de nacht af 
  
• Uitzetten, krimpen, uitzetten, krimpen            schuren 

In welk gebied zal verwering door temperatuurverschillen vooral voorkomen?

1. Tropisch regenwoud
2. Woestijn
3. Gebergtes
4. Noord- en Zuidpool

2  Verwering door water en vorst

• Water komt in kieren,  
  
• Het gaat vriezen 
  
• Bevroren water (ijs) zet uit 
  
• IJs drukt de steen uit elkaar
  
• Steen breekt 
  

In welk gebied zal verwering door vorst vooral voorkomen?

1. Tropisch regenwoud
2. Woestijn
3. Gebergtes
4. Noord- en Zuidpool

3  Verwering door wortels

• Wortels zetten uit, 
  
• in de kieren van de steen (vergelijkbaar met vorstverwering) 
  
• en duwen de steen uit elkaar
  
• waardoor de steen uit elkaar valt 
  

In welk gebied zal verwering door wortels vooral voorkomen?

1. Tropisch regenwoud
2. Woestijn
3. Gebergtes
4. Noord- en Zuidpool

4. Chemische verwering

Wat zijn chemische reacties?

• Iets lost op
  
• Denk aan suiker dat oplost in (heet) water, zoals thee
  
• Of zout water in de zee
  
• Er ontstaat een nieuwe “stof”; de oude steen vergaat! 
  

In welk gebied zal verwering door chemische reacties vooral voorkomen?

1. Tropisch regenwoud
2. Woestijn
3. Gebergtes
4. Noord- en Zuidpool

Chemische Verwering

Mechanische Verwering

Woordenboek

Vul je persoonlijke woordenboek aan met de 

woorden die je nog niet kent:

tektoniek

convergent

platen 

plooiingsgebergte

exogene kracht

verwering

erosie

sedimentatie

endogene kracht

Afbraak van gebergten

Exogene kracht

Erosie

Het uitschuren en afschuren van hard gesteente door met verweringsmateriaal geladen water, ijs of wind.

Verwering

Het uiteenvallen van gesteente onder invloed van weer en plantengroei.

Sedimentatie

Afzetting van materiaal dat is meegenomen door water, wind of ijs.

Jong (plooiings)gebergte

Oud (plooiings)gebergte

Nu: opgaven 3

huiswerk: